Vikan - 04.09.1952, Blaðsíða 13

VffiAN, nr. 34, 1952
13
„Ég ætla að drepa þig“
Framháld af bls. 13.
ert dauður, flýti ég mér eftir hjálp
og segi, hver ég er og — hálfan
sannleikann. Það er að segja, ég
dreg enga dul á það, að Frank Gord-
on hafi verið vinur minn, að ég trúi
á sakleysi hans og að ég hafi gert
mér ferð hingað til þess að lesa þér
pistilinn. Og svo segi ég, að þú hafir
skipað mér að snauta og þegar ég
hafi ekki gengt á stundinni, þá haf-
irðu tekið upp byssuna."
„En taktu nú vel eftir, því að nú
kemur rúsínan. Ég segi lögreglunni,
að þú hafir miðað byssunni á mig.
Og ég segi, að ég hafi orðið hrædd-
ur um líf mitt. Og svo segi ég, að ég
hafi hlaupið til og reynt að ná byss-
unni af þér og að i átökunum hafi
skotið hlaupið úr henni og •— í höf-
uðið á þér. Heldurðu annars, að nokk-
ur hætta sé á, að ég verði sekur
íundinn um morð?“
Þegar dómaranum varð Ijóst, að
ókunna manninum var alvara, fanst
honum tími tilkominn að sýna meiri
áhuga á málinu.
„Ef skýrsla læknanna yrði sam-
hljóða sögu þinni, efast ég um, að
þú yrðir sakaður um morð. Annað
mál er það, að ef tekið væri tillit til
stærðar þinnar og aldurs míns og
magnleysis, gæti svo farið, að þú
yrðir dreginn fyrir lög og dóm. Samt
yrðir þú sennilegast sýknaður, og
auk þess efast ég semsé um, að höfð-
að yrði sakamál á hendur þér.“
„Eg er þér ákaflega þakklátur
fyrir upplýsingamar. Það er ekki
oft að morðingi getur fengið álit svo
mikilsmetins dómara, áður en hann
fremur glæpinn. En ef þú vilt af-
saka mig andartak, þá ætla ég að
byrja að undirbúa aftökuna."
ÓKUNNI maðurinn stóð upp,
hneigði sig hæðnislega og gekk
inn í húsið. Dómarinn húkti á stól
slnum, hrukkaði ennið og hugsaði
málið. Svo var eins og hann tæki
ákvörðun, hann dæsti og reisti sig
svolítið í sæti sínu.
Málið lá svona fyrir, hugsaði hann:
Annaðhvort gerir maðurinn alvöru
úr þessu eða ekki. Það er ógerlegt
að sjá fyrir, hvora leiðina hann vel-
ur — fyrr en kanski um seinan. Þess-
vegna var honum nauðugur einn kost-
ur: hann varð að gera ráð fyrir, að
manninum væri alvara. Og hann
varð, hugsaði hann, um leið og
þreytusvipurinn færðist yfir andliti
hans, að haga sér samkvæmt því.
Hann lét ekki standa við orðin
tóm. Hann sá, eins og í móðu, hvar
maðurinn kom út úr húsinu. Hann sá
byssuna, sem hann hélt á, sá hann
nálgast sig og nema staðar fyrir
framan sig. Svo fann hann, þegar
maðurinn þrýsti byssuskeftinu í lófa
hans — og þá tók hann allt í einu á
öllu, sem hann átti til, kippti byssu-
hlaupinu að manninum og hleypti af.
Þetta heppnaðist. Það kom mannin-
um á óvart. Það hafði ekki hvarfl-
að að honum, að dómari — gamall
dómari þar á ofan — dræpi svona
hiklaust og vægðarlaust. En hann
fékk ekki tóm til að hugleiða þetta.
Hann var dauður, steindauður.
Framhald á bls. 14
BASIL ZAHAROFF
100,000 dollarar
VDRU LAGÐIR TIL HÖFUÐS HONUM
HANN HÉT BASIL ZAHAROFF. Rússa og Japana seldi hann báðum
Hann var einn af auðugustu aðilum vopn. 1 spænsk-ameriska
mönnum heimsins. En svo hataður stríðinu lék hann sama leikinn. 1
var hann, að það mun nærri því fyrri heimsstyrjöldinni átti hann hluti.
einsdæmi í veraldarsögunni, og svo í vopnaverksmiðjum í Þýzkalandi,
litla ánægju virðist hann hafa haft Englandi, Frakklandi og Italíu. Og
af milljónunum sínum, að maður á milljónunum hans fjölgaði enn.
bágt með að skilja, hvað hafi kom- Hann gætti þess vandlega að
ið honum til að safna þeim. Hann itomast sem minnst fyrir almennings-
var eitt af furðulegustu fyrirbrigð-
um 20. aldarinnar, tilfinningalaus,
uggvekjandi skuggi. Þúsundir manna
fullyrtu, að þetta væri ekki mennsk-
ur maður. Þúsundir hötuðu hann.
Eitt sinn voru 100,000 dollarar lagðir
til höfuðs honum. Sá skyldi hreppa
verðlaunin, sem yrði til að drepa
hann. En hann dó á sóttarsæng há-
aldraður — og enginn syrgði hann.
Hann var fæddur af blásnauðum
foreldrum. En hann var orðinn for-
ríkur um þrítugt. Og þegar hann dó,
mun hann hafa átt um 300 milljónir
dollara — „300 milljónir blóði drif-
inna dollara", eins og segir í einni
æfisögu hans. Því hann eignaðist
þessar milljónir með þvi að selja
vopn. Fyrrnefnd æfisaga — ein af
mörgum — hófst á þessum orðum:
„Grafsteinar milljóna verða minnis-
varðinn hans — eftirmælin dauða-
hryglur þeirra."
Zaharoff var 28 ára, þegar hann
fékk vinnu sem vopnasali. Hann var
ráðinn upp á 25 dollara vikukaup
— plús sölulaun. Han var þá búsett-
ur í Grikklandi og hann vissi sem
var, að vopn voru léleg verzlunar-
vara — nema þörf væri fyrir þau.
Svo hann hófst handa um að skapa
þessa þörf. Hann gerðist einfaldlega
stríðsæsingamaður. Hann ýtti af
stað öflugri áróðursvél, hrópaði, að
Grikkir væru umsetnir blóðþyrstum
óvinum og yrðu að kaupa byssur til
varnar föðurlandinu. Meir en hálf öld
er nú liðin síðan þetta gerðist. Múg-
æsingar mögnuðust í Grikklandi.
Fánunum var veifað, lúðrarnir þeytt-
ir, ræðumennirnir urðu mælskari en
nokkru sinni fyrr. Og Grikkir stækk-
uðu herinn sinn og keyptu byssur af
Zaharoff — og að auki einn kafbát,
einn af þeim fyrstu í heiminum.
Svo til Tyrklands.
EGAR Zaharoff var búinn að
raka saman milljónum í Grikk-
landi, hljóp hann inn í Tyrkland og
sagði: „Lítið bara á Grikkina. Þeir
eru ráðnir í að drepa ykkur alla.“
Og Tyrkir keyptu tvo kafbáta og
vígbúnaðarkapphlaupið var hafið og
Zaharoff búinn að ná fastri fótfestu
í þeirri atvinnugrein, sem átti eftir
að gera hann að margföldum millj-
ónamæringi.
Zaharoff rækti þessa iðju sína í
yfir 50 ár. Hann lifði á því, að aðrir
menn létu lífið, seldi hverjum vopn,
sem hafa vildi, hellti oliu á eldinn,
hvar sem færi gafst. 1 stríðinu milli
sjónir. Mikil leynd hvíldi yfir öllu
hans háttarlagi. Sagt er, að hann
hafi haft í þjónustu sinni tvo menn,
sem báðir voru nauðalíkir honum.
