Vikan - 29.05.1952, Page 7

VIKAN, nr. 21, 1952
7
Konur íorsetanna
Langlifi kvenna er sannað með út-
reikningi tryggingarfélaganna. Þetta
gildir fyrir allar stéttir þjóðfélagsins.
1 Englandi hafa tvær af þrem drottn-
ingum — þær Elísabet ekkjudrottn-
ing og Mary ekkjudrottning — lifað
menn sína. Bandarikin eiga líka fjór-
ar „æðstu konur“ — Frú Harry S.
Truman, Frú F. D. Roosvelt, frú
Calvin Coolidge og frú Woodrow
Wilson. Þrjár hinar síðastnefndu lifa
menn sína,, sem allir dóu fyrir mörg-
um árum.
Frú Calvin Coolidge er ekkja Cal-
vin Coolidge forseta. En hann fæddist
í Plymouth í Bandaríkjunum 1872.
Hann hlaut menntun sína við Am-
herst-háskóla og varð hæstaréttar-
málaflutningsmaður árið 1897. Hann
var borgarstjóri í Norhthamton,
fylkisstjóri í Massachusetts og öðl-
•aðist almennar vinsældir í lögreglu-
verkfalli i Boston 1919. 1923 var
■Calvin Coolidge kosinn 30. forseti
Bandarikjanna. Þrátt fyrir olíu-
hneyksli og deilur við þingið, átti
hann miklum vinsældum að fagna
meðal þjóðarinnar vegna fjármála-
vits og hinna háu hugmynda sinna
um ábyrgð fólksins. Aðalframkvæmd-
irnar á stjórnartímabili hans voru
lækkun ríkisskuldanna um % billion
dollara á ári, endurskoðun fjárlag-
anna og Parísarsamningurinn.
Hann baðst undan endurkosningu
1928.
Frú Woodrow Wilson er ekkja
Thomas Woodrow Wilson, sem var
28. forseti Bandaríkjanna, og fædd-
ist 28. des. 1856 í Staunton. Eftir
að hann útskrifaðist úr Princeton-
háskóla, stundaði hann nám í Virgi-
niu og við John Hopkins-háskóla.
Hann kvæntist fyrst Ellen Loise
Axton og átti með henni þrjár dæt-
ur. Hún dó 1914 og ári seinna gift-
ist hann Edith Bolling Galt, sem
lifir hann.
1910 sagði hann af sér forsetastöð-
unni við Princeton-háskóla, en henni
hafði hann þá gegnt í 8 ár og varð
fylkisstjóri í New Jersey. 1912 varð
hann forseti Bandaríkjanna og skip-
aði Franklin D. Roosevelt aðstoðar-
í'itara flotans. Hlutleysisstefna hans,
eftir að stríðið brauzt út, aflaði hon-
um svo mikilla óvinsælda, að hann
var endurkosinn forseti 1916 með
mjög litlum meirihluta. Þegar hann
gerði sér grein fyrir því, að stríðið
var óhjákvæmilegt, ákvað hann að
hefjast handa af fullum krafti. Eftir
það efidi hann herinn með þvi að
losa hann við öll afskipti stjórnmála-
manna og koma honum undir eina
stjórn.
8. janúar 1918 lagði Wilson frarn
uppkast að friðarsamningum í 14
greinum, sem áttu að tryggja varan-
legan frið í heiminum. Eftir stríðið
fór hann tvisvar til Evrópu og tók
þátt í friðarsamningunum. Þegar
hann kom úr seinni ferðinni, lagði
hann af stað í langa ferð um Banda-
ríkin, gegn vilja læknanna, til að
vinna Þjóðabandalaginu fylgi, en
hann var einn þeirra, sem fyrst unnu
að stofnun þess. 1 þeirri ferð fékk
hann taugaáfall, sem gerði hann
örkumla til æfiloka, 3. febrúar 1924.
Frú Truman er kona Harr.y S.
Trumans-, sem varð 33. forseti Banda-
rík.janna 12. april 1945, þegar
Franklin D. Roosevelt dó nokkrum
mánuðum eftir forsetakosningar.
Fyrsta verkið sem beið hans var að
ljúka síðari heimsstyrjöldinni. Hann
veitti Franciskó-ráðstefnunni, sem
haldin var til að stofna Sameinuðu
þjóðirnar, fullan stuðning og opnaði
sjálfur þá ráðstefnu með ræðu.
