Vikan - 20.03.1952, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 12, 1952
7
Hér hefst í tilraunaskyni og til tilbreytingar
nýr þáttur í Vikunni, um ljósmyndun. Þætti þess-
um ar ætlað að vera til gagns og gamans fyrir
áhugamenn um ljósmyndun um land allt, en fæst-
ir eiga þess kost að kynnast þessum áhugamál-
um sinum, nema því aðeins þeir geti lesið
erlend mál og skilið sér til gagns. Hug-
myndin er að á þessari síðu verði í öðru hverju
eða þriðja hverju blaði rætt um einhver þau at-
riði, sem áhugamál mega teljast, ýmist fyr-
ir byrjendur eða þá, sem lengra eru komnir, eftir
því sem föng eru á, og verða þá rædd bæði
tæknileg og myndræn atriði ljósmyndunar.
Langlifi þessarar tilraunar fer eftir þvi, hvort
áhugi reynist meðal lesenda Vikunnar eða ekki.
LJÓSMYNDASYNINGIN
I LISTVINASALNUM.
Fyrir fáum dögum var opnuð hér í Reykjavík
í Listvinasalnum við Freyjugötu ljósmyndasýning
áhugaljósmyndara, og birtir Vikan í þessu blaði
fjórar myndir sem sýnishorn frá sýningunni.
Hérlendis eru ljósmyndasýningar ekki tíður
viðburður, og einkanlega eru sýningar, þar sem
aðal áherzlan er lögð á myndræna ljósmyndun,
mjög fátíðar. Orðið myndrænn kann að hljóma
ókunnlega, en með þvi tel ég þýða megi á
íslenzku danska orðið „billedmæssig" og enska
orðið ,,pictorial“. Hugtak þetta merkir, þegar
um ljósmyndir er að ræða, mynd sem er tekin
og búin til í þeim tilgangi fyrst og fremst, að
vera góð mynd. Það er að segja ljósmynd vegna
myndarinnar sjálfrar, en ekki eingöngu vegna
þess, sem myndin er af. Ef. t. d. er um andlits-
mynd að ræða, þá er alls ekki víst, að sá, sem
myndin er af, sé sérlega hrifinn af myndinni, því
hún þarf alls ekki að vera lík fyrirmyndinni,
þótt myndin sé ágæt frá myndrænu sjónarmiði.
Hinsvegar getur andlitsmynd verið góð í venju-
legum skilningi, þ. e. a. s. lík fyrirmyndinni,
þótt hún sé ekki myndræn. Myndin er þá per-
sónuleg mynd af fyrirmyndinni og góð sem slik,
en á ekkert erindi til annarra en þeirra, sem
þekkja umrædda persónu, og hafa ánægju af
myndinni vegna þessa kunnugleika. Slik mynd á
aftur á móti ekkert erindi á ljósmyndasýningu
myndrænna ljósmynda.
Áhugaljósmyndarar á Islandi hafa að langmestu
leyti fengizt við landlagsmyndir, enda eru þar
mörg stórfengleg verkefni. Auðvitað gildir sama
um landlagsmyndir og aðrar gerðir mynda. Hægt
er að taka góða landlagsmynd, þ. e. g'óða land-
lýsingu, án þess að hún sé myndræn. Hinsvegar
getur það auðvitað farið saman, að mynd sé
bæði góð landlýsing og samtímis góð mynd frá
myndrænu sjónarmiði. 1 þetta sinn gefst þó ekki
rúm til að ræða nánar myndræna ljósmyndun,
þ. e. um uppbyggingu mynda, skiptingu mynd-
flatarins í línur og fleti, en þess verður vænt-
anlega kostur síðar.
Myndir þær er bárust á sýninguna, bæði þær,
er sýndar voru, og þær sem ekki voru teknar
með á sýninguna, gefa mjög ljósa hugmynd um
núverandi ástand hjá áhugaljósmyndurum hér á
landi. Til er hópur manna, og hann nokkuð
stór, sem ber gott skyn á myndatöku frá
myndrænu sjónarmiði, eins og hún tíðkast á ljós-
myndasýningum erlendis. Þó er eins og meðal
nokkurra þessara manna sé fyrst og fremst um
tilfinningamál að ræða, þannig að skilja, að nokk-
urs öryggisleysis virðist gæta þegar skera þarf
til myndina svo öll aðalatriði séu með, en sem
fæst eða engin óviðkomandi aukaatriði.
Mikill hluti þeirra, er myndir sendu á sýning-
una sýndu hinsvegar, að þeir höfðu gott auga
fyrir ljósmyndun, en þjálfun þeirra í meðferð
viðfangsefnanna er hinsvegar bersýnilega mjög
lítil. Sumar af þessum myndum gætu orðið fyrsta
flokks sýningarmyndir með þvi einu, að stækka
hluta af myndinni og gera henni góð skil með-
an á stækkuninni stendur, þannig að dekkja
suma hluta hennar og lýsa aðra eftir þörfum.
