Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1966, Blaðsíða 10

hafa með sameiginlegu átaki getað náð hagstceðari
kjörum í viðskiptum við fyrirtœkjasamtök eða einstök
fyrirtceki. Ncegir þar að benda t .d. á stofnun trygging-
arfélags af hálfu félags bifreiðaeigenda og stofnun
skipafélags af hálfu samtaka hraðfrystihúsaeigenda.
Þetta er sú leið, sem fara ber í frjálsu nútímaþjóð-
félagi, sú leið sem tryggir, að fyrirtœkm eru rekin á
heilbrigðum grundvelli og um leið að neytendur eru
ekki hlunnfarnir í viðskiptum.
Launþegasamtökin cettu að vera farin að skilja, að
það þjónar engra hagsmunum, og alira sízt hagsmutiutn
launþega, að atvinnufyrirtcekin séu svo grátt leikin, að
rekstrarstöðvun vofi yfir. Þvert á móti er það hagur
launþega, að rekstursafkoma fyrirtœkjanna sé nægilega
góð til þess að þau geti mcett talsverðum árlegum kaup-
hœkkunum og um leið bcett aðbúð og vinnuaðstöðu
launþega.
Þegar þessi staðreynd hefur hlotið almenna viður-
kenningu, verður þess ekki langt að bíða, að verðlags-
höft verði endanlega afnumin.
Staðgreiðsluskattur
Talsvert hefur verið rcett og ritað að undanförnu um
hið svokallaða staðgreiðsluskattakerfi, og virðast öll
þau skrif hníga mjög í þá átt, að staðgreiðsluskattakerf-
ið sé allra meina bót á sviði skattainnheimtu og muni
verulegt framfaraspor verða stigið með því að innleiða
það hér á landi. Vel má vera að svo sé, en vissulega er
það athugunarefni hvers vegna lagafrumvarp um þetta
kerfi ??iœtti svo ?nikilli andstöðu í danska þinginu nú í
haust, að forsœtisráðherrann ákvað að rjúfa þing og
efna til nýrra þmgkosninga. Er það nú alveg víst, að
staðgreiðsluskattakerfið sé sá dans á rósum, sem mönn-
um er almennt talin trú um hér á landi?
Vafalítið hefur þetta kerfi nokkra kosti í för ??ieð
sér fyrir launþega, skattarnir eru greiddir u?n leið og
teknanna er aflað og ?nenn þurfa ekki að hafa áhyggj-
ur út af bakreikningi frá skattyfirvöldunum löngu eftir
að tekjunum hefur verið eytt. En staðgreiðsluskatta-
kerfið leggur atvinnufyrirtcekjunum auknar kvaðir á
herðar varðandi innheimtu. skattaizna hjá starfsfólkinu.
Það táknar aukna skriffinnsku hjá fyrirtœkjunwn, auk-
ið eftirlit og aukið starf fyrir hið opmbera án þess að
?tokkuð komi á móti (ne??m auknar tilkynningar u?n að
fyrirtœkin beri ábyrgð á skattgreiðslu starsfólksins og
séu ekki gerð skil innan tiltekins t'mia verði hafnar lög-
taksaðgerðir). Allt þetta á að bætast við cerin störf, se???
fyrirtækin hafa leyst af hendi til þessa fyrir hið opm-
bera án nokkurrar greiðslu.
Með þessu er tekinn burt tími frá öðrum og hagnýt-
ari störfum, stjórnendur smáfyrirtœkja eru kaffcerðir í
skriffinnsku, skýrslugerð og innheimtustarfsemi fyrir
hið opinbera, en í stcerri fyrirtcekjum þarf oft sérstakan
starfs???ann til þess að s'mna þessiwi málum. Af þessum
rótum er andstaðan gegn staðgreiðsluskattakerfinu í
danska þinginu runnin. Það óhagrceði og það aukna
v'mnuálag, setn þetta kerfi veldur fyrirtœkjunum, er
talið vera ??iiklu meira en svo að hin tiltölulega litla
bót, sem kerfið hefur í för með sér fyrir lautiþega um-
fram núverandi innheimtukerfi, geti vegið þar nokkuð
á ttióti.
Þetta er mál, sem þarf að athuga rcekilega frá báðutti
hliðutn. Það er vafalaust rétt, að staðgreiðsluskatta-
kerfið hefur e'mhverja kosti í för með sér fyrir lauti-
þega, en eru þeir ekki of dýru verði keyptir? Er hið
stóraukna álag á fyrirtcekin réttlcetanlegt ef kostirnir
fyrir launþega og hið opinbera eru ekki því meiri? Þetta
mál varðar e. t. v. stjómendur smáfyrirtcekja ??ieira e?i
flesta aðra og þess vegna þurfa þeir að fylgjast vel ??ieð
fra??ivindu þess í framtíðinni.
Reglur eða ringulreið
Allir þeir se??i fást við byggingar?nál kannast við
þa??n aragrúa af reglu?n, sem œtlazt er til, að farið sé
eftir. Þessar reglur s?iúa ?n. a. að sa?nskiptu?n hinna
ý?nsu byggingaryfirvalda, s. s. byggingarnefnda, raf-
veitna og vat?zsveit?ia, og byggmgameistaranna, að
samskiptum húsbyggjenda og iðnmeistara og loks að
samskiptum husbyggjenda og bygg'mgayfirvalda. Allar
eru þessar reglur settar vegna þess að þcer eru taldar
?iauðsynlegar eða til hagræðis á einhvern hátt.
Hinu er þó ekki að leyna, að talsverð brögð eru að
þvi, að ekki fari allir eftir þeim reglum, se?n œtlazt er
til. Og enn verra er, að á su?nu??i sviðu?n virðist ríkja
þegjandi sa???komulag um, að sumar reglurnar skuli
vera dautt pappírsgag?i, e??da ekki eftir því gengið, að
þeim sé hlýtt.
Afleiðingin af þessu er óhjákvœ??i'dega sú, að bygg-
ingariðnaðurinn einkennist af skipulagsleysi á sumum
sviðiun, og þess eru einnig mörg dæmi, að af þessu
hafa húsbyggjendur haft verulegt fjárhagslegt tjón.
Vafalaust gæti það orðið til nokkurrar lækkimar á
hinum margumrædda byggingarkostnaði, ef allir fœru
eftir settimi reglum. Hér er sökm bœði hjá þei??i, sem
eiga að fara eftir reglunum, og hinu??i, se?n eiga að sjá
u?n, að reglunu?n sé hlýtt.
Nýlega hefur Félag löggiltra rafvirkjameistara í
Reykjavík ritað Rafmag??sveitu Reykjavíkur bréf í til-
efni af því, að húsbyggjandi einn hafði leitað til félags-
ins, en hann hafði orðið fyrir fjárhagslegu tjóni af því
að rnfvirkjameistari, sem lagt hafði raflagnir í húsið,
hafði orðið að ?iotast við ófullkomnar bráðabirgða-
teikningar. Eftir að verkið var hafið varð rafvirkja-
meistarinn að gera ýmsar veigamiklar breytingar á raf-
lögnimii, se?n urðu til að hœkka kostnaðinn vendega,
og vildi verkkaupimi ekki sætta sig við að bera þann
kostnað.
66
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA