Vikan - 14.02.1952, Blaðsíða 1

Sápuverksmiðjan Sjöfn á Akureyri.
Árið 1932 tók SlS og KEA á Akureyri
saman Höndum um að setja á stofn sápu-
verksmiðju. Hlaut hún nafnið Sjöfn, og
reis í Grófargili við Kaupvangsstræti.
Árið 1939 tók Ragnar Ólason efnafræð-
ingur við forstöðu verksmiðjunnar og um
það leyti voru á henni gerðar ýmsar um-
bætur. Síðan starfaði hún ósleitilega allt
til þess er verksmiðjuhúsin brunnu í eldi
22. apríl 1950. Mestur hluti véla eyði-
lagðist í eldinum, en nokkur hluti hússins
reyndist nothæfur, þegar endurbygging
var hafin. Var á því byrjað skömmu eft-
ir brunann, en seint á liðnu sumri mátti
heita að verkinu væri lokið. Nýjar vélar
voru keyptar til verksmiðjunnar frá
Þýzkalandi, og framleiðslan hafin með
nýjum krafi.
Sápuverksmiðjan Sjöfn framleiðir fleira
en sápur, þótt annað mætti lesa af nafn-
inu einu. Meðal annars eru búin til kerti,
ýmis konar, stór og lítil, skrautkerti og
■altariskerti. Hráefnið í kertin er eingöngu
innflutt: það er parafín og sterín. Þarna
er líka búið til júgursmyrsl, trélím og
kítti. En aðalframleiðslan er þó þvotta-
' duft og ýmis konar sápur: handsápur,
blautsápa, raksápur, sápuspænir. Hrá-
efnin í sápuna eru að mestu leyti innflutt.
Að vísu er sauðafeiti hentug, en hún er
miklu dýrari en tilsvarandi útlent hráefni.
^ömuleiðis má nota hert lýsi, en þó er það
ekki gert enn sem komið er nema í litl-
um mæli.
Nú skal lítillega athugað, hvernig sápa
er búin til og hverjir eiginleikar hennar
eru:
Hráefnin til sápuframleiðslu eru fitu-
efni og kalí- eða natronlútur. Fituefnin
eru feitar sýrur í efnasambandi við
glyserín. Þegar feiti er soðin með kalí-
eða natronlút, skilst glyserínið frá, en
fitusýrurnar sameinast kalíum eða natrí-
um og mynda með þeim kalíum- eða
natríumsölt, en það eru þessi sölt, sem við
köllum sápu.
Til framleiðslu á blautsápu er notuð
línolía eða sojaolía, soðin með kalílút. Til
Framhald á bls. 3.
Efri myndin: Innpökkun á blautsápu. Neðri myndin: Sápuþurrkari.

16 síður
Verð 2,50
Nr. 7, 14. febrúar 1952
HAN