Tímarit iðnaðarmanna - 01.02.1947, Blaðsíða 31

Iðnaðarritiö 1,- 2. XX. 1947
Efling iðnaðarins er þjóðarnauðsyn
Skipulagsnefnd iðnaðarinála gaf út mikið rit ár-
ið l!)3(i og nefndist j>að ,,ÁIit og tillögur I“. Er þar
skýrt frá störfum ncfndarinnar og athugunum, en
hana skipuðu nokkrir þjóðkunnir íslendingar, scm
kunnugir voru atvinnuinálum þjóðarinnar. Kvaddi
nefndin liingað sænskan sérfræðing i fjárhagsmál-
um, liagfræðinginn Erik Lundberg, til aðstoðar við
rannsóknarstarfið,
Iðnaðarritið leyfir sér, að gefnu tilefni, að birta
litinn kafla úr riti skipulagsnefndar, bls. 158—160.
Várpar hann nokkru ljósi yfir afstöðu nefndarinn-
ar fil islenzks iðnaðar. Aðrar nefndir eða ráð hafa
síðan verið settar á laggirnar, m. a. nýbyggingarráð,
til þess að gera heildaráætlun um þjóðarbúskapinn.
Lesendur Iðnaðarritsins geta svo um það dæmt,
hvort ráðandi stefna í atvinnumálum er í samræmi
við niðurstöður skipulagsnefndarinnar.
P. S. P.
„Um 11,5 tnillj. af innflutningi ársins 1934
eru vörur, sem sannaö er að framleiða má
í landinu með nútímatækni og sæmilegum
tiagnaði fyrir atvinnurekendur. Um 8 millj.
kr. af innflutningi |>ess árs má auk þess telja
víst, að framleiða megi á landinu með sama
hætti.
Gjaldeyrishagnaðar við að l'ramleiða þær
innflutningsvörur, sem þegar er fengin inn-
lend reynsla um framleiðslu á, er ca. 6,8
millj. kr. á ári, þar af launagreiðslur rúml.
4 millj. kr.
Með því að flytja þessa framleiðslu inn í
landið, væri iiægt i árferði slíku sem 1934
að reka þjóðarbúskapinn hallalaust gagnvart
útlöndum, án þess að minnka neyzluna og
skapa jafnframt mikil skilyrði til aukinnar
vinnu.
A þann liátt yrði i lillu sem engu spillt
aðstöðu þjóðarinnar tit viðskipta út á við,
þar sem takmörkun á innflutningi, sem þetta
leiðir af sér, kemur niður á lönd, sem óhag-
stæður verzlunarjöfnuður cr við. Hinsvegar
mundi það á margan hátt bæta aðstöðu þjóð-
arinnar til viðskipta út á við.
Við þella yfirlit yfir niðurstöðurnar af at-
hugununum verður að bæta örfáum almenn-
um ath'ugasemdum um þróun atvinnulifsins
og verzlunarinnar og núverandi horfur.
Fram á ofanverða síðustu öld var lítil
verzlun hér á landi. Aðalatvinnuvegurinn
var frumstæðui- sveitabúskapur. Menn lifðu
á einföldum kosti við fábreytt kjör, matur-
inn var mjólk og smjör, kjöt og fiskur, nýr
eða hertur, klæðin liandofin eða prjónuð úr
innlendri ull. Menn framleiddu mest sína eig-
in neyzluvöru.
En á þessu befur orðið furðumikil breyt-
ing á rúmum þriðjungi aldar. Með skjótum
liætti opnuðust miklir og góðir markaðir fyr-
ir saltaðan fisk, kjöt og óunna ull. Nú var
allt kajip lagt á það að framleiða sem mest
af þessum vörum, en lítils þótti vert um hitt
allt, sem ekki var „útflutningsvara“. Iðnáður
sá, sem áður var, lieimilisiðnaðurinn, lagðist
að mestu niður, en i stað þess keyptu menn
erlenda iðnaðarvöru fyrir óunna ull, kjöt og
fisk. Vefnaður, fatnaður, skinnvara, færi, bús-
munir o. fl. iðnaðarvörur, er þjóðin fram-
leiddi áður til að fullnægja einföldustu þörf-
uin sínum og jafnvel lil sölu úr landinu, var
nú tekið að kaupa frá útlöndum fyrir tugi
millj. kr. Framleiðslan varð enn fáþættari
en áður. Og' um leið og heimilisiðnaðurinn
þvarr, gengu lífsskilyrði fólksins mjög til
þurrðar i sveitinni, en í þess stað sköpuðust
ný skilyrði við ströndina, við fiskiveiðar og
verzlun. Meira en helmingur þjóðarinnar
flutti búferlum og byggði nýlendur við sjó-
inn, að vísu í eigin landi þjóðarinnar.
Þessi stórfeldi búferlaflutningur og al-
vinnubylting sýndist í fljótu bragði eigi dýr.
Eigi þurfti að yfirgefa mikil mannvirki eða
fleygja fyrndum vélum. Einföld framleiðsla
til útflutnings virtist eigi fjárfrek, hvort sem
það var að reka sauðbú á lítt yrktu landi eða
gera út liál til fiskjar. Hinsvegar var þessi
17