Þetta er mjög einfalt verk fyrir þá, sem til þess
þekkja, og ekki erfitt að læra það.
Dómarar sýningarinnar voru þeir blaðamenn-
irnir Guðni Þórðarson og Þorsteinn Jósepsson
auk undirritaös. Var dæmt þannig, að við fyrstu
skoðun var öllum myndunum skipt í þrjá flokka,
A þær myndir, sem strax var samkomulag um
að skyldu komast á sýninguna, B þær myndir,
sem óvíst var talið hvort sýna skyldi eða ekki
og loks C myndir, sem strax var auðséð að ekki
komu til greina að sýndar yrðu. Síðar var svo
aftur farið yfir flokk B og úr honum valdar
þær myndir, er beztar voru taldar.
1 flokk A voru strax teknar 50 myndir og er
það kjarni sýningarinnar; Úr þessum flokki
hefur Vikan valið fjórar myndir sem sýnishorn.
Úr flokki B komu síðan ýmsar myndir, sem
ekki allar yoru eins fullkomnar og dómnefndin
hefði óskað, en hinsvegar var margt í þeim
ýmsum svo vel gert, að rétt þótti að sýna þær,
einkanlega ef um var að ræða skemmtilega með-
ferð efnisins, ef um nýstárlegt mótíf eða annað
slíkt var að ræða, jafnvel þótt betur hefði mátt
skera til myndina eða vinna á annan hátt.
Nokkuð bar á að sendar væru handlitaðar ljós-
myndir. Sendendum til afsökunar verður að geta
þess, að Listvinasalnum hafði láðst að taka það
fram, þegar boðað var til sýningarinnar, að lit-
myndir og handlitaðar myndir yrðu ekki sýndar.
Litljósmyndir eru oft teknar á ljósmyndasýning-
ar erlendis, þótt það sé ekki gert í þetta skipti
hér, en ein slík mynd barst. Hinsvegar kom þó
nokkuð af handlituðum Ijósmyndum, sem mér
vitanlega eru hvergi teknar á ljósmyndasýning-
ar, enda ekki taldar til eiginlegra ljósmynda og
hvergi á hávegum hafðar, nema ef til vill sem
fjölskyldumyndir. Tvær eða þrjár þeirra hand-
lituðu mynda sem bárust á sýninguna, hefðu
vafalaust verið sýndar, ef ekki mjög sterk hand-
litun hefði gert þær óhæfar.
Þessi grein um sýninguna verður enginn dóm-
ur um einstakar myndir, heldur einkanlega til
þess ætluð að gefa hugmynd um ljósmyndasýn-
inguna sjálfa. Þótt á henni sé mjög auðvelt að
finna marga galla, þá verður þó varla dregið
í efa, að það er öllum ljósmyndaáhugamönnum
og öðrum er áhuga hafa á myndum nokkurs
virði að sjá þetta safn. Listvinasalnum sé þökk
fyrir þetta frumkvæði. Vonandi verður þetta ekki
síðasta Ijósmyndasýningin þar.
FÉLAG AHUGALJÓSMYNDARA
1 HAFNARFIRÐI.
Fyrir skömmu var í Hafnarfirði stofnað félag
(klúbbur) áhugaljósmyndara. Formaður er Ás-
geir Long vélstjóri og meðilar eru þegar orðnir
15 talsins. Þeir hafa haldið nokkra fundi og áhugi
virðist mikill. Ekki er Vikunni kunnugt um að
aðrir ltlúbbar ljósmyndaáhugamanna séu starf-
andi hér á landi, en eins og kunnugt er eru þeir
máttur og megin áhugaljósmyndara erlendis.
Þar hagar að vísu þannig til, að meðilar
klúbbanna eru bæði áhugaljósmyndarar og fag-
ljósmyndarar, sem sjá sér hag í að vinna sam-
an að hugðarefnum sínum. Vikan óskar Hafn-
firðingum góðs gengis með þetta nýja félag
á hugal j ósmyndara.
MYNDIRNAR A FORSlÐUNNI:
Efri myndin til vinstri er eftir Halldór Einars-
son. Neðri myndin til vinstri er eftir R. T. Han-
nam. Efri myndin til hægri heitir Morgunkyrrð
og er eftir Kristinn Sigurjónsson. Neðri myndin
til hægri heitir Fyrsta heimkoman og er eftir
Rafn Hafnfjörð.
FRÆNKA
Framhald af bls. lt.
En þetta var ekki missýning — þvert
á móti fannst honum þetta ennþá meira
áberandi, þegar hún kom á móti honum
og heilsaði honum með sama vingjarnlega
brosinu, sem honum hafði fundizt svo
gamalkunnugt áður. Næstu daga hlakkaði
Jens alltaf til að fara í heimsókn á sjúkra-
húsið — án þess að geta gert sér ljóst,
hvort hann færi fremur vegna vinar síns
eða ungfrú Krog.
