Nýtt kirkjublað - 15.01.1914, Blaðsíða 3

NÝTT KIRKJUBLAÐ
19
herra vor, Björn heitinn Jónsson, bar um eitt skeið fyrir brjósti
að koma íslenskum skólamanni úr hinum enska mentaheimi
að skóla vorum, og þá helst í formannssætið. Hitt veit eg
eigi, hvvort hann reyndi að hrinda þvi máli til framkvæmda
í sinni róðherratíð. En þessa get eg, sem hins, til að minna
á, að ekki hefi eg fyrstur upp með það komið, að nýtt blóð
þurfi að koma í æðar mentaskólans.
Það [er gömul hugsun hjá mér, að varla sé önnur staða
hér á landi þýðingarmeiri en rektorsstaðan við mentaskólann.
Og maðurinn sérstaklega vandfenginn. Hann þarf að hafa
mjög svo yfirgripsmikla mentun, að hann skilji kensluna i
öllum greinum, og geti vikið orði að, Jeiðbeinandi og lífgandi,
geti samstilt og samræmt alla fræðsluna og forðað henni úr
feni yfirheyrslu-staglsins. En svo er hitt þó fyrir miklu mestu,
að hann sjálfur sé þeim hæfileikum og yfirburðum búinn og
stýj'i því mannviti, og þekki unga fi'jálsborna hugi og starfi
af þeim kærleika, að nemendurnir virði hann bæði og elski,
og vilji af honum læra sem góðum föður.
Það er því afarfráleit skoðun að rektorsstaðan eigi að
vera aldurs-vegtylla. Er miklu fremur hið gagnstæða, að ald-
urinn gerir menn tiltölulega fljótt miður hæfa til þeirrar stöðu.
Mun það nú og tíðast i hinum bestu skólalöndum, að ungir
menn, þrítugir og á fertugsaldri, gerast skólameistarar.
Get eg þess um leið, að nokkrir af þeim, sem annars eru
hjartanlega samdóma athugasemdum mínum, hafa Iátið uppi
við mig, að eg hafi gjört rangt til hinum yngri kennurum „auka“
og „stunda“, er voru og eru. I þeim hóp kunni einmitt að vera
rektorsefni. — Er því að svara, að um þá hugsaði eg alls eigi,
tók „kennai-a“-nafnið svo sem embættislega er með fai'ið. En
svo heyri eg aftur þá athugasemd að eigi muni það til, að ungur
maður só gerður rektor við sama skólann og hann starfar við í
neðstu riminni. En nú eigum vér eigi kost slíkrar færslu hjá
oss, og fyndist mér hégómi að setja það fordæmi fyrir sig.
En það skal meir en játað að mentaskóla-kennurum vor-
um er hin mesta vorkunn, þó að þeir haldi sér fast í aldurs-
stigann og amist við annarlegum, þar sem laun þeirra eru
alveg ósæmilega lág, eins og nú er komið.
„Árásirnar“ hjá mér, svo eg taki upp orð úr kveðjusend-
ingunni til min, án þess að kannast við að réttmætt sé, snú-