Vikan - 13.03.1952, Blaðsíða 4

4
VIKAN, nr. 11, 1952
NINOTSKA.
Eftir Maren Jakerlova.
RAUÐLEITAN bjarma lagði frá arninum,
annars var myrkt í herberginu. En þegar
skinið tók að gulna, laut ég áfram til að bseta
í eldinn. Þetta vakti Kaj af hugsunum sínum,
hann reis á fætur, teygði úr sér og fór að leita
í grammófónsplötunum.
„Á brosandi bárum! Að þú skulir eiga svo
afleita plötu, jafn ákafur aðdáandi sígildrar tón-
listar!“
Síðan blístraði hann hæðnislega þetta marg-
tuggða, leiðinlega, væmna lag, sem ég þoldi varla
að heyra, enda þótt-------já, enda þótt.
„Þekktir þú Ninotsku ?“ sagði ég og bætti í
eldinn. „Það getur ekki verið þú hafir þekkt
hana. Ég kynntist henni fyrir þrem árum, þegar
þú varst farinn til Mexikó á vegum fyrirtæk-
isins.“
Kaj lagði plötuna „Á brosandi bárum“ á
grammófóninn og setti hann á stað og lokaði
síðan. Dauft ómuðu tónarnir í herberginu, ljótir
— en ógleymanlegir.
„Ég skal þá segja þér söguna af Ninotsku,"
sagði ég.
Kaj lét fallast niður í hægindastólinn andspæn-
is mér.
„Jú, þetta er hennar saga. Ég flæktist inn í
hana af einhverri tilviljun. Það var dag einn í
september, um klukkan 9 að kvöldi. Það var
ausandi rigning og ég ákvað að fara heim í
strætisvagni, þó mér væri það óljúft. Þú veizt,
hvernig er í þessum vögnum, það kemur óþef-
ur af klæðum manns, og svo ganga pústrarn-
ir sitt og hvað. Og í þetta sinn var vagninn troð-
fullur. Þegar hann silaðist fyrir hornið á
Regeringsgötu, féli stúlka af honum. Ef til vill
hafði hún ekki haldið sér vel, ef til vill verið
eitthvað máttfarin — það var kraftaverk, að hún
skyldi ekki lenda undir hjólinu. Enda þótt ég
hefði ekki hugmynd um, hver stæði við hlið mér,
vonaðist ég ákaft til að fá hana. Vagninn nam
staðar, en þegar vagnstjórinn sá mig taka utan
um stúlkuna, ók hann á brott.
„Meidduð þér yður?“ Ég laut yfir hana. Hún
leit upp til mín: augu hennar voru kringd græn-
leitum skuggum. Þvi í fjandanum þurfa þær að
mála sig á þennan hátt, hugsaði ég gramur um
leið og ég hjálpaði henni að rísa upp af skít-
ugu malbikinu.
Hún stundi af sársauka, en flissaði engu að
síður. Það var mjög þróttmikið fliss. Ninotska
var á sinn hátt óvanalega þróttmikil. En það
Bkildi ég ekki fyrr en síðar. — — Ég náði í
leigubíl og ók henni heim. Hún bjó niður við
höfn, í einum þessara nýtízku skýjakljúfa, sem
búnir eru öllum hugsanlegum þægindum. Ég
lagði hana niður — hún var ótrúlega létt — tók
af henni skóna og bjó um meiðslið eins vel og
ég kunni. Enda þótt það væri smávægilegt, vildi
ég senda eftir lækni.
„Ég get hringt sjálf, ef þess þarf með," sagði
hún ákveðin.
„Þá skal ég sækja eitthvað fyrir yður að
borða?"
„Nei, þakk, ég er búin að borða."
„Hvað get ég gert fyrir yður?“
„Ekkert, þakka yður fyrir, ekkert."
Ég sá, að hún vildi ekkert frekar en ég færi.
Og ég gerði það. Hún lofaði að hringja og segja
mér, hvernig sér liði. Það gerði hún ekki, ekki
daginn eftir, ekki síðar. Hún vildi ekki hitta
mig —og ekkert var við því að gera! Ég reyndi
að hugsa ekki um þennan atburð. En eftir því
sem timinn leið, 6x löngun mín til að hitta
stúlkuna aftur. Hið svarta hár hennar, andlit
hennar, lítið og viðkvæmnislegt! „Mamma var
rússnesk," hafði hún sagt. „En rússnesku kann
ég ekki.“ Ég taldi vaxtarlag hennar væri svona
loftkennt og framandlegt vegna þess hún væri
af rússneskum ættum.
