Vikan - 28.02.1952, Blaðsíða 10

10
VIKAN, nr. 9, 1952
«• -... 1 .. <
• HEiHIBLIÐ •
......— .........
Matseöillinn
Saltfiskur með sinneps-
sósu:
750 gr. saltfiskur, 2 i. vatn,
soðnar kartöflur, gulrófur eða
gulrætur, sinnepssósa.
Saltfiskurinn er skorinn í stykki,
þveginn úr volgu vatni og lagður í
bleyti 1—2 sólarhringa. Þveginn
aftur og skafinn. Látinn í sjóðandi
vatn, roðið látið snúa niður. Froðan
veidd ofan af, er sýður. Soðið í 10—
20 mín. við hægan hita. Fiskurinn
færður upp á disk. Raðað á fat.
Soðnum kartöflum og rófum raðað
utan um. Borðað með sinnepssósu.
Sinnepssósa:
25 gr. smjörlíki, 15 gr. hveiti,
3 dl. mjólk, 1 tsk. úthrært
sinnep, y2 tsk. salt.
Smjörið er brætt í potti. Þegar það
er vel heitt orðið, er allt hveitið lát-
ið út í í einu og hrært í með þeytara
þar til það er samfellt, og þá er
mjólkinni hellt út í smátt og smátt.
Jafningurinn verður að sjóða á milli
þess sem mjólkin er sett í. Sinnepið
hrært út í köldu vatni. Látið í sós-
una, þegar hún sýður. Soðið í 5 mín.
Krydd látið í eftir vild. Fisksoð má
nota í staðinn fyrir mjólk.
Hrísgrjónaeplagrautur:
iy2 1. vatn, 150 gr. hrísgrjón,
50 gr. þurrkuð epli, 1 y2 tsk. salt,
2 matsk. sykur.
Hrísgrjónin og eplin eru þvegin
og lögð í 1 y2 1. vatn yfir nótt. Hitað.
Þegar sýður, er salt og sykur látið
út í og soðið við hægan hita í 20—
30 mín. Hræra þarf í grautnum ann-
að slagið. Borðað með mjólk eða
rjómablandi.
1 staðinn fyrir epli má nota aðra
þurrkaða ávexti, t. d. sveskjur, apri-
kósur eða ferskjur. Er það þá soðið
á sama hátt og eplin.
TÍZKUMYND
Snotur hattur úr svörtu fílti,
prýddur ljósbláum satinborða.
Það er ekki nóg að áminna
börn um að forðast hættu.
Eftir Garry Cleveland Myers, Ph. D.
„Bjargið lífi, það gæti verið um
yðar eigið líf að ræða.“ Þessi hvatn-
ing heyrist oft. Það kann að vera að
við, sem erum fullorðin séum svo
skilingsdauf og harðbrjósta, að við
verðum helzt vakin til umhugsunar
með' því að leiða athyglina að okkur
sjálfum, en ég færi það mjög í efa.
Ef, í þess stað, okkur væri bent
á öryggi annarra, annars fólks og
barna þess, færi varla hjá því að við
litum á þau sem persónur, hversu
mikils virði líf þeirra eru þeim. Við
gætum sett okkur í spor þeirra, sem
verða fyrir slysum eða bíða bana
vegna hugsunarleysis og hirðuleysis
okkar og reynt að gera okkur í hug-
arlund þjáningar þeirra. Með því að
venja sig á að hugsa þannig, mynd-
um við fremur vera á varðbergi fyr-
ir öryggi annarra.
Við erum öll svo síngjörn, að við
höldum, að ekkert geti hent okkur.
Þessi sannfæring, um að maður
sjálfur komist alltaf hjá hættu, er
einkum rík hjá börnum. Þú og ég
getum verið nokkurn veginn viss um,
að hvaða áminning, sem við gefum
barni, fimm, tíu eða fimmtán ára,
um að gæta sín svo að það verði
ekki fyrir neinu slysi, hefur ekki
mikil áhrif. Það kemur meira að
segja I ljós að börnin okkar verða
kærulausari gagnvart hættunni því
meir sem við vörum þau við henni.
Þrátt fyrir hina augljósu eigin-
girni barna okkar, þá eru þau samt
sem áður ekki eins eigingjörn og við,
foreldrar þeirra. Þ. e. a. s. börn og
unglingar á aldrinum þrettán og upp
í tuttugu eru það. Þegar við þess-
vegna töíum við barnið um öryggi,
hvort heldur á mjög rólegri stund,
þegar við finnum, að við erum í
nánum félagsskap við það, eða töl-
um við það eins og það væri eitt í
hópi skólabarna, getum við gert okk-
ur vonir um að vekja áhuga þess á
þeirri ákvörðun að fara gætilegar
með því að leiða því fyrir sjónir,
hvernig það getur hjálpað öðrum til
að vera varkárari.
