Vikan - 22.05.1952, Page 5
VIKAN, nr. 20, 1952
5
Framhaldssaga:
Konkvest
12
skerst í leikinn
Eftir BERKELEY GRAY
Wijliams létti mjög, er hann sá læknirinn
hneigja höfuðið, — þó að hann væri mótfallinn
svona rannsóknaraðferðum, — og undraðist
stórum.
,,Hví skyldi ég neita því?“ sagði sálsýkissér-
fræðingurinn, dauflega og þó ákveðið. ,,Ég er
ekki svo skyniskroppinn að sjá ekki, að fyrst þið
komuzt að þessu, þá munuð þið komast að öllu
hinu. Já, ég drap Ölífant, svínið að tarna —
og það gleður mig stórlega."
,,Hæ! Ég vona að þér vitið hvað þér segið?“
,,Já, ég veit vel hvað ég segi.“
„Þá verð ég að aðvara yður . . .“
„Ég vissi, að allt hafði farið í hundana, þegar
vökumannsskrattinn tók líkið í burtu,“ hélt
Cardew áfram gremjulega. „Ég reyndi að kippa
þessu í lag með því að flytja líkið aftur á sinn
stað og hringja á lögreglustöðina . . .“ Hann
þagnaði og yppti öxlum. Nú, þegar þið vitið að
það er beint sambandi milli íbúðar minnar og
þessarar íbúðar — leynistigi, sem enginn vissi
um nema við Ólífant — hlýtur málið að vera
ykkur augljóst.“
„Það er betra að tala ekki meira, dr. Cardew,“
sagði Sutton, sem var ekki síður undrandi en
Williams. „Ég verð að handtaka yður fyrir
ásetningsmorð. Það er skylda mín, að aðvara
yður um, að allt sem þér segið, verður skrifað upp
og notað gegn yður.“
„Samt sem áður óska ég að gefa fullkomna
yfirlýsingu —• nú og hér,“ sagði dr. Cardew með
nokkrum virðuleik. „Ég vil koma yður í skiln-
ing um að þetta verk er fullkomlega réttlætan-
iegt."
Hann lét fallast niður í stól og Williams gaf
Davidson, sem einnig var þarna, bendingu. Hann
tók upp vasabók sína og skrúfaði hettuna af
sjálfblekungnum.
„Ef þessi bölvaður vökumaður hefði ekki verið
að skipta sér af þessu, held ég að allt hefði far-
ið að óskum," sagði Cardew. „Hversvegna var
hann að skipta sér af þessu? Hvað kom honum
það við? Ihlutun hans ruglaði algerlega útreikn-
inga mína. Og svo þessi maður . . .“ Hann leit
á Konkvest forvitnislega. „Hann er bersýnilega
ekki úr lögregluliðinu, en samt vissi hann um
heimilisfangið í Gravelstræti . . . Margt í þessu
máli er mér harla óljóst.“
„Afsakið, Cardew læknir, en þér getið ekki
haldið áfram máli yðar á þennan hátt,“ sagði
Williams höstuglega. „Þér sögðust ætla að gefa
skýrslu um morðið . . .“
„Já, þér óskið að vita, hversvegna ég drap
Matthew Ólífant? Ég skal segja yður frá því.“
Cardew talaði nú alveg rólega. Hann hafði
jafnað sig og það var eins og hann væri að tala
um eitthvert læknisfræðilegt efni, sem ekki snerti
hann persónulega. Venjulegum áheyranda hefði
virzt hann góðlegur miðaldra menntamaður.
En Bill Williams, sem virti hann fyrir sér með
rannsóknaraugum glæpasérfræðingsins, sá bak
við þetta ytra gerfi kaldan og forhertan ásetn-
ingsmorðingja.
„Þið lítið á mig sem þekktan og heppinn lækn-
ir," hélt Cardew áfram; „mann I hálaunaðri stöðu;
mann, sem búast mætti við að yrði í heiðurs-
merkjaskránni innan skamms. En þið vitið ekki,
að ég var ekkert annað en lítilmótlegt peð í hönd-
um Matthew Ólífants.
