Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1989, Blaðsíða 9

Sameiginlegur innri markaður Evrópu
KRISTJÁN
GUDMUNDS-
SON,
VIÐSKIPTA-
FRÆDINGUR
HJÁ
LANDSSAM-
BANDI
IÐNADAR-
MANNA
í HÖND FER TÍMI
FYRIRTÆKJANNA
Samvinna
Evrópuríkja í
efnahagsmálum á að
baki um fjögurra
áratuga þróun. Á
þessum tíma hefur
með víðtæku
samstarfi ríkja og
stofnana tekist að
gera Vestur-Evrópu
að æ meiri
efnahagsheild en
óskiptur innri
markaður hefur frá
upphafi verið
markmið
Efnahagsbandalags
Evrópu (EB).
Sem aðili að EFTA og
með samningum við EB
hefur ísland tengst ýmsum
stofnunum og samtökum
Evrópusamstarfsins og
þannig að ýmsu leyti notið
góðs af frjálsari
viðskiptaháttum. Viðskipti
okkarvið ríki EB hafa vaxið
mjög á síðari árum og um
60% útflutnings
landsmanna fara til EB.
Um mitt ár 1987 voru
áformin um innri markað
lögbundin hjá bandalaginu
og samhliða því voru
gerðar ýmsar
skipulagsbreytingar á
bandalaginu til að flýta
framgangi mála.
A sjöunda áratugnum
störfuðu
Fríverslunarsamtök
Evrópu, EFTA,og
Evrópubandalagið, EB,
algjörlega hvort í sínu lagi
og náðu hvort um sig
miklum árangri í afnámi
verndartolla og
innflutningshafta. Framan
af hafði EB nánast engin
samskipti við EFTA sem
stofnun heldur aðeins við
aðildarríkin. Afleiðingin
varð sú að Vestur-Evrópa
skiptist æ meir í tvö
aðgreind markaðssvæði.
Á síðustu árum hefur þetta
breyst og nú eiga þessi tvö
bandalög með sér víðtækt
samstarf á fjölmörgum
sviðum.
IVIargir óttast hvernig
fyrirtækjum utan EB muni
farnast í samkeppni við
fyrirtæki í
bandalagsríkjunum og
benda á að EFTA-ríkin séu
lítil og verði áhrifalaus utan
bandalagsins. Þeir sömu
halda því fram að samstarf
og samningar geti aldrei
komið í stað aðildar. Þegar
samningar hófust um
inngöngu Bretlands,
Danmerkur og fleiri þjóða í
EB var staðfest breyting á
þessu enda var þá mótuð
sú stefna að EFTA-ríkin,
sem eftir yrðu, tengdust
EB í fríverslunarsamstarfi
og gerðu öll ríkin, þ.á.m.
ísland,
fríverslunarsamninga við
EB á árunum 1972 og
1973. Samningur íslands
við EB gekk þó ekki að
fullu í gildi fyrr en 1976 að
loknum deilum um
útfærslu fiskveiðilögsögu.
Síðustu árin hefur
efnahagssamvinna
Evrópuríkja þróast mjög
ört og munu EFTA-ríkin
væntanlegataka að
verulegu leyti þátt í
myndun sameiginlegs
innri markaðar.
Rómarsamningurinn,
sem undirritaður var við
stofnun EB árið 1957, er
grundvöllur
Evrópubandalagsins og er
hann eins konar
stjórnarskrá bandalagsins.
í svonefnari Hvítbók er
hins vegar að finna
áætlunina um framkvæmd
sameiginlegs innri
markaðar. í henni eru
settar fram tilskipanir til
aðildarþjóða og fá þær
ákveðinn frest til að hrinda
þeim í framkvæmd, þ.e.
aðlaga lög sín og reglur að
efni tilskipananna. Ef
aðildarríki hirðir ekki um að
gera nauðsynlegar
breytingar, innan þess
tímafrests sem gefinn er,
SAMANBURÐUR Á EB OG EFTA
EB EFTA
MANNFJÖLDI 320 MILLJÖNIR 32 MILLJÖNIR
ÞJÖOARFRAML./MANN $ 10.325 $ 15.800
VERÐBÖLGA 5.5% 3.0%
ATVINNULEYSI 11.5% 2.9%
FJÖLDI LANDA 12 6
HLUTD. I HEIMSVIÐSK. 17.8% 6.8%
• Tölur 1906, nema hlutdelld I helmsviöaklptum, 1984
Heimild: De Islandske eksporterhverv og EF's indre marked
eftir Kristján Jóhannsson
9