Vikan - 30.10.1952, Page 12

12
VIKAN, nr. 42, 1952
Hús ættarinnar
„E G FÆRI þér gleðifréttir, Jó- 1
hannes. Gamla húsið hans pabba er til
sölu.“
„Jœja, er það? Ég veit, að þér þykir
vcent um það.“
„Þú veizt, hvað mér féll illa að þurfa
að selja það, þegar pabbi dó, en livorugur
okkar hafði efni á að eiga það. Hugsaðu
þér, nú getum við eignast aftur liúsið, sem
bœði afi og pabbi bjuggu í. Ég á enn flest
húsgögnin, svo það getur orðið alveg eins
og i gam,la daga.“
„En Pétur, hefirðu efni á að kaupa hús-
ið?“
„Ekki einn, og þess vegna er ég kom-
inn til þín. Við brœðurnir getur keypt það
sámmi, ef við leggjum dálítið að okkur.“
,JZg hefi enga peninga til að kaupa það.“
„Þú ert þó efnaðri en ég. Ég hefi sparað
lengi til að geta eignast þetta hús, en þú
þarft ekki annað en að lifa örlítið óbreytt-
ara lífi í dálítinn tíma . . .“
,fÉg vil ekki kaupa húsið. Við erum mjög
ólíkir, Jóhannes.“
„Það er auðséð. Ég er œttrœkinn.“
„Það er ég lika, á annan hátt.“
„Já, á ódýrari hátt. Og hvað gerirðu svo
við peningana þina? Þú lœtur konuna þína
eyða þeim í óhóf.“
„Þú veizt þá, að ég eyði þeim ekki sjálf-
ur. Það var heimskulegt af afa gamla að
kaupa húsið, því það var bœði of stórt og
of dýrt fyrir hann.“
„II ann borgaði sjálfur fyrir þessa
heimsku sína.“
„Já og það gerði amma líka. Það var
metnaður afa að eiga svona stórt hús, og
þessvegna varð amma að fara á mis við
allt, sem hana Umgaði að gera. Ég veit
þetta, því hún sagði mér það sjálf. Það
fór eins fyrir pabba. Hann hafði ekki efni
á að eiga húsið eftir að afi dó, en hann vildi
fara á mis við margt til að þurfa ekki að
selja það. En mamma hafði engan áhuga
fyrir þessu húsi, satt að segja gat hún
ekki þolað það. Hún kallaði það alltaf
„grafhýsi gleðinnar“.
„ÖU hús búa yfir gleði og sorgum.“
,Já, en við gamla húsið okkar er tengd
meiri eigingimi en við önnur hús. Og hvað
segir konan þín um þetta.“
,JHún hefur auðvitað ekki eins mikinn
áhuga á því eins og ég.“ 1
„Það er að segja, hún er á móti því. Ég 1
veit hvemig þú talar, þegar Elsa á i hlut. 4
Það verður þá í þriðja sinn, sem konumar 1
í fjölskyldu okkar verða að líða fyrir þetta
hús.“
,Ég kaupi það samt og fœ upphæðina,
sem mig vantar, að láni. Elsa vill það sem
ég vil, ef því er að skipta.“
„Þannig hefur það alltaf verið f fjöl-
skyldunni okkar, en ég brýt regluna, þvi
ég geri í þessu tilfelli ekki annað en það,
sem konan min viU. Þannig er rœktarsem-
m mín við œttina. Að minu (Hiti er það ekki
rœktarsemi að ríghalda í öll mistökin, sem
forfeðurnir hafa gert, heldur þvert á móti
að leiðrétta þau. Ég hefi séð mömmu þjást
og veit að amma gerði það líka. Þœr voru
viðkvæmar og listelskandi tconur, en öU
áhugamál þeirra voru múruð inn í veggi
þessa gamla húss. Ég hef lœrt af þessu og
nú veiti ég konunni minni álla þá gleði, sem
mamma og amma fengu ekki að njóta.
Svona er mitt œttarstolt. 1 mínum augum
er húsið tákn eigingimdarinnar í œtt okk-
ar, en þú sérð dýrðarljóma um þakið á
þvi.“
morgun, ók ég dálítið um borgina með þakið
niðurdregið. Vindurinn lék um andlit mér. Það
var hressandi. Þetta var nýr og fagur dagur.
Ég var nýr og betri maður. Og Móna var mín.
Á leiðinni rifjaði ég upp ýmislegt — frá því
í gærkvöldi, sveigju handleggs hennar, mýkt
húðarinnar á neðra borði hans. Ungmeyjarbrjóst-
in. Loftkennt vaxtarlag hennar á reiki í her-
berginu. Og sefandi hláturinn, og svo sifrið sem
kom í rödd hennar. Það reyndist alveg rétt sem
ég sagði um hana, þegar hún rauð varir sínar;
þannig strengdi hún þær líka í hápunktinum, og
beraði hvítar tennur. Það var gaman að rifja það
upp.
Svo hélt ég auðvitað til skrifstofunnar. Og
veiztu hvað ég gerði þar? Ég fór að yrkja, og
það hafði ég ekki gert síðan ég var tuttugu og
fimm ára. Það reyndist verða sonnetta, eða hluti
af sonnettu. Mér gekk þolanlega, en var ekki bú-
inn með hana, þegar mér flaug í hug tónlistar-
maðurinn, sem ég hitti einu sinni við barborð í
New York.
Hann var lítill, feitlaginn og klunnalegur,
áþekkastur skógarbirni, en hann var mikið karl-
menni, og hann vissi hversvegna.
„I kynferðismálum," sagði hann, „er ég mikill
snillingur. Maður verður nefnilega að leika á
kvenfólk eins og hver önnur hljóðfæri. Maður
verður að styðja á réttar nótur, og ekki of lengi,
ekki heldur of stutt. Lagið verður að hafa sína
hrynjandi, sitt hljómfall og risa síðan á réttan
hátt allt að hápunkti."
,,Ég spila ræl á rófuna á þeim,“ sagði ég.
Mér datt í hug, að henni þætti gaman að þessu.
Þessvegna hringdi ég til hennar og sagði henni
söguna.
Þegar ég heyrði hlátur hennar í simanum,
skildi ég, hvað gerzt hafði. Allt í einu var ég
orðinn annar Rachmaninoff, nýr Iturbi!
„Þú kannt fleira en leika ræl á rófuna á mér,“
sagði hún.
„Hjá þér leik ég af fingrum fram,“ sagði ég.
,,Ég verð tónskáld."
Það varð þögn. Rödd hennar var mjög blíð,
þegar hún svaraði mér. „Ur því þú hneigist svona
mikið til tónsmiða núna, hversvegna kemurðu
þá ekki yfir um.“
Það ýldi í hjólbörðunum alla leiðina.
SUNNUDAGINN, sem ég fór með Önnu í dýra-
garðinn, voru þær Sú og Móna ennþá sitt
í hvoru horni hugar mins.
En einmitt þá tók að syrta á milli.
1 dýragarðinum námum við staðar frammi
undan tígrisdýrsbúri. Það var svo sem ekkert
merkilegt. Við stóðinn bara þarna og horfðum
á tígrisdýrið móka í skugganum.
En hvað var þá að? Ég veit það ekki. En á
heimleiðinni hlustaði ég ekki á malið í önnu.
Venjulegast var ég símasandi við hana, leiðrétti
framburðinn, skýrði fyrir henni vitleysur, sem
hún sagði, gerði að gamni mínu, lék mér.
Ég var með hugann hjá Mónu, en það var
rangt af mér núna, því að Anna átti þessa stund.
Nú skyldi ég vera faðir og eiginmaður. Engin
undanbrögð!
Það var eitthvað sem hló, skellihló djúpt inni
í mér. Ég var undanbragðamaður. Ég var að
bregðast lítilli stúlku, lét hana gjalda misgerða
minna. Móna hafði tekið frá henni, það sem hún
átti.
Þetta var í fyrsta skipti sem ég tók eftir því.
Það var byrjað að seytla á milli, ég hafði lifað
í tveim heimum, og nú voru þeir famir að sam-
líkjast hvor öðrum.
Ymsar venjur voru farnar að birtast í samlífi
mínu við Mónu. Fyrst var það þetta með tann-
kremið. Ég keypti mér túpu og fór með hana
heim til hennar, svo að ég þyrfti ekki að nota
hennar, en það hafði sérstakt bragð og viður-
kenndan ilm. Og svo.keypti ég mér sápu, sams-
konar sápu og ég notaði heima, síðan rakkrem
og flösku af Atkinson rakvatni, sem ég setti 1
snyrtiskápinn hjá Mónu.
Allt annað breyttist i engu. Töfrarnir voru
þeir sömu, eins og Móna talaði tungum, sem eng-
inn nema ég gat skilið. Hún var af öðrum heimi.
Enginn þekkti neitt til hennar nema ég. Hún
var mín leynda einkaeign.
Og ennþá langaði mig ekkert til að skilja í
hverju töfrarnir fólust. Við forðuðumst að tala
um hana sjálfa, Bill eða mig. Bæði héldum við
okkur á friðhelgu svæði. Og alveg var sama, hve
lengi ég dvaldist hjá henni, alltaf hvarf ég á burt
næstum ær af þrá eftir henni.
En öllu lengur virtist hún ekki eira á sínu af-
markaða svæði.
Ætli það hafi ekki verið á þriðjudag, þegar
Makk hringdi aftur. Þolinmóður hafði hann ver-
ið, það mátti hann eiga. Hann hafði beðið. Með
tunguna slefandi. En stjórn hafði hann á sér.
Aldrei hefði ég staðist þetta.
Síðustu tvo daga hafði ég ekki hitt hana. Við
höfðum aðeins talað saman í síma. Samt hafði
ég farið til hennar á sunnudagskvöld, þegar mér
bar að horfa á einhverja kvikmynd. Ég þráði
hana stöðugt, líkt og handleggjalaus maður, sem
teygir sig eftir einhverju.
Og allan þennan tíma hafði Makk vakað yfir
mér líkt og ránfugi með klærnar úti.
Ég bað Kötu að segja honum ég væri ekki
heima, á fundi, floginn úr hreiðrinu, önnum kaf-
inn, eitthvað. Jon Porbes var ekki lengur til. Ég
var nýr maður. Jon Porbes, hver var það? Hef
aldrei heyrt hann nefndan. Ákaflega leitt!
Þá tók ég eitt sinn annarshugar upp simtólið,
þegar síminn hringdi.
„Jon? Þetta er Makk.“
„Nú?“ sagði ég, allt annað en hlýlega.
Skrifstofan mín var á annarri hæð, en samt
skriðu maurar þangað upp neðan úr garði. Einn
þeirra var að skriða yfir handritið -— handritið,
sem eins hefði getað verið ritað á sanskrít, eða
einhverju tungumáli öllum óskiljanlegu. Það hafði
mér ekki dottið fyrr i hug.
„Hvenær get ég hitt þig?“ spurði hann.
Þetta var innan hans starfshrings, hann var
að stunda sitt starf. Löggæzla. Ósköp eðlilegt
allt saman. Bara rétta hana að honum líkt og
fylgibréf að pakka hjá skipaútgerðinni.
„Hvað viltu mér?“ spurði ég.
Það var löng þögn. „O, bara til að spjalla,“
sagði hann.
„Ég hef annríkt núna,“ sagði ég.
„Hvernig gengur?"
„Ágætlega.”
„Hefurðu hitt Pred nýlega?"
„Nei.“ Fred? Ég hafði ekki hitt neinn, nema
þetta fólk, sem át hjá mér í fyrrakvöld. Og nú
var ég næstum búinn að gleyma því líka.
Hann, þagði aftur. Það var bara einfalt bragð.
Þannig gat hann spurt mann óbeint. Og aldrei
mundi hann hætta, fyrr en hann fengi svar. Hann
var bara að bíða eftir að ég byrjaði.
„Makk . . .“
„Já.“
„Ég get það ekki. Hún er ekki sú, sem þú hélzt
hún væri.“
„Er hún kannski kínversk," sagði hann.
„Kannski lika dáin?“
Ég studdi nögl á handritið og marði einn
maur. „Makk, mér er alvara."
„Ég skil. Ástin segir til sín. „Komdu inn I
kofann minn“ Hann byrjaði að blístra lagið. „En
hvað fæ ég svo?“
„Ekkert.“
„Allt í lagi,“ sagði hann þá. „Ég kann að bíða
átekta. Og gleymdu mér ekki.“
„Nei.“
„Það er kallað í tveimur. Þú skilur?“
„Já. Vertu sæll.“ Lögreglustöðin hafði kallað.
Tveir táknaði, að mikið lægi á. Hefði ég verið
úti á götu og séð Makk í lögreglubílnum, þá
hefði mér verið skapi næst að keyra á hann á
fullum hraða, og ganga af honum dauðum. .
Slys henda jafnvel lögreglumenn, eins og vitað
er. Og þetta hefði orðið eitthvað af því tagi;
ekkert annað gat stöðvað hann.