Fyrir fjórum árum var ég óþekktur og stund-
aði lítt launað læknisstarf í Vestur-Kensington
— já, ég átti heima í Gravelstræti. Dag nokkurn
lenti Matthew Ólífant í bifreiðaslysi í næstu götu
og var borinn inn í móttökustofu mina til að fá
læknishjálp. Rannsókn mín leiddi í ljós, að hann
var hvergi beinbrotinn, en taugakerfi hans var
allt úr lagi gengið. Ég sá, að hann hafði lengi
verið slæmur á taugum, og slysið rak svo að
segja smiðshöggið á þetta ástand og hafði nærri
riðið honum að fullu. Hann var taugabilaður
vesalingur. Að öðru leyti var enga veiklun að
finna — og seigur var hann. Jæja, þó ég ætti
annríkt við venjulegar lækningar, þá hafði ég
lagt mikla vinnu í að kynna mér taugasjúkdóma,
allt frá fyrstu námsárum mínum. Ólífant var
fyrirmyndar sjúklingur, og með lækningarað-
ferð minni tók hann svo skjótum bata, að hann
varð alheill á þrem mánuðum. Batinn var undra-
verður; Ólífant varð sem nýr maður. Grannur
og renglulegur að vísu, en stálhraustur. Hann var
mjög hrifinn af þessu afreki minu og kom með
uppástungu, sem kom mér á óvart, — en trúði
mér fyrir því um leið, með lymskulegu brosi,
að hann vissi um leyndarmál rnitt."
„Hvaða leyndarmál?" spurði Konkvest for-
vitnislega.
„Hægan, kunningi," sagði Williams. „Engar
spurningar . . .“
„Hversvegna ætti ekki að mega spyrja. Ég er
enginn lögreglumannslúpa. Ég má spyrja eins
margra spurninga og mig lystir. Hvert var þetta
leyndarmál yðar, læknir?"
„Það er eins gott að segja ykkur það strax,"
sagði Cardew í uppgjafartón. „Það hlýtur að vitn-
ast fyrr eða síðar — og þar sem það snertir beint
frásögn mina, ætla ég að segja ykkur það. Ég
er sonur Christófers Brady, morðingjans frá
Leéds, sem var tekinn af lífi fyrir þrettán árum.“
Hann skýrði frá þessu á sama rólega hátt og
hann hafði talað áður, en þó gætti meiri beiskju
í málrómnum en áður. Williams og Sutton skipt-
ust á íbyggnu augnaráði, en Konkvest kinkaði
kolli.
„Ég skil þetta,“ sagði hann. „Ólífant vissi
þetta — og notaði sér það auðvitað?"
„Ólífant hafði verið í dómsalnum þegar faðir
minn var dæmdur — og ég held að ég sé mjög
svipaður föður minum i sjón,“ sagði Cardew.
„Já, hann þekkti mig. Hann vissi, að ég var son-
ur dæmds morðingja. En hann sagði mér að hafa
engar áhyggjur — hann hefði enga löngun til
að afhjúpa mig og eyðileggja framtíð mína. Hann
virtist vera góðmennskan einskær, og ég hélt
hann væri innilega þakklátur fyrir það, sem ég
hafði gert fyrir hann . . .“ Cardew þagnaði
snöggvast, en hélt svo áfram: „Áður en faðir
minn framdi glæp sinn, hafði ég ágæta læknis-
stöðu í Norður-Englandi, en þetta brennimerkti
nafn mitt svo, að ég varð að víltja þaðan og
byrja lífið á nýjan leik. Það er óþarft að segja
ykkur frá fátækt og bágindum næstu ára . . .
Ég fluttist suður á bóginn, og loks settist ég að
sem læknir í Vestur-Kensington, undir dulnefni.
Ég hafði talsvert að gera, þegar Ólífant varð
fyrir slysinu. Fyrst eftir að ég kynntist honum,
gerði ég mér í hugarlund að ég hefði þarna fyrir-
hitt velgerðamann og vin, sem ætlaði að skapa
mér bjarta framtíð. Ólífant sagði mér af sann-
færingu, að ég færi illa með tíma minn meðan
ég fengist við venjuleg heimilislæknisstörf. Ég
sagðist þurfa að vinna fyrir mér; enginn læknir
gæti gerzt sérfræðingur nema með fjárstyrk að
baki. Ólífant gerði lítið úr mótbárum mínum og
kvaðst hafa hugsað málið.