Kvöld eitt — líklega fjórum dögum siðar —
gat ég ekki lengur hamið sjálfan mig án þess að
sjá hana. Ég hitti hana í stiganum. Hún var á
leið út, með rauðar varir og grænmáluð augna-
lok. Ég bauð henni til hádegisverðar.
„Ég er búin að borða," sagði hún, en kom
samt með mér. Við settumst inn í veitingahús
og drukkum te og átum nokkrar tvibökur. Ég
gat ekki fengið hana til að þiggja góða máltíð.
Ég hélt bara hún væri svona stolt. Aðrar stúlk-
ur eru vanar að vilja það dýrasta, fyrst líta þær
á verðið, siðan á réttina á matseðlinum. Við töl-
uðum ekki mikið saman. Ég fékk bara að vita,
að hún ynni á skrifstofu, hefði 400 krónur á mán-
uði og engan vin sem stæði. Það þiðnar af henni
klakinn, þegar við kynnumst betur, hugsaði ég.
Hún bauð mér að koma heim með sér og ég heim-
sótti hana á hverjum degi næstu viku. Ég tók
ekki eftir því, að hún borðaði aldrei neitt. Ást-
fangnar stúlkur missa venjulega matarlistina
fyrst í stað. Löngu síðar varð mér ljóst, að hún
grenntist sífellt meir, varð mjórri og fölari með
hverjum degi sem leið. Ég varð hræddur og sendi
Sigríði til hennar daginn eftir. Konur eiga bet-
ur með að skilja hvor aðra í þessum sökum, og
systir mín hefur líka alltaf verið svo móðurleg.
Upp úr hádeginu beið Sigríður eftir mér úti
fyrir skrifstofunni.
„Hvernig gekk þetta?" I
„Við fórum með hana upp á sjúkrahús. Lækn-
irinn sagði, að hún myndi varla lifa þetta af.“
„Mundi varla-----------lifa — — af . . .?“
„Nýrun eru gersamlega óvirk og auk þess er
^MiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiMiiiuiiiMiHiiiiiiHiiiiiiiiHiHiMiiiiiiiiiiiiiMiiiiiir
I VEIZTU -? [
| 1. Augu flugunnar hefur 4000 fleti! Kem- i
ur þetta henni að gagni á nokkurn i
hátt? I
i 2. Hvenær er Paul Muni, leikarinn frægi :
fæddur? Og hvers lenzkur er hann? =
i 3. Hvað er „að vera snorkirin" ?
§ 4. Ur hvaða kvæði er þessi vísa og eftir =
hvern er hún:
Inni er ömurlegra,
eggtíð löngu flúin,
I hreiðrin þrasta og hegra
hanga tóm og flúin.
Glapin ró í runnum.
Roggar ugla á meiðum. 5
Ulfar átumunnum
ýlfra á héraveiðum.
1 5. Eftir hvem er skáldsagan „Fýkur yfir i
hæðir" ?
i 6. Móðir hans fylgdi honum á leið, og |
áður þau skildu, mælti hún svo: „Eigi i
ertu svo af garði gerr, frændi, sem ég |
vildi, svo vel borinn maður sem þú ert. i
Þykir þér það mest á skorta, að þú §
hefir ekki vopn, það er neytt sé, en i
mér segir svo hugur um, að þú munir i
þeirra við þurfa“. —- Hún tók þá und- I
an skykkju sinni sverð búið. Það var I
allgóður gripur. — Hvaða mæðgin |
voru þetta? I
i 7. Hver bjó til orðið skóhlífar yfir útlenda I
orðið galósíur?
i 8. Hvað heitir myntin í Ekvador?
i 9. Ohio er eitt ríki Bandaríkjanna ? I
Hvað þýðir það?
i 10. Eftir hvem er leikritið „Pygmalion"? i
Sjá svör á bls. 14. I
**• UHIIIIIIIIIUIMIIIUIIIIIMIIHIHIIIIHIIIIIIIMIIMHHIHIMHIIHIIIIIMIIIIIIIIIHIIIIIH^
Mannlýsingar úr íslenzku fornriti:
„Svo er) sagt frá........., að hana
var snemmendis bráðger, mikill og sterk-
ur, ljósjarpur á hár, og fór allvel, svarteyg-
ur og nokkuð nefljótur og skapfelligur í
andliti, miðmjór og herðimikill, kominn á.
sig manna bezt, hávaðasamur mikill á öllu
skaplyndi og framgjarn snemmendis og
við allt óvæginn og harður og skáld mik-
ið og heldur níðskár og kallaður.....
