Vikan - 29.05.1952, Síða 4

4 VIKAN, nr. 21, 1952
Presturinn í Kykynjan
smásaga eftir franska skáldið ALPHONSE DAUDET.
A .KYNDILMESSU á hverju ári gefa
sveitaskáldin í Avignon út litla bók,
þéttskráða fallegum og skemmtilegum
vísum og skemmtilegum þjóðsögum. Ég
er nýbúinn að fá bókina frá þessu ári
og hefi fundið í henni dásamlega sögu,
sem ég ætla að reyna að stytta svolítið
um leið og ég segi ykkur hana . . . París-
arbúar, geymið mannað ykkar. Það á að
veita ykkur fínt sveitahveiti í þetta
skipti . . .
Marteinn ábóti var prestur . . . í Ky-
kynjan.
Hann var góður eins og brauð, hreinn
eins og gull og elskaði Kykynjanbúana,
sóknarbörn sín eins og faðir; að hans áliti
hefði Kykynjan verið Paradís á jörðu, ef
íbúarnir hefðu iðrast örlítið meira. En,
því miður! Kóngulærnar spunnu vefi sína
í skriftastólnum hans og á dýrðlegum
páskadögum lágu obláturnar kyrrar á
botni oblátubuðksins. Hjarta góða prest-
ins var kramið, og hann bað stöðugt til
Guðs, að hann léti hann ekki deyja, fyrr
en hann hefði leitt hina tvístruðu hjörð á
garðann.
Nú skulið þið heyra hvernig Guð bæn-
heyrði hann.
Sunnudag nokkurn eftir jól, steig síra
Marteinn í stólinn.
„Bræður mínir,“ sagði hann, „trúið mér
ef þið viljið: eina nóttina um daginn, var
ég, vesæll syndari, við hlið Paradísar.
Ég barði að dyrum, og Sankti-Pétur
opnaði.
„Hvað er þetta! ert þetta þú kæri síra
Marteinn,“ sagði hann, „hverjum eigum
við að þakka ánægjuna . . . ? Og hvað get
ég gert fyrir þig?“
„Góði Sankti-Pétur, þú sem geymir
stóru bókina og lykilinn, geturðu ekki
sagt mér, ef ég er ekki of forvitinn, hve
margir Kykynjanbúar eru í Paradís?“
„Eg get ekki neitað þér um neitt, síra
Marteinn; fáðu þér sæti, við skulum líta
á það.“
Og Sankti-Pétur tók stóru bókina sína,
opnaði hana og setti upp gleraugun:
„Við skulum nú sjá til. Kykynjan, sögð-
um við. Ky . . . ky . . . Kykynjan. Hér
höfum við það. Kykynjan . . . Kæri síra
Marteinn, blaðsíðan er alveg auð. Ekki ein
sál . . . Hér finnast ekki fremur Kykynj-
anbúar en skegg á kalkúna.“
„Hvað er þetta! Er enginn hér frá Ky-
kynjan? Enginn? Það er ómögulegt. Gáðu
betur . . .“
„Enginn, heilagi faðir. Gáðu að því
sjálfur, ef þú heldur, að ég sé að gera að
gamni mínu.“
„Æ, æ,“ ég stappaði niður fótunum,
neri saman höndum og ég hrópaði á misk-
unn. Þá sagði Sankti-Pétur:
„Trúðu mér, síra Marteinn, þú mátt
ekki taka þetta svona nærri þér, þú gætir
fengið slag. Þetta er ekki þér að kenna,
þegar á allt er litið. Sjáðu til, Kykynjan-
búarnir þínir verða að sótthreinsast svo-
lítið, ganga í gegnum í hreinsunareldin-
um.“
,,Æ, Sankti-Pétur, sjáðu að minnsta
kosti um að ég fái að hitta þá og hugga
þá.“
„Sjálfsagt, vinur minn . . . Hérna,
farðu fljótt í þessa skó, því vegirnir eru
ekki allir góðir . . . Þetta er gott . . .
Gakktu nú beint áfram. Sérðu þarna niðri
á botninum, þetta sem snýst? Þar muntu
finna hurð alsetta svörtum krossum til
hægri . . . þar skaltu berja að dyrum og
það verður opnað fyrir þér . . . Vertu nú
kátur og hughraustur.
Ég gekk lengi lengi. Hvílíkt erfiði! Mig
hryllir við að hugsa um það. Lítill stígur,
þakinn þyrnum, glóandi steinum og slöng-
um, sem hvæstu, lá að silfurhliðinu.
Bang! bang!
„Hver er að berja,“ sagði hás og þján-
ingarfull rödd.
„Presturinn í Kykynjan.“
f ?“
>>A •
„I Kykynjan."
„Já, komdu inn.“
Ég gekk inn. Stór fallegur engill, með
vængi, svarta eins og nóttin, í kjól, sem
geislaði eins og dagur, og með demants-
lykil hangandi í beltinu, skrifaði, risp,
risp, í enn stærri bók en bókin hans Sankti-
Péturs ..."
„Hvað viltu eiginlega?“
„Fallegi guðsengill, ég vil vita — ég er
ef til vill of forvitinn — hvort þú hefur
nokkra Kykynjanbúa.“
„Nokkra . . . ?“
„Kykynjanbúa, fólk frá Kykynjan . . .
því ég er presturinn þeirra.“
„Æ, já, síra Marteinn, er það ekki?“
„Þinn auðmjúkur þjónn, herra engill.“
„Þú sagðir Kykynjan . . .“
Og engillinn opnaði stóru bókina sína,
blaðaði í henni og spýtti á fingurinn til
að blöðin rynnu betur . . .