Hann sagðist eiga heima í stóru, gamaldags
húsi í Wigmorestræti, og hefði þegar ákveðið að
breyta húsinu i séribúðir. Hann stakk svo upp á
því, að hann léti útbúa neðstu hæðina eftir nýj-
ustu og viðhafnarmestu tízku og fengi mér hana
til íbúðar endurgjaldslaust. Hann ætlaði sjálfur
að búa á efstu hæð hússins, aleinn, með ungri
frænku sinni, sem nú var í heimavistarskóla. Mér
kom þetta auðvitað óvænt og vildi fá meira að
vita. Ég ímyndaði mér, að brátt mundi ég fá
vellaunað starf sem taugalæknir, með hans að-
stoð. Þessvegna hreifst ég af þessari „höfðing-
legu“ hjálp — jafnvel eftir að hann tilkynnti mér
að þetta ætti að byggjast á hreinum viðskipta-
grundvelli. Hann lagði fram samning, sem hann
vildi láta mig skrifa undir. Samkvæmt þeim
samning átti ég sjálfur að fá aðeins tíu af hundr-
aði af tekjum mínum fyrsta árið — niu hundr-
uðustu hluta áskildi hann sér.
Þetta var einstakt og óvenjulegt tækifæri. Menn
I stöðu minni þurfa oft að vinna þrjátíu ár, áður
en þeir geta sezt að í Harleystræti eða Wigmore-
stræti — flestir komast aldrei svo langt. Þarna
bauðst mér tækifæri til að komast þangað í einu
stökki. Ég vissi, að mér væri borgið, þegar ég
hefði unnið mér vinsældir í Wigmorestræti . . .
Jæja, herrar mínir, eftir níu mánuði hafði ég
aflað mér álits. Það er ekkert gort, þó ég full-
yrði, að meðferð mín á taugasjúkdómum aflaði
mér fljótt álits. Við lok fyrsta ársins voru tekj-
ur mínar orðnar gífurlegar, — að minnsta kosti
borið saman við fyrri tekjur mínar. Ólifant tók
það nærri allt. En hvað um það; hann hafði bara
fengið þá peninga aftur, sem hann hafði lagt í
þetta. Framvegis myndu allar tekjur mínar renna
í minn vasa, hugsaði ég. Þá kom áfallið."
„Það mátti búast við að mannrotta eins og
Ólífant myndi nota sér traust yðar til að fremja
eitthvert ódæðið," sagði Konkvest. „Samningur-
inn hefur auðvitað verið eitthvað sviksamlegur
í yðar garð?“
„Ég sé, að þér hafið þekkt manninn," sagði
Cardew gremjulega, „Já, það var ákvæði í samn-
ingnum sem mér hafði sést yfir, þegar ég skrif-
aði undir. Þið verðið að gæta þess, að ég treysti
Ólífant algerlega, þegar ég skrifaði undir. Ógæti-
legt af mér, vafalaust, — mjög heimskuleg við-
skiptaskyssa." Hann yppti öxlum. „En ég er þá
heldur enginn kaupsýslumaður — og vissulega
ekki jafnoki bragðarefs á borð við Matthew Ólí-
fant. Ég komst að því, að ég hafði undirritað
samning um samskonar skiptingu á tekjum mín-
um um alla framtíð. 1 það minnsta meðan Ólí-
fant lifði. Það sem mér bar, var tíu af hundraði
— Ólífant það sem eftir var. Þetta var eins og
rothögg. Þetta var fantalegt bragð. Þegar ég
mótmælti og sagði að ég myndi kæra þetta, hló
hann upp í opið geðið á mér. Ætlaði ég að ger-
ast svo djarfur að fara með þetta fyrir dómstól-
ana? Ef ég gerði nokkuð I þá átt, sagði hann
að fréttablöðin myndu flytja fregnina af skyld-
leika mínum við Bradley, morðingjann, strax
daginn eftir. Hvað gat ég gert? Slik uppljóstran
myndi hafa dregið mig aftur niður í sorpið; lækn-
isstarf mitt hefði orðið að engu.
Ég neyddist því til að halda áfram. Ég varð