Að síðustu varð hann að viðurkenna fyr-
ir sjálfum sér, að það væri víst „frænka“,
sem hafði meira aðdráttarafl fyrir hann
— að minnsta kosti varð hann fyrir von-
brigðum, ef hún átti frí eða hafði ekki
tíma til að koma inn í stofuna og spjalla
ofurlítið við þá. Nú fannst honum svo
þægilegt að tala við hana, að hann gat ekki
skilið, hvað hann var klaufalegur, þegar
hann sá hana í fyrsta skipti — nú virtist
honum hún vera ein af þeim, sem hægt er
að trúa fyrir öllum sorgum og áhyggjum
— alveg eins og Hanna frænka.
En Bertel fór dagbatnandi, og dag
nokkurn sagði hann Jens, að nú væri
Gerða að koma, og hún ætlaði að sækja
hann á sjúkrahúsið. — „Er þetta ekki dá-
samlegt, gamli vinur? Og þú verður að
koma oft til okkar,“ sagði hann og horfði
með ljómandi augum á mynd af Gerðu,
sem stóð við rúm hans.
„Jú — það er dásamlegt," svaraði Jens
og horfði döprum augum á eftir „frænku“,
sem hann sá frammi á ganginum gegnum
opnar dyrnar. Þá mundi hann ekki sjá
hana framar — honum fannst köld hönd
læsa sig um hjarta hans aðeins við tilhugs-
unina um sitt einmanalega líf og tvær tóm-
legu stofurnar heima.
Bertel leit á hann: „Hvað er að — þú
ert hálf súr á svip. Þú þarft sannarlega
hressingar við. „Frænka“ hefur líka lof-
að að koma, svo að þetta verður reglulega
skemmtilegt — er ekki svo, ungfrú
Krog?“ Hann beindi spurningimni til
,,frænku“, sem kom inn í sjúkrastofuna,
— „á það ekki að vera svo, að Jens komi
út með okkur hinum og skemmti sér?“
Jens leit á ungfrú Krog, og honum
fannst rafstraumur fara í gegnum sig,
þegar hún leit á hann, því að augnaráð
hennar gaf til kynna, að hún væri því ekki
mótfallin að sjá hann aftur. — „Já, en
ég hef heldur ekki neitað að koma,“ flýtti
hann sér að fullyrða, áður en hún gat
svarað nokkru. „Þvert á móti vil ég
gjarna, mjög gjarna koma,“ og rödd hans
var svo breytt og fjörleg, að Bertel leit
undrandi á hann og síðan á ungfrú Krog
til að reyna að finna ástæðuna fyrir kæti
hans. — „Nú, jæja,“ hugsaði hann með
sér. „Þetta hefði ég átt að skilja fyrir
löngu síðan — nú er um að gera að hjálpa
Jens dálítið áleiðis."
Og Bertel og Gerða gerðu sitt bezta.
Þau buðu „frænku“ og Jens oft saman.
Jens gekk um ljómandi á svip — niður-
sokkinn í sæludrauma.
„Ef ég aðeins væri viss um, að hún
vildi hann, eins og hann vill hana,“ sagði
Bertel dag nokkurn — dálítið áhyggju-
fullur — við konu sína. „Stundum held ég,
að hún skilji alls ekki, hvemig honum
líður.“
„Það skilur hver einasta kona,“ sagði
Gerða, „en auðvitað er hún af lífi og sál
í starfi sínu — það mundi vera einasta
hindrunin — því að ég held, að hún sé
mjög hrifin af honum, og þau hæfa hvort
öðru vel.“
„Afskaplega vel,“ sagði Bertel ákveðið,
— „alveg eins vel og við tvö hæfum hvort
öðru, og það er ekki svo lítið. Eigum við
ekki að halda þeim smá veizlu næsta
sunnudag, þá á „frænka“ frí — eitthvað
verður að ske.“
Gerða var fús til þess. Nokkrum dögum
síðar fór Bertel til sinnar fyrrverandi
piparsveinsíbúðar til að bjóða vini sínum.
Hann hlakkaði til að sjá Jens verða
glaðan á svip, þegar hann segði honum frá
boðinu. Það yrði skemmtilegt. Og honum
datt alls ekki í hug, að Jens væri ef til
vill ekki heima, svo að hann varð dálítið
hissa, þegar enginn kom til dyra.
En Bertel var aldrei ráðalaus. Honum
datt það skyndilega í hug, að hann hafði
ennþá lykilinn að íbúðinni á lyklakippunni
sinni — þá gat hann sjálfur opnað og
skrifað skilaboð til Jens — það var betra
en að fara algjörlega erindisleysu.
En þó að hann yrði undrandi yfir að
hringja dyrabjöllunni árangurslaust, jókst
undrun hans enn meir, þegar hann fanp
Jens sitjandi við skrifborðið í stofunni
með opið bréf fyrir framan sig. Svipur
hans var kynlega steinrunninn. Hann var
ekki einu sinni undrandi yfir komu
Bertels.
„Varst það þú, sem hringdir?“ sagði
Framhald á bls. 10.