Vikan - 07.02.1952, Qupperneq 3

'VIKAN, nr. 6, 1952
s
Fólkið, sem við kynnumst
I.
Óði Englendingurinn.
Á þessum stað urðu einkamál manns
-alltof oft heyrinkunn, en þrátt fyrir það
var maðurinn, sem svaf í næsta rúmi við
mig, umleikinn hinum mikla leyndardómi.
Útlit hans virtist jafnvel bregða hjúp yfir
uppruna hans og skaphöfn. Hann hafði
langt, þunnt, gulleitt yfirskegg, sem hann
vandi að kínverskum hætti, svo að það
slútti niður yfir munnvikin. Hann var
gulur í framan og grannleitur, og mein-
lætasvipur á andlitinu, en hár hans var
mikið og fór vel. Af yfirbragði hefði mátt
gruna hann um rómantískt hreinlífi, en
„Gillie“ (svo var hann nefndur meðal
okkar) gerði fátt til að sanna þann grun.
Hann bar kurka (þungan, íboginn hníf,
sem Gurkhakynflokkurinn í Indlandi not-
ar mikið) við belti sér, hvert sem hann
fór, en sá hnífur var aðeins einn úr stóru
hnífasafni, sem hann geymdi í baðmullar-
stranga. Hann brýndi oft þessa hnífa, og
brýnsluna iðkaði hann líkt og bænagerð.
Hann strauk hnífniim við stálið með takt-
fastri hrynjandi, en að öðru leyti gaf hann
ekki frá sér neitt hljóð, heldur færðist
yfir hann djúp og ofsaleg einbeiting, sem
varaði þar til hann lagði glitrandi vopnið
aftur í strangann.
I hirzlu sinni geymdi hann síbreytilegt
safn af bindum um fólk og bækur og list-
ir, ásamt stórum sífjölgandi endurprent-
unum af málverkum meistaranna. Yrði
hann sér úti um góðan blýant, blek og
stóra pappírsörk úr mælingastofunni, svo
gat hann skapað meistaraverk. Hann
gerði það af kyngimagnaðri einbeitingu,
vann vikum saman, kvöld eftir kvöld, í
algerðri þögn, sem engum kom til hugar
að rjúfa. Það var eins og þessi vinna væri
einungis önnur hlið á trúrækni hans.
Myndir hans sýndu, hversu frumskógur-
inn hafði náð miklu valdi yfir honum, því
að ætíð voru fyrirmyndirnar sóttar til
Austurlanda, ef til vill var það þyrping
rismikilla kofa í rjóðri, á framsviði inn-
fæddar konur hreinsandi rís eða berandi
vatn með börn sín á baki. Ef til vill var
J>að líka innfædd blómarós eða æðisgeng-
inn trúardans, þar sem sérhver hreyfing
skar sig úr við loga frá báli.
Sama mátti segja um útskurðarmyndir
hans. Af tilviljun fann hann hentugan
viðarbút og skar hann síðan flís fyrir flis,
þar til kom í ljós lítil standmynd, nákvæm-
lega útmæld og fínslípuð með sandpappír.
Hann var vel gáfum gæddur og hafði
listamannslund, enda þótt honum gengi
seint að koma sér áfram. Sannleikurinn
var sá, að hann var sífelldlega að ná settu
marki, en tapaði því óðar aftur sakir ein-
hverra misgjörða. Þegar hann hafði hegð-
GREIN:
George Cheklin, höfundur þessa greina-
flokks, kemur frá Nottingham i Englandi.
Hann er dýrafræðingur að námi og ætlar
til Kanada og stunda þar fiskirannsóknir.
Síðan stríðinu lauk hefur hann ferðazt
víða um Evrópu, meðal annars Júgóslavíu
og Finnland — mestan hluta leiðarinnar
fótgangandi. Sumarið 1948 dvaldist hann
sextán vikur hér á landi, kynnti sér jarö-
fræði landsins og dýralíf þess. Á þeim
ferðum gekk hann þvert Ódáðahraun einn
síns liðs. Hann var rúm fimm ár í stríð-
inu, vann á flugvöllum við vopnagæzlu —
og lengst af í Vestur-Afríku þar sem þessi
frásögn gerist. Meðfram vísindaiðkunum
hefur hann mikinn áhuga á ritmennsku,
skrifar bæði greinar og smásögur.
að sér eins og dýrlingur vikum saman,
meðan listhneigð hans fékk útrás, fór
hann skyndilega út kvöld eitt og drakk sig
draugfullan. Við eitt slíkt tækifæri veitti
hann mér glóðarauga. Ég reyndi þá að
forða honum frá slagsmálum við einhvern
sakleysing, sem hélt fyrir honum stúlku.