„Kykynjan,“ sagði hann og andvarp-
aði djúpt . . . Síra Marteinn, það er eng-
inn frá Kykynjan í hreinsunareldinum.“
„Jesús! María! Jósep! Enginn frá Ky-
kynjan í hreinsunareldinum! 0, góður
Guð! Hvar eru þeir þá?“
„Heilagi maður, þeir eru í Paradís. Hvar
í fjandanum heldurðu að þeir séu.“
„En ég kem beint frá Paradís . . .“
„Þú kemur beint þaðan! Og hvað?“
„Og hvað! Þeir eru þar ekki heldur! Ó!
heilaga guðsmóðir!“
„Hvað er hægt að gera við því, herra
prestur? Ef þeir eru hvorki í Paradís né
VEIZTU -?
1. Maðurinn í tunglinu snýr öfugt suður
í Argentínu. Hvernig stendur á því?
2. Hvað heitir höfundur leikritsins Allra
sálna messu?
3. Hvaða spendýr verpir eggjum ?
4. Hvað þýðir „að hnyssa til“?
5. Hver er það, sem skrýðir skrúð,
skötnum fyrst ónýtur;
útbúinn með horn og húð,
húðum sundur slítur ?
6. Hver fékk friðarverðlaun Nóbels 1950?
7. Hvenær hófst starfsemi Rotary?
8. Hver er stærsti flokkur Finnlands?
9. Hver er Mogens Böggild?
10. Hver gaf út blaðið Baldur á 19. öld og
á hvaða árum kom það út?
Sjá svör á bls. 14.
Mannlýsing úr íslenzku fornriti:
„Því var hann eigi svo vinsæll sem ella
mundi, að hann var ofmetnaðarmaður svo
mikill, að honum þótti engi til jafns kom-
ast við sig. Var hann svo mikill íþrótta-
maður, að engi mátti við hann keppa,
þeirra sem honum voru samtíða, og hann
lék allar íþróttir með karlmennsku. Allra
manna var hann vænstur; bæði var hann
fimur og sterkur, vel skapaður á allan
vöxt. Manna var hann ákafastur og ódæll,
ef honum mislíkaði.“
Hver var þetta og hvar er frá þessu
sagt? Svar á bls. 14.
hreinsunareldinum, er ekkert um að vill-
ast, þeir eru . . .“
„Allir heilagir! Jesús, sonur Davíðs!
Æ, æ, æ! er það mögulegt? . . . Ætli þetta
sé lygi úr Sankti-Pétri ? Því ég hefi ekki
heyrt hanann gala! Æ, við vesalingarnir,
hvernig get ég farið til Paradísar, ef
Kykynjanbúarnir mínir eru þar ekki?“
„Hlustaðu nú á mig, aumingja síra Mar-
teinn, úr því að þú vilt ganga úr skugga
um þetta, hvað sem það kostar og sjá
með eigin augum hvernig það er, farðu
þá eftir þessum stíg, en hlauptu, ef þú
kannt að hlaupa . . . Þú finnur stóra
hurð til vinstri. Leitaðu allra upplýsinga
þar. Guð varðveiti þig!“
Og engillinn lokaði hurðinni.
Þetta var langur vegur, lagður rauðri
glóð. Ég reikaði eins og ég væri drukk-
inn; ég hrasaði við hvert skref; ég var
rennblautur, svitadroparnir perluðu á
hverju hári líkama míns og ég var móð-
ur af þorsta . . . það veit hamingjan að
skórnir, sem Sankti-Pétur hafði lánað
mér vernduðu mig frá því að brenna fæt-
urna.
Þegar ég hafði staulast og hrasað nóg,
sá ég hurð vinstra megin við mig . . . nei
hlið, geysistórt hlið, galopið, eins og stór
bakaraofn. Ó, börnin mín, hvílík sjón!
Þar er ekki spurt að nafni og þar er engin
skrá. Menn fara inn um opnar dyrnar,
inn í ofninn, menn ganga þar inn, bræður
mínir eins og þið gangið inn á næturklúbb-
ana á sunnudögum.
Ég kófsvitnaði og skalf, því mig hryllti
við. Hárið reis á höfðinu á mér. Ég
fann brunalykt af steiktu kjöti, hún var
skipuð lyktinni sem finnst hér í Ky-
kynjan þegar Eloy járnsmiður er að
járna fæturnar á gömlum asna. Ég gat
ekki andað í þessu daunilla, kæfandi lofti;
ég heyrði hræðileg óp, stunur, vein og
bölv.
„Jæja, ætlarðu að koma inn eða ekki?“
sagði hyrndur djöfull og stakk mig með
gafflinum sínum.
„Ég? Ég fer ekki inn. Ég er vinur
Guðs.“
„Þú ert vinur Guðs . . . Ja-há! hvern
fjandann ertu þá að gera hér?“
„Ég kem . . . Æ, minnstu ekki á það,
svo ég geti haldið mér uppréttum . . . ég
kem . . . ég kem langt að, til að spyrja
þig allra auðmjúklegast . . . hvort . . .
hvort þú hafir hér, af tilviljun . . . ein-
hvern Kykynjanbúa . . .“
„Guð almáttugur! hvílík vitleysa, eins
og þú vitir ekki að allir Kykynjanbúar
eru hér. Líttu hérna, ljóti krummi, og þú
getur séð hvernig við förum með þá, Ky-
kynjanbúana þína . . .“
Og ég sá í hræðilegri logaiðu: Langa
Koq-Galline, — þið þekktuð hann öll, vin-
Framhald á bls. 14.