Samkvæmt þvi, ættum við að tala
við barnið um leiðir til að hjálpa og
vernda afa sinn, ömmu og annað
gamalt fólk fyrir hættum; yngri
bróður sinn, systur eða önnur yngri
og veigaminni böm. Þá verður það
hinn hugprúði riddari. Það finnur
aukinn persónulegan kraft og gagn-
semi. Það sem meira er um vert, þá
verða siðferðiskröfur þess meiri.
Frá þessu sjónarmiði, ættu þeir,
sem leiðbeina börnum í skapgerðar-
mótun og skipulagningu og þeir
sem kenna þeim í sunnudagaskólum,
að leggja áherzlu á að leiða börnun-
um fyrir sjónir mikilvægi öryggis-
ins.
Cranbrook-listháskólinn, Bloomfieltí, IViiciiigan í ðandaríkjunum
,,Að koma i Cranbrook-listaháskól-
ann“ sagði einhver, „er eins og að
koma í fagra, grasigróna vin.“ Hér
starfa merkir listamenn og kenna í
tæru, kyrru andrúmslofti.
Listaháskólinn er aðeins ein af
mörgum stofnunum, sem mynda
Cranbrook-hverfið, sem liggur 20
mílur fyrir norðan Detroit. Aðrar
stofnanir eru t. d. vísindastofnunin
í Cranbrook, skóli fyrir börn og skóli
fyrir unglinga.
Eigandi Cranbrook-landareignar-
innar var hinn látni George Booth,
atkvæðamikill blaðaútgefandi í Det-
roit. 1927 gaf Booth landareign-
ina til þess, að hægt væri að stofn-
setja þar þetta skólahverfi.
George Booth náði í færustu lista-
menn á ýmsum sviðum til að kenna
við þennan nýja listaháskóla. Zoltan
Sepeshy kom frá Ungverjalandi til
að kenna málaralist. Hinn látni Eliel
Saarinen kom- frá Finnlandi til að
teikna og reisa byggingarnar í Cran-
brook og til að kenna byggingarlist.
Einn af beztu myndhöggvurum jarð-
arinnar, Carl Milles, kom frá Svíþjóð.
Sá góði orðstír, sem skólinn hefur
getið sér, er að þakka þvi, hvílíkt
úrvalslið kennara hann hefur haft á
að skipa.
Þegar listháskólinn var opnaður,
var starfi því, sem ætlað var að hefja
þarna lýst þannig:
„Þetta á ekki að verða listaskóli
í venjulegri merkingu þess orðs. Þetta
á að vera stofnun fyrir vinnandi
listamenn. En jafnframt munu hæfi-
leikamenn og hæfileikakonur fá að-
gang að skólanum, og þar mun þeim
gert kleift að vinna að verkum sín-
um.“
Allir kennarar skólans eru sjálfir
starfandi listamenn og nota sín eig-
in verk í sambandi við kennslu sína.
Nafnið Cranbrook er nafn þorps
nokkurs í Kent, Englandi, en þaðan
kom faðir Booths til Ameríku.
George Booth dó í Detroit fyrri
fáum árum, 84 ára gamall. 1 Cran-
brook-listaháskólanum lætur hann
eftir sig stofnun, sem á eftir að
auðga og efla listastarfsemi ekki að-
eins í Bandaríkjunum heldur einnig
meðal annarra þjóða.
Alheimsbarátta gegn Heroin
— WHO vinnur að algeru
banni á því.
Heroin, sem er eitt hættulegasta
og eftirsóttasta eiturlyfið, ætti að
útrýma með öllu úr heiminum, er
niðurstaða nefndar lyfjafræðinga,
sem að tilhlutan S.Þ. hafa kynnt sér
vandamál í sambandi við eiturlyf.
Sérfræðinganefnd þessi hefur starfað
fyrir WHO — heilbrigðisstofnun S.Þ.
— og heldur hún því fram, að hægt
sé að nota önnur lyf í stað heroins,
sem ekki séu jafn hættuleg þar sem
eiturlyfjaneytendur stórborganna
sækist ekki eftir þeim.
WHO hóf baráttuna gegn heroin
fyrir mörgum árum, en varð ekki
mikið ágengt. Árið 1949 voru aðeing
24 lönd fáanleg til að hætta við notk-
un heroins, en settu þó nokkur skil-
yrði. En WHO hefur aftur leitað fyr-
ir sér um svar og nýlega hafa 50 ríki
lýst sig reiðubúin að strika heroin
algerlega út af listanum yfir þau lyf,
sem nauðsynlegt er að flytja inn eða
framleiða. Þetta er mögulegt vegna
nýrra framfara á sviði lyfjavísinda
þvi hægt er að nota önnur morfínlyf
í stað heroins, en efnafræðilegt heiti
þess er diacetylmorphine. Á þennan
hátt vonast WHO til að skapa nýtt
og öflugt vopn í alþjóðabaráttunni
gegn eiturlyfjum.