Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1992, Blaðsíða 7

o
Því miður verðum við vitni að því að umbreyt-
ingarnar eru ekki alls staðar jafn friðsamar. Fjöl-
miðlar sýna okkur hvernig mannleg skammsýni,
eigingirni og óskiljanlegar hvatir leiða af sér hörm-
ungar yfir blásaklaust fólk. Kúgun og ofríki virðast
engin takmörk sett. En við verðum líka vitni að já-
kvæðum breytingum í okkar heimshluta. Þjóðir
Evrópu hafa sett sér það markmið að vinna saman
að mannlífi sem felur í sér meiri hagsæld og frelsi
en áður hefur þekkst. Þessi samvinna tekur til
ólíkra þátta samfélagsins; efnahags, verslunar,
menningar, lista — og iðnaðar. Við íslendingar höf-
um fram til þessa verið áhorfendur að þessari þró-
un hjá nágrannaþjóðum okkar, þróun sem hefur á
köflum verið býsna hröð. Um þessar mundir gefst
okkur hins vegar tækifæri til þess að rísa úr sæti
áhorfandans og taka þátt í vissum þáttum þessa
samstarfs - á okkar eigin forsendum. Við stöndum
á afdrifaríkum tímamótum. Það er sama hver
niðurstaðan verður - minnumst þess að ákvörðunin
er okkar, ábyrgðin er okkar, akkurinn er okkar.
Qðild að Evrópska efnahagssvæðinu mun færa
okkur aukið frjálsræði á flestum sviðum.
Meginefni samningsins felst í því að flutn-
ingar á vörum, þjónustu og fjármagni verða engar
skorður settar. Sömuleiðis hafa þegnar EES-land-
anna rétt til staðfestu — eða búsetu - hvar sem er
innan svæðisins. Með auknu frelsi eykst líka
ábyrgð stjórnvalda, félagasamtaka, hagsmunahópa
og einstaklinga. Það má líkja EES-samningnum
við vopn sem við getum ásamt öðru beitt til að
vega vofur rýrnandi þjóðartekna, stöðnunar og at-
vinnuleysis. En við verðum að gæta þess vel að
vopnin snúist ekki í höndunum á okkur. Hér gild-
ir hið fornkveðna: veldur hver á heldur. Með aðild
að Evrópska efnahagssvæðinu erum við ekki sjálf-
krafa að stíga inn í dýrðarbústað sjálfsprottinnar
hagsældar og framfara. Efnahagslegar og tæknilegar
framfarir munu eftir sem áður fyrst og fremst vera
undir okkur sjálfum komin. Ekkert kemur í stað
frumkvæðis okkar. Enginn annar getur borið uppi
okkar eigin metnað. Atorkuna sækjum við aðeins
til okkar sjálfra.
Undanfarið höfum við verið óþyrmilega minnt
á að auðlindum okkar eru takmörk sett. Við erum
komin á ystu nöf í nýtingu sjávarfangs svo nú
verðum við að horfa í aðrar áttir til þess að skjóta
styrkum stoðum undir atvinnulíf okkar og auka
fjölbreytni þess. Atvinnuleysi er orðið staðreynd,
fólk hefur í vaxandi mæli ekki að neinu að hverfa.
Eðlilegt er að spurt sé: Hvað er til ráða? Skyldi
engan undra að ég nefni íslenskan iðnað sem lausn
númer eitt. Og hvers konar iðnað bið ég um? Ails
konar iðnað, bæði stóran og smáan. Við megum
ekki binda okkur við stóriðnað einan. Við þurfum
einnig að örva frumkvæði og sköpunargáfu sem
megi verða ábatasömum smáiðnaði til framgangs.
Á undanförnum áratugum hafa iðnaðarmenn stað-
ið í fylkingarbrjósti þeirra sem hafa rutt nýjungum
og nýsköpun veg í íslensku atvinnulífi. Nú er kom-
ið að því að víkka út nýsköpunina, fá fleiri þátttak-
endur til að sýna metnaðinn í verki. Skólar, bæði
háskólar og framhaldsskólar, stofnanir ríkis og
sveitarfélaga þurfa að vakna til vitundar um gildi
iðnaðar. Nauðsynlegt er að veita meira fjármagni
til rannsóknastarfsemi og tilrauna með vænlegar
hugmyndir. En fyrst og fremst er það stjórnvalda
að búa svo að íslenskum iðnaði að hann nái að
dafna. Það þarf að gefa honum færi á því að standa
jafnfætis annarri atvinnustarfsemi, bæði innlendri
og erlendri, svo hann nái að springa út til fulls.
Lítum snöggvast til nágrannaþjóða okkar. Danir
eru þjóð án teljandi náttúruauðlinda. Samt hafa
þeir á allra seinustu árum stóraukið utanríkisvið-
skipti sín. Þeir selja verkþekkingu sína til austur-
hluta Þýskalands, byggja þar hús, og selja jafnvel
brauð til Póllands! Finnar, sem misstu fjórðung