Tímarit iðnaðarmanna - 01.06.1956, Side 1

GEFIÐ UT AF LANDSSAMBANDI IONAÐARMANNA
Iðnoðurinn krefst mfnréttis
Allt fram á hin allra síðustu ár
hefir ])aÖ álit almennt verið ríkj-
andi, að aðajatvinnuvegir þjóðar-
innar væru aðeins tveir, landbún-
áður og sjávarútvegur. Þótt það álit
manna ríkti töluvert lengur, en rétt-
mætt var, ])á var það að vísu lengi
rétt, en vert er ])ó að gera sér þess
Ijósa grein, að töluverður iðnaður
hefir verið stundaður hér allt frá
landnámstíð. Að vísu er þar fyrst
lengi að öllu, og síðar að miklu
leyti, um heimilisiðnað að ræða,
og einmitt þess vegna hefir iðnað-
urinn staðið i skugga liinna atvinnu-
veganna, en þá verður og að gæta
þess, að heimilin voru, allt fram
á þessa öld, svo miklu stærri, cn
nú er. Þau voru mörg hver stór
framleiðslufyrirtæki á þeirra tíma
mælikvarða, höfðu mörgu starfs-
fólki á að skipa og framleiddu
landbúnaðarafurðir og iðnaðarvör-
ur bæði til eigin nota og til sölu
innan lands og utan. Það voru og
einmitt iðnaðarvörur, sem voru
fyrstu útflutningsvörur þjóðarinnar,
'hennar fyrsti gjaldeyrir, og helzti
gjaldmiðill um langt skeið, þar sem
voru íslenzku vaðmálin.
Mjög víða i sögu þjóðarinnar fyrr
og síðar, er getið um menn, er hafi
verið ágætir hagleiksmenn á tré og
málma, jafnvel svo að undrun sætir,
og hafa þeir verið verðugir frum-
herjar sumra þeirra iðngreina, sem
hér eru hvað þróttmestar i dag.
Þannig mun óhætt mega fullyrða,
að þáttur iðnaðarins í þjóðarbúskap
íslendinga hefir allt frá landnáms-
tíð verið allverulegur, og mun
meiri, en ahnennt hefir verið talið.
Hefir það einkum skyggt á raun-
verulega þýðingu hans fyrir þjóðar-
búskapinn, hve hann hefir staðið
i nánum tengslum við landbúnað-
inn sem heimilisíðnaður, og iðn-
aðarvörurnar oft og einatt ])á taldar
landbúnaðarafurðir.
Það er fyrst á þessari öld, að
iðnaðurinn færist verulega í auk-
ana sem sjálfstæður atvinnuvegur,
og hefir hlutur hans í þjóðarbú-
skapnum farið hraðvaxandi síðustu
áratugina. Hefir iðnaðurinn og nú
Um langt skeið tekið við allri aukn-
ingu vinnuafls meðal þjóðarinnar,
og hann er eini atvinnuvegurinn,
sem er liklegur til þess að gera það
áfram, eins og málin horfa við í
dag.
Það er fyrst á þessari öld, að
að réttmætt varð að telja iðnaðinn
einn af aðalatvinnuvegum þjóðar-
innar, en bæði ráðamenn þjóðar-
innar, og mikill hluti liennar, liafa
ekki viðurkennt þá staðreynd i orði,
fyrr en nú á allra síðustu árum. Bar
þar einkum þrennt til, að sú viður-
kenning loks fékkst.
Ilin fjölbreytta og glæsilega iðn-
sýning 1952 opnaði mjög augu
manna, iðnaðarskýrslurnar frá 1950
sömuleiðis, er sýndu með óhrekjandi
tölum hve iðnaðarframleiðslan var
orðin rnikil, og tóku þær þó ekki yfir
byggingaiðnaðinn, sem þó er stærsti
þátturinn, og allslierjarmanntalið
frá 1950 sannaði það, sem fáir hefðu
áður trúað, að fleiri landsmenn
hefðu þá framfæri sitt af iðnaði,
cn af landbúnaði og sjávarútvegi
til samans. Varð því þá eigi lengur
á móti mælt, að iðnaðurinn væri
einn af aðalatvinnuvegum þjóðar-
innar.
En þótt þannig hafi ekki verið
lengur hægt að synja iðnaðinum um
þessa viðurkenningu i orði, þá vant-
ar enn mikið á, að hún hafi verið
veitt í verki. Sannast það bezt á
því, að enn eru gerðar aðrar og
strangari kröfur til iðnaðarins, en
annarra atvinnuvega, og honum eru
jafnframt slcöpuð önnur og lakari
skilyrði, til þess að fullnægja þeim
kröfum. Skal nú gerð nokkur grein
fyrir því, hversu hlutur iðnaðarins
er þannig miklu lakari en annarra
aðalatvinnuvega þjóðarinnar. Er þá
jafnframt rétt að taka fram, til þess
að koma i veg fyrir hugsanlegan
misskilning, að í eftirfarandi saman-
burði felst engin krafa um það, að
landbúnaður eða sjávarútvegur verði
sviptir þcim rétti, sem þessir at-
vinnuvegir nú hafa, heldur einungis
krafa um sama rétt iðnaðinum til
handa.
Eitt af því, sem við formælendur
iðnaðarins fáum oft fyrst að heyra,
er við tölum fyrir framgangi hags-
munamála hans, og það sem oftast
klingir við, þegar rætt er almennt
um iðnaðarmál, er það, að íslcnzkur
iðnaður verði að vera samkeppnis-
fær, við erlendar iðnaðarvörur, til