Þetta gerðist úti á miðju dansgólfi. Og
ef biðröð á strætisvagnastöðvum var yfrið
löng, svo dró hann upp hnífinn og stillti
sér upp fremstum. Rúður braut hann með
grimmd og reikaði síðan um herbergið
eins og brjálæðingur tímum saman og
rumdi öðru hvoru af illsku. Stundum færð-
ist hann í æðislegan ham, braut stóla og
kústssköft, hlóð brotunum á gólfið í
þvottahúsinu, kveikti síðan í. Svo söng
hann undarlega söngva, meðan egg soðn-
aði á botni stórrar vatnsfötu, sem hann
hengdi yfir eldinn.
Það var mikið um að vera í eldhúsinu,
þegar hann tók einn félaga sinn og sýndi
honum, hvernig ætti að gera út af við jap-
anskan vörð, lét hann fyrst ganga hljóð-
lega á táberginu og sýndi honum síðan,
hvernig ætti að slá, svo að mótstöðumað-
urinn hnigi hljóðlega út af.
Þó að ,,Gillie“ væri ekki beinlínis áreið-
anlegur, naut hann mikils álits í starfi
sínu. Hann gat lagt nótt við dag, ef hon-
um var fengið í hendur eitthvert ákveðið
starf, og ekki hætti hann, fyrr en hann
var ánægður og verkinu lokið. Verðleik-
ar hans voru viðurkenndir og það var
þegjandi samþykki allra, jafnt foringja
sem annarra, að leyfa honum að hafa sinn
sérvizkuhátt á öllu, jafnvel þó að fyrir
kæmi hann væri að iðka jóga, þegar hann
átti að vera á hersýningu.
Hvað eftir annað bauð hann sig fram
til að berjast í Burma (um þetta leyti áttu
Englendingar í höggi við skæruliða þar).
Sagt var hann elskaði þar innfædda stúlku
og hefði eignazt með henni strák, en aldrei
getur neinn vitað það með vissu. Hann
kom til okkar með sjúkraskipi frá Burma.
Þetta mátti sjá af skilríkjum hans, en í
þeim var ekkert að fræðast um árin
fjögur, sem hann eyddi í hinu græna hel-
víti frumskógarins, um regnskrumbur og
blóðsugur og skorkvikindi, né um voða-
dauða blóðkreppunnar og malaríuköstin.
Engar myndir voru fáanlegar af illa hirtu
rúmfleti, þar sem skinhorað mannslíki
hvíldi nær dauða en lífi af heilahimnu-
bólgu, einnig var ekkert hægt að vita um
hina brjálæðiskenndu óra, sem altóku
huga hans, þegar myrkrið hafði skollið
á með voveiflegum hraða. Við fræddumst
um þetta smátt og smátt, ekki af beinni
frásögn hans sjálfs, heldur öllu fremur
af gerðum hans og sundurtættum orðum,
þegar drykkjuæðið náði tökum á honum:
þá gaf hann ýmist einbeittar skipanir eða
vældi eymdarlega þar sem hann hvíldi
milli svefns og vöku eða barðist ham-
rammur við hitasótt malaríunnar, sem
ásótti hann ennþá öðru hvoru.
Það er ekki ólíklegt hann hafi fæðzt
í Wales, nálægt Balavatni, þar sem þjóð-
sögurnar eru undarlegastar, og kannski
hefur annað foreldri hans verið landflótta
úr Rússlandi, ef eitthvað má marka útlit-
ið. Ef til vill hefur einungis raunaleg
bernska og mistækir foreldrar getað mót-
að hann svo ólíkt okkur hinum.
Allir aðrir félagar mínir eru grafnir
gleymsku, en hann man ég greinilega hver
sem ástæðan fyrir því mun vera. Og oft
á tíðum velti ég því fyrir mér, hvað hef-
ur drifið á daga hans síðan.
Loftferðir tuttugufaidast frá 1937
Flugferðir aukast um allan heim ár frá ári og
til þess að varpa Ijósi yfir þá stórfelldu þróun,
sem orðið hefur, hefur Alþjóða Flugmálastofn-
unin, ICAO, sent frá sér yfirlit yfir flugferðir
á s. 1. ári, farþegatölu, flutning o. s. frv. Dr.
Edward Warner, formaður framkvæmdaráðs
ICAO, segir að aukningin í flugferðum, farþega-
tölu o. s. frv. hafi verið meiri árið 1951 en á
nokkru öðru ári síðan 1946 og athyglisvert sé,
að aukningin hefur skipzt jafnt um allan heim,
en ekki verið einungis í nokkrum löndum. 1951
var tala farþega með flugvélum næstum helmingi
hærri en 1947, flutningur næstum þrisvar sinn-
um meiri, og ef rniðað er við 1937 hafa flugsam-
göngur næsum tuttugufaldazt. Fyrst nú er flug-
vélin orðin eitt af mikilvægustu samgöngutækj-
um heimsins til mann- og vöruflutninga.