U
Hver er maðurinn og hvar stendur
lýsingin? (Svar á bls. 14).
hún svo þjáð af næringarskorti, að önnur líf-
færi eru líka illa starfhæf. Hugsaðu þér, í tvö'
ár hefur hún lifað á tei og tvíbökum. 1 fyrst-
unni gerði hún það til að grenna sig og til þess
að spara peningana. En þegar frá leið þoldi hún
ekki aðra fæðu. Og hefurðu séð herbergið
hennar?“
Svo ómerkilegri spurningu veitti ég enga at-
hygli.
Seinna um daginn hraðaði ég mér að heim-
sækja hana. Og nú fyrst sá ég, að spurningin,
sem brann í augum hennar, var knúð fram af
dómi hverfulleikans — þetta var dauðinn, laun-
stígur sem ætíð. Blóðvana hvíldi Ninotska i rúm-
inu. Ég hélt um hönd hennar. Hún sagði ekk-
ert, hún horfði bara á mig stórum, dökkkringd-
um augunum. 1 þeim var ekki lengur þjáningar-
fullur gljái. Á mig horfði manneskja, sem í sár-
ustu neyð fálmar eftir hálmstrái, vitandi þó, að
einnig það muni bresta. Þegar ég ætlaði að fara,
rétti hún mér lyklana að ibúðinni.
„Þú skalt taka plötuna „Á brosandi bárum",.
þegar ég er dáin. Þú mátt lika eiga hundinn,.
ef þú vilt."
Hundinn kannaðist ég ekki við, en ég tók við-
lyklunum og kinkaði kolli.
„Komdu með steikt epli, næst þegar þú kem-
ur,“ bað hún mig að síðustu, og ég tók það sem
merki um bata. Þá kom hjúkrunarkona og sagði
mér að fara.
Daginn eftir fór ég með steikt epli til Ninotsku.
En hún þurfti þeirra ekki með, hún þekkti ekki
neinn framar. Ég lagði eplin á borðið og flýtti
mér út aftur, því ég þoldi ekki að horfa á hana.
Annars hefði ég farið að grenja. Ég æddi um
göturnar. Enn í dag veit ég ekki hvar ég fór.
Og síðan dó Ninotska, og að jarðarförinni kom
auk min og systur minnar lítill, þreytulegur
maður. Systir mín færði sig í tal við hann. Það
var stjúpfaðir Ninotsku, skilinn við móður henn-
ar, sem dáið hafði fyrir mörgum árum. Hann
var vanur að lita til Ninotsku mánaðarlega.
„Hún var svo góð, hún gaf mér alltaf tíu krón-
ur,“ sagði hann og andvarpaði. Líklega hafði
Ninotska ekki átt aðra vini. Systir mín minnt-
ist á, að ég hefði lyklana að íbúð hennar og við
ókum þangað. Nú fyrst sá ég það í dagsljósi.
Áður hafði ævinlega logað á lampa uppi yfir
svefnbekknum. og varpað á hann daufu skini. Og
jafnvel þótt herbergið hefði verið lýst með þús-
undum ljósa, hefði ég ekki tekið eftir neinu ó-
venjulegu. Maður er svo ótrúlega sljór, i slíkum
atvikum. En — hugsaðu þér, í öllu herberginu
var ekkert nema breiði svefnbekkurinn og risa-
stór grammófónn úti i horninu með þessari einu
plötu, þessari hérna — annars var þar ekki neitt.
Kaj reis á fætur og stöðvaði plötuna á grammó-
fóninum, en langa stund hafði hún gefið frá sér
tilbreytingarlaust urg.
Ég greip höndum um höfuð mér, mig langaði
ekki til að segja fleira.
En þar sem ég hafði einu sinni byrjað söguna
svo varð ég að segja hana til enda.
,,Á grammófóninum sat digur brúðuhundur úr
plussi, voðalegt afskræmi með glóandi augu.
Hann hvíaði, ef maður þrýsti á magann. Á hinn
bóginn hafði hún hvorki átt bækur, myndir né
blóm. Ekkert teppi, enga púða, ekki neitt. Það
Framhald á bls. 14.