Vikan - 28.08.1952, Blaðsíða 6

6
VIKAN, nr. 33, 1952
Maðurinn sem málaði
AUGLÝSINGASPJÖLDiN
ÞETTA er örstutt sönn saga um
mann, sem hjálpaði öðrum manni
og um leið hjálpaði sjálfum sér.
Joe Chulamantis heitir maður, sem
hafði ofan af fyrir sér með því að selja
saltaðar möndlur á Broadway í New
York. Hann var búinn að koma með
söluvagninn sinn á sama stað á heims-
strætinu í 18 ár, þegar hann fann upp
á því einn góðan veðurdag að fara inn
í verzlun í nágrenninu og snúa sér þar
til Godfrey S. Chapin, eins afgreiðslu-
mannsins.
— Mister, sagði Joe, vilduð þér nú
ekki vera svo vænn að gera mér svo-
lítinn greiða? Salan hefur gengið illa
hjá mér upp á síðkastið. Ég held ég
verði að auglýsa möndlurnar mínar, en
ég kann ekki að skrifa ensku. Vilduð
þér nú búa til auglýsingaspjald handa
mér?
Chapin, sem kannaðist við Joe og
vagninn hans, gerði það af góðsemi
sinni að lofa þessu. Hann hafði aldrei
á æfinni borið pensil að pappír, en á
heimleiðinni þetta kvöld keypti hann
sér teikniblokk og liti. Og strax sama
kvöldið málaði hann viðvaningslegt
auglýsingaspjald, sem á var mynd af
22 möndlum í gerfi knattspyrnumanna
á leikvelli, og allt í kringum völlinn
fagnandi áhorfendur. Undir myndina
skrifaði hann: Nýjar möndlur.
Daginn eftir kom maður inn í verzl-
unina, spurði um Chapin og kynnti sig
sem listaverkasafnara. Hann sagði, að
auglýsingaspjald Chapins væri ágætis
mynd og bauð tíu dollara fyrir hana.
Chapin gekk að kaupunum, og þá um
kvöldið málaði hann nýtt spjald handa
Joe — sveitalíf, þar sem möndlurnar
voru skepnurnar. Þessi mynd seldist
fyrir 15 dollara — og að ári var verðið
komið upp í 25 dollara og Chapin orð-
inn 500 dölum ríkari.
TjETTA var 1946. Fyrir skemmstu
** voru 50 af myndum Chapins til
sýnis í einu af listaverkasöfnum New
York, og þá voru þær verðlagðar á 75
dollara. Þó vinnur Chapin enn í sömu
verzluninni; hann er ennþá ekki al-
mennilega búinn að gera það upp við
sig, hvort hann sé listamaður.
Og hvað um Joe? Hann er seztur í
helgan stein. Hann kemur oft í félags-
heimili grískættaðra Bandaríkjamanna,
þar sem hann hefur um margt að spjalla
við gamla innflytjendur. Hann segir oft
frá því, hvernig auglýsingaspjöldin,
sem vingjarnlegi maðurinn bjó til fyrir
hann, þrefölduðu hjá honum söluna og-
gerðu honum kleift að horfa nokkurn-
veginn áhyggjulausum augum fram á
elliárin. En ekkert botnar hann samt
ennþá í því, hversvegna maðurinn vin-
gjarnlegi var alltaf að skipta um spjöld.
Trudý grunaði að hætta væri á ferðum.
„Nei, nei,“ hún leit upp og kom auga á Önnu.
,,Nei, hann kom til að tala við frú Fielding. Og
hvílikt rifrildi. Hún sagði: „Svo þú hefur dirfzt
að elta mig hingað". Er það varðandi brottnám-
ið?“
„Nei, bíðið þið," Anna flýtti sér til að loka
munninum á stúlkunni.
„Brottnám?" spurði maðurinn.
„Já,“ sagðgi Trudý áköf. „Hann hafði numið
hana á brott í nokkra daga. Ég er viss um að
það var hann. Maðurinn hennar sagði mér það
sjálfur. Hún kom ekki aftur fyrr en í gær.“
„Má ég tala við yður eina, frú Fielding?" spurði
maðurinn.
Þegjandi fylgdi hún honum upp og reyndi í ör-
væntingu sinni að búa til einhverja sennilega
sögu. En hann rauf þögnina.
„Það er yður ef til vill viðkvæmt mál, frú
Fielding, en ef þér hafið í raun og veru verið hjá
honum, getið þér orðið okkur að liði," sagði hann.
„Við höfum gætur á Mikael Killikk. Einn af okk-
ar mönnum fylgir honum eftir. Við viljum kom-
ast að því hvað kom fyrir bróður hans Gerald
Killikk. Okkur hefur verið bent á að verið geti
að þeir hafi lent í rifrildi. Svo að ef þér gætuð
sagt okkur hvað skeði . . .“
Anna var búin að ákveða að neita öllu, en nú
Horfðu I augun á giftri konu og þú munt kom-
ast að því, hvernig maðurinn hennar er. —
Spænskur málsháttur.
hikaði hún. Þeir mundu trúa orðum hennar gegn
orðum Mikaels. Þeir myndu ekki trúa manni,
sem hegðaði sér þannig. Hún gat sagt hvað sem
hún vildi. Hún gæti sagt. „Já, hann drap hann."
Hún hafði óskað eftir hefnd og nú var stundin
komin .Hún hafði sagt við Mikael að hún óskaði
einskis annars en að sjá hann líða. Og nú þurfti
hún ekki annað en að láta gruninn um morð falla
á hann.
„Viðurkennið þér að hafa verið á eynni, þegar
Gerald Killikk hvarf, frú Fielding?" spurði leyni-
lögreglumaðurinn.
Það mundi ekki þýða að neita því — ef hún
neitaði mundu þeir bara rannsaka málið og kom-
ast að hinu sanna.
„Já, ég var þar.“
„Má ég spyrja yður hvers vegna þér komuð
ekki til lögreglunnar af sjálfsdáðum?"
Anna starði á gólfið og barðist við að koma
skipulagi á hugsanir sínar.
„Ég hafði mjög óþægilega aðstöðu," sagði hún.
„Mér var haldið þar gegn vilja mínum og ég
vildi ekki að úr því yrði opinbert hneyksli. Ég
vissi, að ef lögreglan fengi að vita það, yrði
fréttin á forsíðum blaðanna."
Maðurinn virti hana fyrir sér með meðaumkun
og áhuga.
„Þér hafið auðsjáanlega haft mikil óþægindi
Þeir, sem færa öðrum lífshamingjuna, geta
ekki sjáifir farið á mis við hana. — James Barrie.
af þessu, frú Fielding. Auðvitað getið þér lagt
fram sérstaka kæru á manninn, ef þér viljið.
En ég fæst aðeins við mál bróður hans, Geralds.
Hvað getið þér sagt mér í því sambandi?"
Hverju átti hún að svara? Ef Mikael hefði
drepið bróður sinn, hefði hún haft ánægju af
því að koma upp um hann, hugsaði hún með
sjálfri sér. En það hafði hann ekki gert. Og hún
— hún hafði drepið Gerald. Þetta verkaði á hana
eins og ískalt steypubað og hún áttaði sig.
„Voruð þér viðstödd, þegar Killikk, eins og
hann segir sjálfur, sá bróður sinn steypast fram
af klettunum?" spurði maðurinn.
Skyndileg hræðsla greip Önnu. Hvað hafði
Mikael sjálfur sagt? Hún vissi það ekki. Yrði hún
spurð nánar, segði hún eitthvað annað en hann.
Það væri betra að segja að hún hefði ekki vcrið
viðstödd."
„Nei,! ég var inni í húsinu."
„Heyrðuð þér þá rífast?"
„Nei.“
„Höfðuð þér heyrt þá rífast áður en þeir fóru
út.“
„Nei."
Anna neri saman höndum meðan á yfirheyrsl-
unni stóð. Hún gat ekki hugsað skýrt. Þetta kom
svo óvænt. Hún gat aðeins sagt að hún hefði
verið alveg utan við sig þegar þetta gerðist og
hefði litla hugmynd um hvað kom fyrir.
Henni til mikils léttis fór maðurinn að lokum.
Jæja, hún hafði að minnsta kosti ekki sagt
neitt, sem gat skaðað Mikael Killikk, hugsaði
hún.
Sama kvöld komu tveir lögregluþjónar á hótel-
ið, þar sem Mikael var vanur að búa þegar hann
var í London. Þeir voru ekki einkennisklæddir
og töluðu kurteislega við hann.
Samt sem áður voru þeir þangað komnir til
að taka hann fastann. Hann átti að koma með
þeim á lögreglustöðina til nánari yfirheyrslu og
honum yrði haldið þar, þangað til nýrri rannsókn
væri lokið.
Þetta kom Mikael á óvart. Hún hafði enga hug-
mynd um yfirlýsingu vinar Geralds og vissi ekki
að honum hafði verið fylgt eftir og að hann lá
undir grun.
En það þýddi ekkert að mögla, svo hann borg-
aði hótelreikninginn sinn og fór með mönnunum.
Þeir fóru með hann á lögreglustöðina, þar sem
hann var settur á stól, ljósið skein framan í hann
og hverri spurningunni af annarri var slöngvað
framan í hann.
Hann svaraði hægt og með varúð. Morð —
þeir voru að reyna að ásaka hann um morð.
Það var hræðilegt. Hann var ásakaður um að hafa
myrt Gerald. Myrt mann, sem enn var á lífi.
En ef hann léti lögregluna komast að því,
mundu þeir leyta um allt land, þangað til þeir
finndu Gerald. Rán og morð. Gerald fengi 10
ára fangelsi fyrir það. Beztu árum drengsins
yrði eytt í fangelsi og framtíð hans eyðilögð.
Svo Mikael sagði ekkert og hélt fast við fyrri
yfirlýsingu sína.
„Hvers vegna sögðuð þér ekki frá því, að þér
hefðuð unga konu hjá yður á eynni, þegar lög-
reglan kom?“
Enn kom Mikael ekki upp um sig, heldur hélt
sér fast í stólinn. Svo þeir vissu um önnu Field-
ing.
„Af einkaástæðum," svaraði hann kuldalega.
„Ég vildi fela það. Úr því að þið hafið komizt
að því að hún var þar þá hafið þið vafalaust
líka komist að því, af hverju og hvernig hún
var þangað komin."
„Hún segir að þér hafið farið þangað með
hana með valdi."