Vikan - 09.10.1952, Blaðsíða 6

6
VIKAN, nr. 39, 1952.
áfram. „Það er betra að ég segi þér það undir
eins. Það hefur orðið hér alvarlegt slys snemma
i morgun eða seint í nótt. Þess vegna gat Meg
gamla ekki leyst þig. Bíllinn hans Lárusar
steyptist fram af klettunum og Meg var af ein-
hverjum ástæðum í honum. Og — hann leit niður
-— Lárus dó líka.“
Anna sagði ekkert og augnabliki siðar leit
hann upp.
„Ég ætla ekki að segja neitt meira, því ég
get það ekki,“ stamaði hann. „Ég veit að þér
þótti vænt um hann.“ Hann reis stirðlega á
fætur. „Og nú ætla ég að lofa þér að vera einni."
Hann gekk fram að hurðinni án þess að geta
sagt það sem hann langaði mest til. En þegar
hann kom fram að hurðinni, kallaði hún.
„Nei — nei, farðu ekki strax."
Hann sneri við. Hún rétti hendina i áttina til
hans, eins og hún væri að biðja um hjálp.
Hann tók hendina í báðar sínar. Svo byrjaði
hún að tala.
„Ég ætla bara að segja þér dálítið, sem þú
veizt ekki. Lárus ógnaði mér með því að hóta að
gera þér illt." Hún sagði honum frá hlemminum
í vinnustofunni og öllu því, sem Lárus hafði
sagt um leyniskjölin. „Hann sagðist geta eyði-
Svipmyrndir úr sumarleyfi VL
Hvernig selir þakka fyrir sig
STRÁKAR á aldrinum níu til þrettán ára
eru öðru fólki hamingjusamari því þeir
eiga öllum auðveldara með að vera þeir sjálf-
ir. Þeir eru eins og jurtin sem skýtur upp
kolli sínum einn góðviðrisdag um vor, full af
órættum sumarvonum. Ég hitti nokkra svo-
leiðis stráka á ferð minni um norðurhéruð
Breiðafjarðar. Auðvitað eru þeir líkir stall-
bræðrum sínum í öðrum fjórðungum, en samt
hefur umhverfið sett mark sitt á þá. Héraðið
er afskekkt og að mestu ósnortið anda véla-
menningarinnar svonefndu, bílar og bíó eru
til dæmis ennþá sveipuð rómantískum ljóma
í hugum þeirra. Bíla hafa þeir að vísu séð, en
bíó varla. Þessvegna kunna þeir ekki hasa-
leik. Roj Rogers hefur enn ekki fengið færi á
að veita þeim tilsögn í meðferð byssna. Byss-
ur eru i þeirra augum ekki tæki til að skjóta
menn, heldur eru þær bannheilug heimilis-
tæki sem enginn má snerta nema pabbi þegar
hann þarf að skjóta sel í matinn, ref eða
hrafn sem gerist of nærgöngull í varpinu. Að
þessu leyti eru þeir óupplýstari ungu gang-
sterunum okkar í borginni sem sækja reglu-
bundið skóla til Rojs Rogers í manndrápum.
En þó þetta sé þeirra veika hlið, þá hafa
þeir upp á ýmislegt annað að bjóða. Þeir eru
flestum meiri lambavinir og kunna vel að
hjálpa lömbum á spena þegar burður hefur
gengið illa, og öllum eru þeir slungnari að
þekkja mörk. Einn sagðist meira að segja
þekkja allar kindurnar hans pabba. Ekki veit
ég hvort þeir eru mikið upp á bókina, en
áreiðanlega er Kári Sölmundarson til dæmis
náinn vinur þeirra allra. Þessir strákar eru
líkari eldri stákum í Islandssögunni en aðrir
strákar. Þessvegna eru þeir mér hugtækari
þó ekki sé ég reiðubúinn að fullyrða þeir séu
hæfari öðrum til að lifa á okkar sundurleitu
tímum. Ég býst til dæmis við þeir yrðu of
viðbragðseinir i borg þar sem hraði hraðans
vegna er á leið að gera mannfólkið að tauga-
veikluðum aumingjum.
Mig langar til að rissa upp smámynd af
svona strák:
Hann er ellefu ára, bráðum tólf og veit
fjarska vel til hvers hann kom í heiminn því
hann ætlar að verða bóndi og taka við af
honum pabba. Við hittum hann úti á túni í sól
og sunnudegi, þar sem hann situr utan í lön
og tálgar spýtu með sjálfskeiðungnum sínum.
Hendurnar á honum eru þykkar og brúnar og
þegar hann lítur upp sjáum við hvernig spurn-
armerkin loga í augum hans. Spýtuna sína
tálgar hann af miklum dugnaði, spænirnir
hrjóta út um allt tún, og drjúga stund horfum
við á og ihugum hvað hann er að smíða
þangað til í ljós kemur, að hann er ekki að
smíða neitt sérstakt, heldur tálgar hann bara
til að tálga. En milli þess sem hann beitir
hnífnum heyir hann linnulaust stríð við hárið
á sér: það vex svo ört þetta hár, fyrr en var-
ir tekur það manni niöur á herðar að aftan
og að framan hangir það einlægt niður í augu,
jafnvel niður í munn: það er svo afskaplega
erfitt að venja það aftur á hnakka. Alveg er
sama hve lengi maður. greiðir sér frammi fyrir
spegli á sunnudögum og notar vatn fyrir
brilljantin, alltaf rís það jafnharðan aftur. Og
bregoi maðui1 sér út í boltaleik eða eitthvað,
\erour það hreint eins og hænurass í vindi,
úfið og óstýrilátt og feykist út í allar áttir.
Sumir nota hárnet, það finnst mér ljótt. Ég
vil bara nota derhúfu. Gamla húfan mín fór í
heyið í fyrrasumar og munaði minnstu að
að kýrnar ætu hana í vetur, en kýrnar átu
hana ekki, hún kom i moðinu í vor og ég gat
meira að segja gengið með hana fram eftir
sumri. Svo grotnaði hún bara í sundur. Nú
verð ég að kaupa mér nýja húfu með haust-
inu. Peninga ? Auðvitað á ég peninga. Kannsk-
ekki mikið. En ég á þó lamb. Ég gæti keypt
mér margar derhúfur fyrir eitt lamb.
Svo á ég líka hest. Hann heitir Brúnki þó
hann sé svartur, þvi að allir svartir hestar
eru kallaðir brúnir. Ég ríð honum alltaf í
smalamennskum. Ég ríð honum líka til kirkju,
ég nenni aldrei að labba þó hitt fólkið labbi.
Oft messað? Neei, kanski tvisvar á sumri og
einu sinni á vetri. Mér finnst ekkert gaman
að fara 'til kirkju nema þegar fermt er. En
hérna á bænum er gömul kona sem alltaf vill
fara og henni er alveg sama þó hún labbi.
samt er hún svo veik í fótunum að hún verð-
ur að liggja i rúminu daginn eftir. Hún er svo
ægilega guðrækin. Á hverjum sunnudegi sezt
hún við útvarpið og hlustar á messuna. Ég
held hún hlusti svo vel, að hún heyri ekki
orð. Svo lokar hún augimum og syngur með
sálma. Líklega kann hún alla sálma í sálma-
bókinni, hún hefur svo gott minni. Hún
man til dæmis þegar fólkið fór til Ami-
ríku í gamla daga. Það fóru héðan nokkr-
ir afgamlir kallar, segir hún, og þeir dóu
strax og þeir komu til Amiríku. Finnst
ykkur það ekki skrýtið Voru þeir kannski
að fara alla leið til Amiríku til þess eins að
deyja? Kellingin segir mér lika margar
draugasögur. Hún trúir á drauga, hihihí. Og
hún heldur það sé huldufólk héma í klettin-
um uppi imdir brúninni. En auðvitað er þar
ekkert huldufólk, ég hef oft kallað inn í klett-
inn og það er enginn sem svarar. Og einu
sinni skal ég segja ykkur var hún að raka á
mýrunum hérna neðan við túnið. Það var farið
að dimma. Þá þykist hún heyra eitthvert gól,
hleypur svo heim í dauðans ofboði og segist
hafa heyrt I fjörulalla, mýramar liggja nefni-
lega alveg niður undir fjöm. Pabbi þaut undir
eins út. Og hvað haldiði þá að þetta hafi
verið? Auðvitað flökkuhundur af næsta bæ.
Eins og hún var nú líka hrædd. Ekki skil ég
hvernig fólk getur trúað á fjörulalla.
VITXÐI hvað ég held? Ég held þessir
fjörulallar sem um getur í sögunum
hafi bara verið hundar. Eða þá selir.
Jú það er mikið um seli hérna. Pabbi á
trillu. Ég keyri hana stundum sjálfur. Hrogn-
kelsi ? Auðvitað veiðum við hrognkelsi líka,
en það er miklu meira gaman að veiða kópa.
Við fáum svona tvo til þrjá í senn, stundum
einn, stundum engan, einstaka sinnum fjóra.
En vitiði, einu sinni kom urta í netið, það er
selamamma. Líkast til höfðum við drepið kóp-
inn hennar daginn áður: hún var svo raun-
mædd, ég held næstum þvi hún hafi verið að
gráta þegar við komum. Svo fór hún að hvæsa.
Og réðist blátt áfram á okkur þegar við ætl-
uðum að hjálpa henni úr netinu. Hún gat bara
ekkert greyið, hún beit bara í borðstokkinn,
svo gat hún ekki meir. Og pabba tókst að
leysa hana. Með höndunum? Nei, því þá hefði
hún bitið hann. Pabbi notaði ár og gat smokr-
að henni úr möskvunum. Þá var hún fljót að
skjótast í burtu. En ekki hafði hún synt langt
þegar hún leit við og þakkaði okkur fyrir
lífgjöfina. Og vitiði hvernig selir þakka fyrir
sig?
Nei.
Þeir depla bara augunum.
lagt þig, ef ég gerði ekki allt eins og hann vildi,
þættist vera ástfangin af honum og svæfi hjá
honum í þessu húsi —“
Hún æpti upp, því Mikael hafði allt í einu
hert takið á hendinni, svo hún var eins og i
skrúflykli.
En þegar hún æpti sleppti hann takinu og
lagði hendina undir vanga sinn.
„Meg gamla kom í veg fyrir það,“ hélt Anna
áfram hikandi. „Mér þykir það mjög leiðinlegt
að þetta skyldi koma fyrir hana — mjög leiðin-
legt. Og ég ætti líklega líka að hryggjast yfir
fráfalli Lárusar. En hann var á leiðinni til að
framkvæma hótun sína.“
„Og nú?" sagði Mikael lágt.
„Nú verð ég að gleyma Lárusi og öllu því, sem
komið hefur fyrir. Ég get ekki almennilega skil-
ið þetta allt. Það er eins og draumur. En, Mik-
ael . . .“
„Já," sagði hann þegar hún hætti að tala.
„Segðu mér það. 1 guðanna bænum segðu mér
hvað þú ert að hugsa um.“
„Ég get ekki fundið réttu orðin. Ég hefi lík-
lega orðið að þola of mikið undanfarið. Þú sagðir
að þú elskaðir mig, Mikael." Aftur þagnaði hún,
en hann leit á hana. „Ef þú gætir sagt það aftur
eftir nokkra mánuði —“
Hún fór næstum aftur að gráta þegar hún leit.
framan í hann.
„Áttu við — áttu við —“
Og skyndilega beygði hann sig niður: „Aðeins
einu sinni, Anna — aðeins einu sinni og svo skal
ég láta þig í friði svo lengi sem þú vilt. En að-
eins einu sinni, elskan mín.“
Og í fyrsta skiptið á þessu viðburðarika tíma-
bili kyssti hann hana.
ENDIR.
★ i i ★ ★
EINS OG
: DÖGG FYRIR SÖLU
*
* heitir sagan, sem hefst í næsta
■¥■ blaði. Þetta er spennandi og óvenju-
^ legur reyfari eftir hinn kunna reyf-
arahöfund Ethel Line White. Það
^ skeður margt í þessari sögu. Æfin-
■¥■ týrið hefst þegar Evelyn Cross
^ hverfur eins og dögg fyrir sólu í
miðjum Ltmdúnum. Þó þykjast menn
hafa séð hana fara inn í íbúð spá-
* konunnar Goya, en þegar gengið er
4* á þá góðu konu, sver hún og sárt
við leggur, að þetta hljóti að hafa
^ verið missýn. Eftir það þarf enginn
að kvarta yfir leiðindum. Atburða-
rásin í sögunni er hröð og skýr og
lesandinn er sífellt að reka sig á
^ nýja og dularfulla og óvænta hluti.
■K Þeir muriu því vera fáir, sem geta
^ skilið við þessa sögu, áður en full vit-
neskja er fengin fyrir því, hvað kom
^ fyrir Evelyn Cross og hversvegna
héii hvarf eins og
* dögg fyrir sólu