Vikan - 16.10.1952, Síða 7

VIKAN, nr. 40, 1952
7
Nokkur orð um .táninga'-
ameríska, franska og íslenzka
Hvaðan er stúlkan á forsíðunni? Það skiptir kannski ekki máli.
Hjálmar Bárðarson tók myndina á Selfossi í sumar, og íslenzk
er stúlkan, svo mikið er víst. Og hún er þar á ofan ósvikinn
„táningur“.
En hvað er þá „táningur“? Það er lausleg þýðing á enska
orðinu „teenager“. Og hvað er „teenager“? Við báðum ritstjóra
heimilissíðunnar að skrifa um það nokkur orð og hér eru þau:
r
IFLESTUM löndum er mikið skrif-
að um „táningana", en hér sést
varla minnzt á þennan skemmtilega
og skrítna hóp, nema ef nöldrað er
yfir því hvað þeir hafi hátt. Tán-
ingarnir eru á þeim aldri, sem endar
á tán eða tján: þrettán, fjórtán,
fimmtán, sextán, sautján, átján og
nítján ára gamlir. Sumir kalla þetta
vitleysisárin, en á foreldramáli heitir
það erfiði aldurinn.
Táningarnir okkar eru hreint ekk-
ert einsdæmi. Alls staðar skilur fólk
á þessum aldri sig greinilega frá öðru
fólki, enda hlýtur að vera erfitt að
lifa í heimi, þar sem maður er full-
orðinn í sjálfs síns augum, en barn
í augum annarra. Athafnasemi og
sköpunargleði táninganna, hvar sem
þeir ala manninn, kemur líka fram
í því að breyta og laga til það mál,
sem annað fólk talar. Aftur á móti
fá þeir ólíkt yfirbragð, eftir því í
hvaða landi þeir hafa alizt upp.
Amerískir „teenagers" eru einna
frægastir og hafa haft mikil áhrif á
jafnaldra sína í öðrum löndum, enda
eru þeir viðurkenndir heima hjá sér
og þar eru starfandi mörg félög til
að beina vitleysunni inn á réttar
eða að minnsta kosti skaðlausar
brautir.
BANDARÍKIN
1 Bandaríkjunum lítur meðal-tán-
ingur svona út: Hann gengur í
óhreinum verkamannabuxum, helzt
með málningarslettum. í>að er alveg
ótækt að eiga nýjar og hreinar
verkamannabuxur og strax ráðin bót.
á þvi. Buxna'skálmunum er brett upp
og alls konar viðar peysur og úlpur
notaðar við þær. 1 sumum skólum
er þó bannað að koma svona klædd-
ur í tíma, en þá eru nemendurnir
komnir í gallann um leið og þeir
koma heim. Amerískir táningar
stunda íþróttir (baseball), þamba
kóka-kóla í apotekum og fá sér þar
snúning við og við. Foreldrarnir virð-
ast ánægðir með þetta fyrirkomulag
og lána kjallaraherbergi eða jafn-
vel borðstofuna, svo krakkarnir geti
drukkið sitt kók og dansað.
Annað einkenni amerískra táninga
er það, hve fljótt þau byrja að „para
sig saman“. Það þykir ekkert eðli-
legra en að ungur herra, sem orðinn
er 14 ára gamall, eigi sína vinkonu,
sem fer með honum í bíó, á ísbar og
annað sem hann fer. Auðvitað kynn-
ir hann hana fyrir foreldrum sínum.
FRAKKLAND
Það er erfiðara að gera sér grein
fyrir hvað er meðal-táningur i
Frakklandi, og helzt þyrfti að skipta
þeim í flokka. 1 einum flokknum yrðu
þá þeir sem hafa orðið fyrir ame-
rískum áhrifum. 1 annan flokkinn
kæmu skólakrakkarnir, sem eru svo
önnum kafin við lestur á veturna,
að lítið ber á þeim nema I skóla-
hverfunum (þar eru erfið sam-
keppnispróf við alla skóla). Strax og
prófin eru búin á vorin fyllast svo
allir þjóðvegir af hjólreiðamönnum
og göngugörpum með bakpoka, tjöld
og svefnpoka á bakinu. Svona flækj-
ast þeir um meginlandið fyrir lítinn
pening, þangað til skólinn byrjar
aftur.
En það eru existensialistarnir, eins
og þeir eru kallaðir, sem fyrst vekja
athygli útlendinga, sem koma til
Parísar. Þeir spruttu upp eins og
gorkúlur eftir stríðið. Þeir kenna sig
við existialisma Sartres, en í raun
og veru vita víst fæstir þeirra í
hverju sú heimspekisstefna liggur.
Þeir eru voðalega sorgmæddir yfir
því hve heimurinn er vondur og segj-
ast hugsa svo mikið, að þeir megi
ekki vera að öðrum eins hégóma og
að klæða sig almennilega eða þvo
sér. Þeir búa í Latínuhverfinu og
eru háskólanemendur og „listamenn".
Þeir eru óhreinir og illa til fara og
flækjast milli kaffihúsanna í heim-
spekilegum deilum og á kvöldin
dansa þeir jitter-bug í loftlausum
kjöllurum. Þeir láta fara mikið fyrir
sér og þjást mikið fyrir þennan vonda
heim.
ÍSLAND
Ef við berum táningana okkar
saman við jafnaldra þeirra í þessum
tveim löndum er þó talsverður mun-
ur þar á. Það heyrist oft að íslenzk-
ur meðaltáningur sé lifandi eftir-
mynd amerískra jafnaldra sinna í
klæðaburði. Þetta er mesta vitleysa.
Ameríslrar stelpur koma aldrei í fín-
,um kjólum og háhæluðum skóm í
skólann og amerískir skólastrákar
ganga aldrei í jakkafötum og með
bindi hversdagslega. Annars sjást
hér fleiri ungar stelpur í lághæluðum
skóm og fléiri strákar í úlpum og
bindislausir en fyrir nokkrum árum.
En eitt hafa íslenzkir skólakrakkar
fram yfir jafnaldra sína í flestum
öðrum löndum. Þeir vinna á sumrin
og þó þeir komi ekki alltaf með mik-
inn pening til baka, hafa þeir að
minnsta kosti verið úti og safnað
orku fyrir veturinn. Og nú eru þeir
komnir í bæinn. Ungu stúlkurnar
leiðast eftir Austurstræti á kvöldin,
rúnt eftir rúnt, og ungu mennirnir
standa á horninu hjá Árna Björns-
syni og inni í öllum skotum og virða
þær fyrir sér. Það er varla hægt að
komast inn á ísbarana, aðsetursstaði
táninganna, því marga langar í kók,
kaffi eða mjólk milli rúntanna.
VINSÆLT FRAMHALD IIÐNÓ
Leikflokkur gunnars r.
HANSEN sýnir þessa dagana
í Reykjavík leikrit Guðmundar
Kamban „Vér morðingjar". Sýn-
ingarnar eru í Iðnó og alltaf fyrir
fullu húsi, svo að þetta er ósvik-
ið framhald á þeim vinsældum,
sem flokkurinn aflaði sér á ferða-
lagi sínu um landið í sumar. Hann
sýndi alls á 26 stöðum og stund-
um oftar en einu sinni, og siðast-
liðinn sunnudag efndi hann til
fertugustu sýningarinnar á þessu
Kamban-leikriti og enn fyrir fullu
húsi. En það var áttunda sýning
hans í Reykjavík og fleiri munu
fýlgja.
Flokkurinn hefur fært lands-
mönnum á einu sumri merkilegt
leikrit og ágætan leik. Gunnar R.
Hansen annaðist leikstjórnina og
undirbúning allan í Reykjavík, og
svo sendi hann flokkinn af stað í
sumarferðalagið, en sat sjálfur
heima. Það var ferðast í 22 manna
bíl og leikaramir máttu hafa með
sér leiktjöld á tvö svið, auk far-
angurs. Þeir máttu líka vera sínir
eigin aðstoðarmenn á ferðalaginu
öllu, þ. e. a. s. í þeirra hlut féll
venjulegast allur undirbúningur
hverrar leiksýningar á hverjum
stað, auk hinnar eiginlegu sýn-
ingar sjálfrar. Sagan hefur svo
endurtekið sig í Reykjavík, þar
sem leikararnir hafa meir að segja
skiptst á að standa í miðasölunni.
Meðfylgjandi myridir eru teknar
á æfingu flokksins. Þessi til
vinstri er af Gunnari leikstjóra.
Sú efri er tekin á samlestrarprufu.
Þessir sitja (frá vinstri): Gísii
Halldórsson, Erna Sigurleifsdóttir,
Edda Kvaran, Einar Þ. Einarsson,
Áróra Halldórsdóttir. Þessir
standa: Gunnar R. Hansen og Ein-
ar Pálsson.
VIÐTÖL
við þjóðkunna menn, sem birtast
SAMTlÐINNI, vekja athygli. 10
hefti (320 bls.) árlega fyrir að-
eins 35 kr. Sendið áskriftarpönt-
un, og þér fáið tímaritið frá síð-
ustu áramótum. Árgjald fylgi
pöntun.