Það var þeirra starf að láta sjá sig
og taka eftir sér, svo að blöðin segðu
frá honum í Berlín eða Monte Carlo,
þegar hann var réttu lagi í ein-
hverjum leynilegum erindagerðum í
einhverri annarri borg. Hann leyfði
„Þaö gerist eitthvaö
l\l Y T T
í hverri
VIKU“
Lesið næst á þessari síðu um
Florenz Ziegfeld
„manninn, sem gerði milljón
dansmeyjar frægar!“
aldrei að taka af sér myndir, þótt
framtakssömum blaðamönnum tæk-
ist að ,,stela“ nokkrum af honum.
Hann talaði aldrei við blaðamenn,
reyndi aldrei að bera í bætifláka fyr-
ir sjálfan sig, svaraði aldrei bölbæn-
unum, sem ausið var yfir hann hvað-
anæfa að.
Felldi hug til stúlku.
EGAR hann var 26 ára, varð
hann ástfanginn af 17 ára
gamalli stúlku. Hann kynntist henni
á járnbrautarferð frá Aþenu til Par-
ísar og bað hennar þá þegar. En
það kom upp úr kafinu, að hún var
gift spænskum hertoga, hálfbrjáluð-
um manni, sem var helmingi eldri en
hún.
Af trúarástæðum, kom skilnaður
ekki til greina. Svo að Zaharoff beið
hennar — beið og tilbað hana í hjarta
sínu í næstum því hálfa öld. Hann
fékk hennar 1924, ári eftir að her-
toginn andaðist I geðveikrahæli. Þá
var hún 65 ára, hann 74. Tveimur
árum síðar lézt hún. Hún hafði verið
ástmey hans í 48 ár og konan hans
í rúmlega 20 mánuði.
Zaharoff bjó á sumrum í mikilli
höll í nágrenni Parísar. En hann var
fæddur í jarðhúsi suður í Tyrklandi.
Hann svaf á gólfinu sem barn, vafði
fatadruslum um fætur sér á vetr-
nm og var oft hungraður.
Hann gekk aðeins í skóla í fimm
ár, en hann talaði fjórtán tungumál
og Oxford háskóli gerði hann að
heiðursdoktor í lögum.
Hann var fangelsaður f-yrir þjófn-
að í fyrsta skipti, sem hann kom til
London. Þrjátíu árum síðar aðlaði
brezki konungurinn hann.
Aparnir og Ijónið.
ÞAÐ var einn sumardag 1909,
þegar þessi dularfulli maður
var á gangi í dýragarðinum í París,
að hann varð þess áskynja, að ap-
arnir í garðinum voru illa aldnir og
kunnasta ljónið á staðnum orðið
gigtveikt. Garðurinn virtist allur vera
í hinni mestu óhirðu. Nema hvað
Zaharoff leitaði uppi garðstjórann og
ávitti hann harðlega.
Maðurinn vissi ekki, að hann stóð
fiammi fyrir einum af auðkýfingum
Evrópu, svo hann svaraði ólundar-
lega, að ekki ætti hann þá hálfu
milljón franka, sem vantaði til þess
að dýrunum gæti liðið sæmilega.
Zaharoff sagði: „Nú jæja, ef það er
allt og sumt, þá er hægur vandi að
bæta úr því“ — og svo skrifaði þessi
maður, sem hafði morðtólasölu að at-
vinnu, 100,000 dollara ávísun handa
dýrunum. Garðstjórinn, sem ekki gat
stafað sig fram úr klóri Zaharoffs,
hugsaði sem svo, að maðurinn væri
að skensa sig, fleygíli ávísunni í
skranhirslu í skrifborðinu sínu og
gieymdi svo öllu saman. Það var ekki
fyrr en nokkrum mánuðum síðar,
þegar hann sýndi kunningjum sín-
nm ávísimina í gamni, að hann
komst að því, að hún var ósvikin.
Að leikslokum.
ZAHAROFF andaðist 85 ára
gamall, einmana, lífsleiður og
heilsulaus. Einn þjóna hans ók hon-
um í hjólastól, og hann virtist hafa
áhuga fyrir fáu öðru en rósunum í
hinum undurfagra garði sínum.
Hann hafði haldið dagbók í hálfa
öld, en fullyrt er, að hann hafi á
banasænginni lagt svo fyrir, að dag-
bókinni og leyndarmálum hennar
vrði brennt.