Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1966, Blaðsíða 9

Handritin heim
Á forsídu Tímarits iðnaðarmanna er að
þessu sinni mynd af fornu handriti og hcr
birt í tilefni af dómi Hæstaréttar í Kaup-
mannahöfn um afhendingu íslenzku hand-
ritanna x Árnasafni. Myndin er af upphafi
Tveggja postula sögu Jóns og Jakobs, sem
skráð er í Skarðsbók, en hún er talin rituð
uni i;6o. Eins og kunnugt er, er Skarðsbók
nú varðveitt í Handritastofnun íslands.
EFNISYFIRLIT
Afnám verðlagsliafta............... 65
Þingsetningarræða Vigfúsar Sigurðss. 68
28. Iðnþing Islendinga ............ 71
Skýrsla stjórnar Landssambands
iðnaðarmanna...................... 81
Iðnaðarmannafélagið í Reykjavík
100 ára .......................... 86
Skýrsla Iðnfræðsluráðs 1965 ....... 87
Iðnsýningin 1966 ................. 89
Vísnaþátturinn ................... 92
Ágúst Markússon, minning ......... 93
Sex menn til hagræðingarnáms ..... 95
Ályktanir 28. Iðnþingsins ........ 98
Akvæðisvinna málara .............. 100
Fúavörn timburs .................. 104
Frá Kjararannsðknarnefnd ......... 109
Orðsending til hárskerameistara .... 111
Nýjungar og notkun þeirra......... 113
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA
Otge/andi:
LANDSSAMBAND IÐNAÐARMANNA
Iðnaðarbankahúsinu, Reykjavík
Pósthólf 102 . Sími 15363
Ritstjóri:
OTTO SCHOPKA
Afnám verðlagshafta
Vélsmiðjueigendur og ýmsir aðrir, sem hafa á hendi margvíslega þjón-
ustu við sjávarútveginn, kvarta mjög undan vaxandi rekstrarörðugleik-
um og virðist arðbæri þessara iðngreina hafa hrakað verulega að undan-
förnu. Nú eru að koma í Ijós afleiðingar margra ára verðlagshafta, sem
þessar iðngreinar hafa átt við að búa og skert hafa afkomumöguleika
fyrirtœkjanna og rýrt eiginfjármyndun þeirra. Enda þótt kvartað sé und-
an vöntun á reksturslánum og háum vöxtum, er aðalorsök erfiðleikanna
sú, að rekstur undanfarinna ára hefur ekki skilað eðlilegum afrakstri,
sem nauðsynlegur er til þess að áframhaldandi uppbygging og eðlileg
endurnýjtm geti farið fram. Aukjn lán og lœgri vextir eru ágæt út af fyrir
sig, en rætur meinsins eru þær, að þessum atvinnugreinum hafa ekki
verið búin þau skilyrði, að rekstur fyrirtœkjanna hafi getað skilað nœgi-
legum hagnaði, og þau hafa þannig verið svipt möguleikum til endurbóta,
hagræðingar og vaxtar.
Vérðlagseftirlitið hefur skammtað fyrirtækjunum hámarksálagningu
ofan á lágmarkskaup og beinan kostnað en ekki leyft að tekið væri tillit
til óhjákvœmilegra yfirborgana umfram lágmarkskaup, setn þó hafa
mjög fœrzt í vöxt á síðustu árum. Afleiðingin hefur þvi orðið sú, að fyrir-
tækin hafa beinlínis orðið að gefa með hverri títseldri vinnustund og
orðið að fleyta sér áfram á véla- og verkfœraleigu og efnissölu.
Þetta er ástand, sem allir hljóta að sjá, að ekki getur gengið til lengd-
ar. Það þjónar engan veginn hagsmunum sjávarútvegsins, að það sé svo
þjarmað að fyrirtækjum í þjónustuiðngreinunum, að þau verði algerlega
ófœr um að leysa af hendi þau verkefni, sem þeim eru ætluð. Þau eru
svipt möguleikum til aukinnar hagrœðingar, vélvæðingar og endurbóta á
vinnuaðstöðu, þannig að það sem sparast með því að halda niðri verð-
lagi hverrar vinnustundar, ézt upp af því að fleiri vinnustundir þarf til að
leysa verkefnin.
Með því að afnema verðlagshöftin er ekki verið að skerða hlut neins.
Það sem gerist er, að „kakan stækkar", svo að notað sé hið kunna lík-
ingarmál hagfræðinnar. Það verður meira til skiptanna, og það er í
þjónustuiðnaðinum, sem vöxturinn fer fram, þannig að auk þess að geta
greitt samkeppnisfœrt kaup verður nœgilegur hagnaður eftir hjá fyrir-
tækjunum til þess að þau geti haldið áfram eðlilegri uppbyggingu og
framþróun í átt til aukinnar tækni.
Mikið er til þess trausts vitnað, sem launþegasamtökin í landinu bera
til verðlagseftirlits og virðist það einna helzt standa í veginum fyrir því,
að verðlagshöft séu almennt afnumin. En reynsla undanfarinna ára gefur
tæplega tilefni til að álíta, að verðlagseftirlit sé svo traustverð stofnun,
sem sumir láta í veðri vaka. Vérðlagseftirlit er algerlega ónothæft tæki
til að hafa hemil á verðbólgu á velgengnistímum, enda hefur verið frá því'
horfið i öllum þróuðum nútímaþjóðfélögum. Að sjálfsögðu er nauðsyn-
legt að koma i veg fyrir að fyrirtæki notfæri sér einkasöluaðstöðu eða
komi sér saman um að balda uppi háu verðlagi, en bezfi mótleikurinn
gegn þeirri hættu eru öflug neytendasamtök studd heilbrigðu almennings-
áliti. Hér á landi böfum við fjölmörg dœmi um hvernig samtök neytenda
6y
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA