Vikan - 10.07.1952, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 27, 1952
3
Það er sólskin og fjör í Sidney
eftir frú EDITH GUÐMUNDSSON.
(Sjá mynd á forsídu).
SYDNEY er einhver fallegasta höfn fyrir amerískum á-
heimsins. Það er æfintýralegt að sigla inn hrifum. Maður getur
í Sydneyhöfn snemma morguns, þegar sói- sagt að einkunnar- —
in kastar geislum sínum yfir blátt vatnið orð borgarinnar sé: Frú
og heiðan, bláan himininn og geysistórar Fjandinn hirði þann ™ifh Guðmundsson
byggmgar liða fram ur morgunmoðunm, sem ekki getur seð
eins og hyllingar. Það er eins og að sigla um sig sjálfur,
inn í frjósaman garð. Fjölmargar víkur hann verður annaðhvort að dragast
mynda höfnina og í þeim leynast skipa- aftur úr eða glatast alveg. í þessari
kvíar og bryggjur undir stórum pálma- borg verður maður að nota olnbogana
greinum eða öðrum trjátegundum hita- og hún er áreiðanlega Paradís fyr-
beltislandanna. Utan frá sjónum sjást ir kapphlaupara. Sá, sem bezt kann að
ekki margir kranar, ljótar vörugeymslur hrósa sjálfum sér og dyggðum sínum,
og þess háttar, sem er svo algengt í öllum kemst lengst. Viðkvæmur, tillitssamur og
öðrum höfnum. Blaktandi pálmar, grát- kurteis maður nýtur hér ekki réttar síns,
andi víðir og blóðrauð, ljósrauð, hvít eða — og þrátt fyrir þetta hefur Sydney að-
gul blóm mynda bakgrunninn. Margir dráttarafl, þegar maður hefur kynnzt
rækta sítrónu-, appelsínu- og bananatré henni. En ein vika nægir ekki, og margir,
í eigin görðum. Jú, þessi sýn er dásam- sem koma hér, sjá aldrei hinar góðu hlið-
leg og kærkomin. Það er siglt undir geysi- ar borgarinnar.
stóru, fallegu brúna, sem Sydneybúar eru I Sydney er engin falleg breiðgata með-
svo stoltir af. Listaverk verkfræðinnar. fram ströndinni, eins og í flestum öðrum
Hjarta innflytjandans slær hraðar, þegar borgum við haf eða vatn. Engar glæsileg-
hann einn sólbjartan morgun stendur á þil- ar, beinar götur, heldur einkennileg ring-
farinu og sér alla þessa dýrð og fegurð. ulreið af stuttum og löngum götum og
Augu hans ljóma og roðinn kemur fram í stígum. — Ef maður gerir sér í hugarlund
kinnarnar. að öllum dásemdum og allri gróðursæld
„Hvað býður mín í þessum bæ?“ hugsar heimsins sé blandað vel saman og dreift
hann. ,,Er hann eins gestrisinn, aðlaðandi án alls skipulags, þá líkist það Sydney.
og freistandi og hann lítur út fyrir að — Stórir, glæsilegir skýjakljúfar, verzlun-
vera?“ arhús og hótel geta staðið við hliðina á
Komdu hingað! Komdu hingað! virðast gömlum húsum, sem komin eru að falli.
pálmarnir hvísla og blómin kinka kolli. Hér standa geysistór vöruhús og óteljandi
Það er alltaf fullt af seglbátum á sjónum litlar verzlanir við undirganga, húsasund
og þeir líða tignarlega yfir vatnið með og á nokkrum stöðum neðanjarðar. Gyð-
hvítu seglin þanin í vindinum, eins og hvít- ingar eru að ná yfirráðum yfir klæðaiðn-
ir svanir. Og önnum kafnar ferjurnar aðinum og skartgripaverzluninni, eins og
flytja daglega fjölda farþega frá einni víða annars staðar. Þó hér séu ótrúlega
ströndinni á aðra. Risavaxin millilanda- mörg stór og glæsileg verzlunarhús, ber
skip, flutningaskip, lítil skip og stór skip, borgin greinileg merki hins þunglamalega
hvert innan um annað. Gufubátar, mótor- og klunnalega Viktoríutímabils.
bátar og róðrarbátar, stórir og smáir, allt- Fínir ameríkanskir bílar af nýjustu
af er Sydneyhöfn önnum kafin og fjörug. gerð renna hljóðlaust um göturnar við
Arthur Philip, hershöfðingi og yfirmað- hliðina á eldgömlum Fordbílum og hest-
ur flotans, sem kom með fyrstu ensku vögnum, og fornfálegir sporvagnar skrölta
hegningarfangana til Ástralíu, stofnaði niður göturnar og næstum æra vegfarend-
Sydney 1788. — Við verðum að minnast ur. x Astralíu eru svo margar reglur, að
þess að fyrstu innflytjendurnir komu ekki ómögulegt er annað en að brjóta þær og
hingað af frjálsum vilja — og aðeins ör- íbúarnir hafa auðsjáanlega engar áhyggj-
fáir fanganna voru stórglæpamenn. Það ur af þeim, heldur beita einstaklings-
var jafnmikið af pólitískum föngum og frelsinu óspart. Oft sér maður BIF-
fólki, sem var flutt hingað fyrir einhverja REIÐASTÆÐI BÖNNUÐ og þar stendur
smáyfirsjón. 1 dag er hópur innflytjend- fjöldi bifreiða, AKIÐ HÆGRA MEGIN og
anna jafn mislitur og þá, en nú koma þeir menn aka jafn mikið vinstra megin, ALL-
af frjálsum vilja. __ UR AKSTUR BANNAÐUR og bílarnir
Fyrsti kaflinn í sögu Ástralíu er hræði- þjóta þar um.