Truman fæddist á bóndabæ í
Montana 8. maí 1884 og stundaði
nám þar. Hann barðist sem yfirfor-
ingi í Frakklandi og þegar stríðinu
lauk setti hann upp garnverzlun i
borginni Kansas. 1919 giftist hann
Bess Wallace og á með henni eina
dóttur, Margréti.
Trumam stundaði nám við lagahá-
skóla 1923—1925 og varð eftir það
dómari í Missouri í 10 ár. 1944 var
hann kosinn varaforseti Bandaríkj-
anna.
Stefna Trumans í utanrikismálum
miðast að stuðningi við þær þjóðir,
sem styðja vestrænt lýðræði og bar-
áttu gegn áhrifum kommúnista.
Þessi stefna hefur bæði fylgi Repu-
blikana og Demokrata. 1 innanlands-
málum hefur hann þó ekki stuðning
Republikana.
1948 var Truman endurkosinn
Frú Calvin Coolidge Frú Woodrow Wilson
forseti.
Frú Roosevelt er kona Franklin
Delano Roosevelt, 32. forseta Banda-
ríkjanna, sem fæddist í Hyde Park í
New York, 30. janúar 1882. Eftir að
hafa lokið laganámi við Harvard-
háskóla og Columbia-háskóla varð
hann hæstaréttarlögmaður 25 ára
gamall.
1905 kvæntist hann Eleanor Roose-
velt, frænku sinni, sem alltaf hefur
tekið mikinn þátt í félagsmálum,
haldið ræður og skrifað í blöðin. Hún
er nú einn af fulltrúum Bandaríkj-
anna hjá Sameinuðu Þjóðunum og á
sæti í Mannréttindanefndinni.
Roosevelt byrjaði afskipti sín af
stjórnmálum 1910 og vann það ár
óvæntan sigur í þingkosningum. 1
fyrri heimstyrjöldinni var hann að-
stoðarritari í flotanum og 1920 var
hann valinn frambjóðandi Demokrata
til varaforsetastöðunnar. 1921 leit
út fyrir að starfi hans væri lokið,
þegar hann fékk lömunarveiki, en
þrem árum seinna hóf hann aftur
stjórnmálabaráttu sína.
1928, þegar Roosevelt var kosinn
fylkisstjóri New York-rikis, barðist
hann fyrir betri félagsmálalöggjöf en
nokkurn tíma hafði þekkzt þar.
1932, þegar kreppan stóð sem hæst,
var Roosevelt kosinn forseti. Eftir
kosninguna hóf hann baráttu til að
bæta fjárhaginn með stefnu, sem
miðaði að því að auka kaupgetu
þjóðarinnar með beinum og óbeinum
fjárframlögum neytendanna. Á ár-
unum fyrir heimstyrjöldina barðist
hann á móti einræði með því að reyna
að sameina lýðræðisríkin og koma á
einangrun árásarríkja. Þjóðin sam-
þykkti stefnu hans 1940, með því að
kjósa hann forseta i þriðja sinn, en
það er einsdæmi í sögu Bandaríkj-
anna.
Eftir árás Japana á Pearl Harbor
og þátttöku Bandaríkjanna í síðari
heimsstyrjöldinni, stjómaði Roosevelt
baráttunni bæði á vígvöllunum og
heima fyrir og lagði mikla áherzlu
á samvinnu bandamanna. Hann tók
þáft í ráðstefnum með æðstu mönn-
um bandalagsríkjanna. Eftir Yalta-
ráðstefnuna í Suður-Rússlandi, var
Roosevelt, sem hafði verið kosinn for-
seti í fjórða sinn, við mjög slæma
heilsu.
12. apríl 1945 dó hann af blóðmissi.
Frú Truman
F'rú Roosevelt
TILK YNNING
um lóðahreinsun
Samkvæmt 10. og 11. gr. Heilbrigðissamþykktar fyrir
Reykjavík er lóðaeigendum skylt að halda lóðum sínum
hreinum og þrifalegum.
Lóðaeigendur eru hér með áminntir um að flytja
burtu af lóðum sínum allt, er veldur óþrifnaði og óprýði
og hafa lokið því fyrir 2. júní n. k. Hreinsunin verður
að öðrum kosti framkvæmd á kostnað húseigenda.
Upplýsingar í skrifstofu borgarlæknis, sími 3210.
/ Reykjavík, 15. maí 1952.
J Heilbrigðisnefnd.