Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1978, Blaðsíða 19

hefur verið í nágrannalöndum
okkar.
3. í þriðja lagi kemur til greina
að fresta tollalækkunum um
(óákveðinn) tíma, og/eða
grípa til annarra tímabund-
inna aðgerða í þeirri von, að
samkeppnislönd okkar hverfi
aftur frá þessum sérstöku
stuðningsaðgerðum og á með-
an sé tíminn notaður til þess
að ráða bót á þeim helstu göll-
um, sem nú eru á aðstöðumál-
um íslensks iðnaðar.
Stjórn Landssambands iðnað-
armanna er jseirrar skoðunar, að
síðastnefnda leiðin sé sú senr
velja skal, að undangengnu mati
á jrörf einstakra iðngreina fyrir
framlengdu aðlögunartímabili.
Ljóst er, að aðgerðarleysi mun
leiða til þess að með niðurfell-
ingu tolla gagnvart styrktum iðn-
aði nágrannalanda okkar, munu
á skömmum tíma höggvin stór
skörð í íslenskan iðnað. Með
Jressari stefnu væri framtíð heilla
iðngreina teflt í bráða hættu og
jafnvel algert hrun.
í annan stað verður að hafa í
huga, að nú eru ekki nema 13
mánuðir eftir af umsömdum að-
lögunartíma EFTA og EBE,
þannig að litlar líkur eru á að
unnt sé að stórbxeyta aðstöðu-
málum íslensks iðnaðar á svo
skömmum tíma. Sá möguleiki
að grípa til sams konar stuðn
ingsaðgerða og gert hefur verið
í nágrannalöndum okkar, er
vissulega fyrir hendi og kann í
fljótu bragði að virðast auðveld-
ari en fiestun tollalækkana, eða
aðiar hömlur á inniiutning. Það
er einkum tvennt, sem að dómi
stjórnarinnar mælir gegn því að
Jxessi leið veiði valin. Þyngst á
metunum er sú staðieynd, að
með slíkum aðgerðum er rekstr-
aigrundvöllurinn skekktui', bæði
milli iðngreina og landshluta.
Hættan er sú, að fyrirtækin verði
háð þessum styrkjum og í stað
Jxess að byggja upp samkeppnis-
hæfa fi'amleiðslu, vei'ði þvert á
móti aukin óarðbær fiamleiðsla,
sem styi'kja þarf í auknurn mæli.
Þá er þess einxrig að gæta, að
samanborið við nágrannalönd
okkar, myndi íslenskur iðnaður
í heild, að líkindum vera sam-
bærilegur við þann „dieifbýlis-
iðnað“, sem Jxar er talinn þurfa
sérstakra styrktaraðgei'ða við. Er
að dórni stjórnarinnar vart hægt
að hugsa sér að farið veiði út í
að styi'kja íslenskan iðnað í heild
á þennan hátt.
Eftir stendur þá sá möguleiki
að fi'esta umsömdum tollalækk-
unum og bæta jafnframt úr aug-
ljósustu vanköntum í aðstöðu-
málum íslensks iðnaðar. Lögð
skal áhersla á, að slík frestun er
gagnslaus, eða a. m. k. gagnslítil,
nema úrbætur á aðstöðumálum
hér lieima komi til, jafnfiamt
|)ví sem beðið er eftir að hætt
verði dulbúnum niðurgreiðslum
í samkeppnislöndum okkar.
Reynslan hefur sýnt, að mjög
er erfitt að bera sarnan starfsað-
stöðu fyrirtækja og iðngreina fiá
einu landi til annaxs. Tilraunir
í Jxá átt, að gera slíkan sanxan-
burð fyrir iðnaðinn í heild eru
enn ólíklegri til að gefa raun-
liæfa mynd. Hins vegar er auð-
velt að benda á ákveðin atriði í
aðbúnaðarmálum íslensks iðnað-
ar, sem eru lakari en hjá ná-
gramxalöixdum okkar. Er verð-
bólgan og fylgikvillar hennar
Jxar að líkindum efst á blaði. Það,
hversu seint hefur gengið að fá
úrbætur á ýmsum sviðum að-
stöðumála iðnaðarins, telja sam-
tökin eina megin orsök þess,
hveisu illa umsaminn aðlögunar-
tími að EFTA hefur nýst. En
Jxað væri of mikil einföldun á
flókxxu máli, að kenna tómlæti
stjói'nvalda unx allan vandann.
Iðnaðurinn sjálfur var á ýmsan
hátt vanbxiinn að takast á við
Jxessa miklu breytingu. Iðngrein-
arnar voiu Jxá og eru misjafnlega
á vegi staddar og sxi bi'eyting,
sem fríverslunarsamningamir
hafa haft á þær eru einnig mis-
munandi miklir. Sem dæmi má
nefna, að telja verður að auð-
veldara sé að byggja upp og sér-
hæfa fi'amleiðslu í neysluvöru-
iðnaði en fjárfestingariðnaði.
Þessa liefur í engu gætt í opin-
berum aðgerðum á aðlögunar-
tímanum. Þvert á nxóti virðast
t. d. tollalækkanir af aðföngum
til Jxessaia greina hafa komið
mun seinna til fiamkvæmda.
Það er þó ekki aðeins um Jxað
að ræða að iðngreinarnar séu
misjafnlega á vegi staddar og að
einstakir þættir aðstöðumála hér
innanlands hafi Jxar misjafnlega
mikil áhrif. Við Jxetta bætast svo
stuðningsaðgeiðir í samkeppnis-
löndunum, sem eru eixxs og áður
segir mismunandi eftir iðngrein-
um og landshlutunx.
Stjóin Landssambands iðnað-
armanna telur sér ofviða að
mæla með ákveðnum aðgerðum
fyrir iðnaðimx í heild, til mót-
vægis Jxeim styiktaraðgei'ðunx,
sem nágxannalöixd okkar hafa
tekið upp. Að dómi stjórnarinn-
ar ber að líta fyrst og fremst á
Jxróun nxála í einstökuxxx iðix-
greiixum, Jx. e. tölur um xxxark-
aðshlutdeild og Jxióun iixnflutn-
ings annars vegar og afkomu fyr-
irtækja og mamxaflatölur í við-
komaixdi iðngi'einunx lxins vegar.
Á gruixdvelli Jxessaia staðreyxxda
verða stjórixvöld síðan að taka
ákvörðun um, hvort aðgerða sé
Jxörf í einstökuixx gi'einum, eixxs
og fyrirheit voru gefixx um á sín-
unx tíixxa við iixngöngu í EFTA.
Það exu að dómi stjórixariixix-
ar ámælisverð viixnubi'ögð, þegar
gengið er á gefin loforð og að-
gerðarleysi réttlætt með skýrslu-
gerð, Jxar sem allt kapp virðist
lagt á að gera lítið xxr Jxeim vaixda
sem fyrir Iiendi ei'. Dæmi unx
slíkt er að iiixna í skýi'slu Þjóð-
hagsstofnunai/: Hagur iðnaðar
1977, t. d. þar sem fjallað er um
ixxaikaðshlutdeild og lnáefna-
tolla lxxxsgagna- og inxxréttinga-
iðnaðar á bls. 137 og 138.
TÍMAIXIT IÐNAÐARMANNA
15