leg þjáningarsaga fjölda manna, sem oft sólin er mjög heit í Sydney og þar eru
voru sendir hingað samkvæmt óréttlátum margar indælar baðstrendur, sem alltaf
og röngum dómum. Þeir kvöldust af heim- eru þaktar kolbrúnu fólki, ungum, falleg-
þrá og áttu í baráttu við hið nýja, órækt- um Qg stæltum líkömum af báðum kynj-
aða land og svertingjana. Enn segja allir um j marglitum sundfötum. Sérhver bað-
Ásralíumenn „heim“, þegar þeir tala um sfrönd, sem ekki er umkringd hákarla-
England. neti er vöktuð af f jölda sjálfboðaliða, sem
Lok 17. aldarinnar og byrjun þeirrar 18. horfa út á hafið úr háum útsýnisturnum.
voru erfiðir og ruddalegir tímar, án misk- Strax og þeir sjá hákarl hringja þeir
kunnar eða mildi. Sydney, sem er fyrsti að- klukku og fólkið, sem veltir sér í bylgjun-
komustaður innflytjendanna, hefur varð- um, flýtir sér í land. Jafnvel þangið, sem
veitt nokkuð af þessu miskunnarleysi. Það vefst um fætur sundmannsins á leiðinni
er sama hve björt sólin skín, hve blátt inn, lætur kalt vatn renna honum milli
hafið er og hve frjósöm jörðin virðist, allt skinns og hörunds. Þegar maður er kom-
það sem mætir auga innflytjandans hverf- inn heill á húfi í land, er það falleg sjón
ur brátt fyrir köldum veruleikanum. að sjá ungu, kraftalegu, og sólbrúnu menn-
Sydney er stórborg með IV2 millj. íbúa ina fara út á bát til að reka hákarlinn
og líkist ekki neinni annarri stórborg á flótta með árunum. Það er því áhættu-
brezka heimsveldisins. Hún hefur orðið laust að synda milli rauðu flagganna, sem
komið er fyrir á ströndinni. Um helgar
eiga baðverðirnir oft annríkt við að bjarga
sundmönnum, sem útfallið hefur tekið
með sér.
Langt reipi, sem leikur á hjóli, er bund-
ið um mitti baðvarðarins og þegar hann
hefur náð hinum hálfdrukknaða sund-
manni, eru þeir dregnir í land. Því næst
er farið með hinn máttfarna mann inn í
slysastofuna, sem er á hverri strönd.
Það er orðin mjög vinsæl íþrótt að
renna sér á vatnsskíðum. Yfir inngangin-
um á einum slíkum klúbb stendur:
Gefið okkur drenginn yðar — og við
gefum yður mann.
Alþjóðlegasti og listamannslegasti stað-
urinn fyrir sunnan 8. breiddargráðuna er
Kings Cross. Það er mjög lítill staður,
aðeins 2 km2, og er nokkurs konar smækk-
uð mynd af „Picadilly Cirkus“. Marglit
ljósin skína alla nóttina og þegar maður
gengur eftir götunum blandast saman öll
möguleg mál. Enskan er þar mjög lítið
áberandi. Þar er fjöldi veitingarhúsa með
meginlandssniði og einasta kaffihúsið í
Sydney, sem er undir beru lofti. Eigand-
inn er ungverskur læknir. Allir útlending-
ar undrast það að Sydney, sem liggur á
svo hlýjum stað, skuli ekki hafa mörg úti-
kaffihús. Orsök þess er sú, að fyrstu íbú-
ar Ástralíu voru enskir verkamenn, sem
álitu útikaffihús heimskulegan, erlendan
sið — en nú eru hingað komnir innflytj-
endur með margskonar siði og venjur.
Það munu samt sem áður líða mörg ár,
áður en öll þau áhrif, sem nú streyma að,
gera vart við sig, því það er ekki auðvelt
að buga íhaldssemi Ástralíubúa.
Næstum öll íbúðarhúsin eru hótel og
matsölur. Hér býr fólk frá öllum löndum
heims. Kings Cross er eins og eyja í
miðri stórborginni. Hvergi annars stað-
ar í Ástralíu er fólk jafn frjálslynt.
Maður getur klæðzt hverju sem er, eng-
inn veitir því athygli, jafnvel þó ein-
hver komi inn í verzlun um hádegið
í náttfötum, greiðsluslopp og inniskóm.
Og hér fæst indælasti matur allra landa,
danskar, þýzkar, tékkneskar og ung-
verskar pulsur, alls konar brauð og
ostar frá Hollandi liggja við hliðina á
konfekti frá Englandi, og dósamatur frá
Noregi, Svíþjóð og Danmörku. Norskur
saltfiskur er hér á boðstólum vegna kaþó-
likkanna. Islenzki fiskurinn ætti að fást.
Mér finnst íslenzki niðursoðni maturinn
betri en sá norski, sem hér fæst.
1 stóru verzlunarhúsunum er hægt að
kaupa dönsk, norsk og sænsk hraðfryst
fiskflök. Saltsíldin er lítil og ekki mjög
góð. Öll lönd eiga sína fulltrúa hér, bæði
í listum og mat.
1 Sydney er auðvitað lúxushverfi, eins
og í öllum öðrum stórborgum. Þar eru fal-
leg einbýlishús og garðar með sundlaug-
um og tennisvöllum. Næstum alls staðar
er gott útsýni yfir höfnina.
Síðan stríðinu lauk hefur hvert skipið
eftir annað komið hlaðið innflytjendum
Framhald á bls. 7.
Torg í Sydney.