Tímarit iðnaðarmanna - 01.08.1947, Blaðsíða 15

Iðnaðarritið 7. - 8. XX. 1947
mála og fiskimála. Þá er enn fremur lagt til, að skipuð
verði 3 manna framleiðsluráð, og verði þessir aðilar
ráðunautar ríkisstjórnarinnar í iðnaðarmálum, er ann-
ist jafnframt hin daglegu störf samkvæmt lögum.
Annar kafli laganna er um verkefni iðnaðarmála-
stjóra og framleiðsluráð. Er verkefninu skipt í tvo meg-
in þætti. Annar þátturinn er sá, að hafa fullkomið eftir-
lit með iðjuverum ríkisins, fylgjast með rekstri þeirra
og gera tillögur til úrbóta, ef nauðsyn krefur. Einnig
að gera áætlun yfir kostnað við byggingu iðjuvera,
stækkun þeirra og endurbætur, og hafa jafnframt yfir-
umsjón með slikum framkvæmdum.
Það er alþjóð kunnugt, að á undanförnum árum hafa
orðið margvísleg mistök í byggingum og rekstri iðju-
vera ríkisins. Hlaupið hefur verið til undirbúningslaust
eða undirbúningslítið að reisa verksmiðjur fyrir tugi mill-
jóna króna. Menn, sem ekki virðast hafa verið vandan-
um vaxnir, hafa verið kvaddir til að standa fyrir slík-
um framkvæmdum, með þeim afleiðingum, að hús hafa
hrunið, geymar sigið og kostnaður allur margfaldast, án
þess að hægt sé að koma ábyrgð á nokkurn, sem að þessu
hefur unnið. Launagreiðslur til þessara aðila munu þó
ekki hafa verið skornar við nögl. Samfara þessu er al-
þjóð ljóst, að rekstur iðjuvera rikisins hefur og verið
með þeim endemum, að þau hafa sýnt milljóna töp, þótt
einstaklingar í sambærilegum rekstri hafi grætt og skil-
að ríkissjóði drjúgum upphæðum í sköttum. Er slíkt
ástand gersamlega óþolandi, og verður að verða þar
breyting á. Með því fyrirkomulagi, sem gert er ráð fyrir
í frv., er mjög mikil trygging fyrir þvi, að slíkt sleifarlag
geti ekki átt sér stað.
Hinn þátturinn, og miklu veigameiri fyrir atvinnu-
veginn og afkomu þjóðarinnar í heild, er að skipuleggja
iðnaðinn meira en gert hefur verið hingað til. Byggja
hann upp og endurbæta hann á vísindalegum og þjóð-
hagslegum grundvelli.
Ef marka má álit og fullyrðingar þeirra manna, sem
nú fara með fjárhagsmál þjóðarinnar, er hreinn voði
fyrir dyrum, nema unnt sé að koma gjaldeyrismálunum
á tryggari grundvöll. En til þess að svo megi verða er
vart til annað en einhver af eftirfarandi leiðum eða allar
til samans.
1. Að minnka innflutning byggt á meiri sparnaði i
landinu.
2. að auka útflutning í magni, svo að mætt verði nauð-
synlegum innflutningi;
3. að auka útflutninginn að verðmæti á móts við inn-
flutninginn;
4. að minnka magn og verðmæti innflutningsins á
þann hátt, að fullvinna sjálfir vöruna í landinu.
Fyrsta úrræðið verður aldrei annað en bráðabirgða-
lausn, óvinsæl og afleiðingarík á ýmsan hátt til hins
lakara, og annað úrræðið skapar enn meiri rányrkju
og sóun, sem of lengi er búið að reka. Þjóðin verður
þvi að taka upp baráttu fyrir þriðja og fjórða úrræðinu,
en til þess að árangurs sé að vænta í þeirri baráttu,
verður að skipuleggja iðnaðarframleiðsluna á líkan hátt
og gert er ráð fyrir í þessu frumvarpi.
Sem dæmi um það hvað hægt sé að gera í þessum
málum og hvað gert hefur verið undanfarið, vil ég
benda á, að 1929 er meðalalýsið aðeins 49% af þorska-
lýsisframleiðslu landsmanna; 1933 er það komið upp í
80% og nú upp í 95 auk þess sem nú er 30% betri
nýting á lifrinni. Er allt það aukna fé, sem hér hefur
fengist, komið inn fyrir aðgerðir iðnaðarins.
í fiskiðnaðinum einum eru margvíslegir möguleikar,
sem spara mundu milljónir í innflutningi og auka um enn
fleiri milljónir útflutning, og sama má segja um landbún-
aðinn, ef aðeins er beitt sér að þeim verkefnum, sem
allt of lengi hafa verið vanrækt.
Það er alveg órannskað mál enn, hvað landið hefur
í sér fólgið af verðmætum hráefnum, sem vinna má úr
en hitt er þó víst nú Þegar, að þau eru fleiri og meiri
en svo, að við fáum afkastað því öllu á næstu árum.
Breytt viðhorf hefur gert það að verkum, að þjóðin getur
ekki lifað eingöngu á landbúnaði og rányrkjandi sjáv-
arútvegi. Þriðju stoðinni, iðnaðinum, verður að renna
undir til viðhalds lífi og menningu hennar. Og Það verður
að gerast nú þegar og á þann hátt, sem að gagni má
verða.
Nýir félagar í F. í. I.
Eftirtaldar verksmiðjur hafa nýlega sótt um upptöku
og verið samþykktar í Félag ísl. iðnrekenda:
1. Artemis h.f., nærfatagerð, Reykjavík, framkvstj.
Kjartan Magnússon.
2. Elgur h.f., fataverksmiðja, Rvík. framkvæmdastj.
Þorgrímur Tómasson.
3. Kápubúðin h.f., kápusaumastofa, Rvík, framkv.stj.
Jóhann Friðriksson.
4. Prjónastofa önnu Þórðardóttur, Rvík. Eigandi Anna
Þórðardóttir.
5. Sterling h.f., efnagerð, Reykjavik, framkv.stj. Tóm-
as Magnússon.
6. Verksmiðjan Dúkur h.f. Rvík. framkv.stj. Bjarni
Björnsson.
7. Köku- og sælgætisgerð Siglufjarðar, framkv.stj.
Bjarni Jóhannesson.
8. Drengjafatastofan, Reykjavík, eigandi Ólöf Jónsd.
9. Veiðiflugugerðin, Reykjavík, eigandi Albert Erlings-
son.
10. Gull-og silfursmiðjan Erna. Forstjóri: Guðlaugur
Magnússon.
11. Gólfteppagerðin, Reykjavík, eigandi Hans Kristjáns-
son.
12. Reiðhjólaverkstæðið örninn, Reykjavík, forstjóri
H. Gullberg.
13. Rafbylgjuofninn, Reykjavik, forstjóri, Stefán Run-
ólfsson.
14. Plastic h.f. Reykjavík, forstj. Jón Þórðarson.
81