Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1992, Blaðsíða 48

Páll Skúlason, heimspekingur:
Menning og
iðnaður
Örlítið framlag til heimspeki
iðnaðar
Ein miklvæg afieiðing
þeírrar afstöðu, sem
hér er lýst, er tak-
markaður skilningur á
gildi verkmenntunar al-
mennt og iðnmenntunar
sérstaklega.
Inngangsorð
Menning er ofm úr þremur þáttum sem
kenna má við bók, verk og sið. Sam-
kvæmt þessu er rætt um bókmenningu,
verkmenningu og siðmenningu. í þessu
greinarkorni ræði ég þá skoðun að bók-
menning hafi haft óæskilegan forgang
umfram verkmenningu og siðmenningu
og að löngu sé tímabært að auka veg
verksvits og siðvits og bylta skólakerfi
okkar í því skyni. Til að svo megi verða
þarf að móta bæði verkspeki og siðspeki
til jafns við bókspekina sem drottnar
enn í skólakerfinu.
Til að lesanda megi ljóst verða um
hvað málið snýst bið ég hann að leiða
hugann að deilum manna um það hvort
bókvitið verði í askana látið. Sumir telja
svo vera; bókvitið sé allra meina bót og
grunnur menningarinnar; á bókmenn-
ingu hvíli allt okkar starf. Aðrir telja
bókvitið til einskis annars megnugt en
framleiða fræði sem svala þekkingarfysn
fólks þegar vel tekst til en eru að öðru
leyti gagnslaus nema stöku sinnum þeg-
ar menn gera tækniuppgötvanir í tengsl-
um við þau. Þessa deilu tel ég marklausa
og af hinu illa því að hún breiðir yfir hin
nánu og mikilvægu tengsl sem eru á
milli bókvits og verksvits í raunverulegu
lífi mannfólksins. Hún breiðir einnig yf-
ir hleypidóma og ranghugmyndir sem
iðulega spilla umræðum um það sem
máli skiptir í menningu okkar og dag-
legum störfum. Þar með er siðvit okkar í
hættu.
í stuttri grein verður þessu efni ekki
gerð viðunandi skil, því að það teygir
anga sína svo víða, en fyrir mér vakir að
varpa fram fáeinum atriðum til umhugs-
unar.
Iðnaður og íslenskt þjóðfélag
Qvernig tengist þetta iðnaði? Iðnað-
ur er meginþáttur verkmenningar
sem fólgin er í framleiðslu varn-
ings af öllu tagi. Með því að leiða ótal
tól og tæki fram á svið athafna okkar og
skynjana hefur iðnaðurinn orðið æ vold-
ugri í þjóðfélaginu og jafnvel bolað á