Vikan - 06.11.1952, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 43, 1952
13
blind og heyrnarlaus
— Þó telja margir hana
merkustu konu aldarinnar
MARK TWAIN hélt því eitt sinn
fram, að Napoleon og Helen
Keller væru merkilegustu persónur
nítjándu aldarinnar. Helen var þá
fimmtán ára og Twain orðinn heims-
frægur rithöfundur. Nú er hann löngu
látinn. En Helen lifir ennþá — og
er vafalaust ein merkilegasta persóna
tuttugustu aldarinnar!
Hún er algerlega blind. Þó er það
staðreynd, að hún hafi lesið meira
en flestir, sem .hafa sjónina. Hún er
iíka gjörsamlega heyrnarlaus. En
hún hefur flutt fyrirlestra og ferðast
víðsvegar um heim, búið til kvik-
mynd og leikið sjálf í henni og skrif-
að sjö bækur. Hún er líka mikill
tónlistarunnandi.
Hún var alveg mállaus í níu ár.
En seinna kom hún fram í revýum
í fjögur ár, þrátt fyrir sjónleysið og
heyrnarleysið. Og upp úr því hóf
hún fyrirlestraferðir sinar.
Hún var alheil, þegar hún fæddist.
Hún gat heyrt og séð eins og önnur
börn fyrstu 18 mánuðina og var meir
að segja byrjuð að tala. Þá umsner-
ist allur heimur hennar á nokkrum
vikum. Hún veiktist háskalega, og
þegar veikindin voru liðin hjá, lá hún
eftir í vöggunni sinni blind, heyrn-
arlaus og mállaus. Hún var þá 19
mánaða gömul.
Örvænting
Hún byrjaði að likjast villidýri.
Hún braut og eyðilagði allt, sem
hönd á festi. Hún tróð í sig matnum
með báður höndum, og þegar reynt
var að skipta sér af þessu, fleygði
hún sér á gólfið og sparkaði og
lamdi um sig og reyndi að hljóða.
Foreldrar hennar fylltust örvænt-
ingu. Að lokum þótti ekkert annað
ráð vænna en að senda barnið á
blindraheimilið í Boston, í þeirri von,
að þar væri einhver, sem eitthvað
gæti hjálpað. Og þá kom til sögunn-
ar kornung stúlka, sem átti eftir að
bjarga lífi Helen Keller, að gera
hana að manneskju aftur — og lifa
fyrir hana upp frá því.
Saga þessarar stúlku er í sjálfu
sér engu ómerkilegri en barnsins sem
hún tók að sér. Hún var aðeins tutt-
ugu ára, þegar hún fyrst sá Helen
Keller. Hún var send á fátækra-
hæli tíu ára gömul, ásamt yngra
bróður sínum. Hælið var þá svo
yfirfullt, að börnin voru látin sofa
i „dauðraherberginu“, eins og það
var kallað, þ. e. likstofunni! Litli
drengurinn dó eftir sex mánuði.
Og Anna Sullivan sjálf, en það
hét hún, var orðin svo sjóndöpur að-
eins fjórtán ára gömul, að hún var
send í blindraskóla, til þess að'læra
að !esa með fingrunum. Það var gæfa
Helen Keller. Þvi að Anna varð ekki
blind þrátt fyrir allt, ekki fyrr en
hálfri öld síðar, skömmu áður en hún
dó.
Kraftaverk
Það er erfitt að lýsa því krafta-
verki, sem samvist tvítugu stúlkunn-
ar og litla barnsins hafði í för með
sér. Það er ógerlegt að lýst því í
örstuttri grein, hvernig önnu tókst
á aðeins einum mánuði ,,að komast
í samband við“ barn, sem lifði í
aldimmum og hljóðlausum heimi. En
þetta tókst henni.
Helen segir raunar sjálf söguna af
þessu í bókinni „Æfisaga mín.“ Þar
lýsir hún því meðal annars á ógleym-
anlegan hátt, hvilíkur fögnuður greip
hana daginn sem hún uppgötvaði,
að mannsmál var til. ,,Það hefði ver-
ið erfitt," skrifar hún, ,,að finna
hamingjusamara barn en sjálfa mig,
þar scm ég lá uppi í rúmi í lok
þessa viðburðaríka dags og lifði
upp aftur gleðina sem hann hafði
fært mér. Aldrei fyrr hafði ég
hlakkað til morgundagsins."
Helen innritaðist í menntaskóla
tuttugu ára gömul og fóstra
liennar fylgdist með henni. Þá gat
hún ekki einasta lesið og skrifað
eins vel og bekkjarsystkinin, hún gat
lika talað. Pyrsta setningin, sem hún
lærði, var: ,,Nú er ég ekki mállaus“.
Hún endurtók setninguna hvað eftir
annað, innilega fagnandi. — ,,Nú er
ég ekki mállaus!"
Hún hefur talað næm lítalaust ár-
um saman, nema það er svolítið ,,út-
lendur“ hreimur í enskunni hennar.
Hún skrifar bækur sínar og blaða-
greinar á blindraritvél; í staðinn fyr-
ir stafi koma punktar og strik, sem
hægt er að finna fyrir með fingur-
gómunum. Og ef hún þarf að leið-
rétta handritið, stingur hún göt á
pappírinn með hárnál.
Hún hefur lengi verið búsett í
New York. Hún segir sjálf svo frá,
að hún viti ekki til þess að hún hafi
neitt „sjötta skilningarvit", til þess
að vega upp á móti hinum, sem hana
skortir. Margir halda þetta, eða að
skilningarvitin, sem hún hefur, séu
að minnsta kosti mikið næmari en
almennt gerist. En þetta er vitleysa,
eins og sýnt hefur verið með vísinda-
legum tilraunum, sem hún tók þátt í.
Lífsgleði
En hún hefur lært að leysa ótrú-
legustu þrautir, nærri því óskiljan-
legar þrautir í augum þess, sem hef-
ur heyrn og sjón. Hún ,,hlustar“ á
vini sína með því að leggja fingur-
gómana mjúklega á varir þeirra,
þegar þeir tala. Hún ,,hlustar“ á
hljómlist með því að styðja höndun-
um á hljóðfærið, sem leikið er á.
Og hún „hlustar" meir að segja á
útvarp, með því að leggja á það hend-
urnar og finna titringinn!
Ef Helen Kellar tæki í hönd þína
í dag og heilsaði þér svo aftur með
handabandi fimm árum síðar, þá
mundi hún muna eftir handtaki þínu.
Þetta er ótrúlegt en satt. Ótrúlegt er
það líka, segja vinir hennar, í hve
ríkum mæli henni tekst að njóta
lífsins. Hún hefur gaman af sigling-
um og sundi og mesta yndi af út-
reiðartúrum. Hún teflir með tafli,
sem smíðað var sérstaklega fyrir
hana. Hún leggur jafnvel kapal með
spilum, sem merkt eru með blindra-
letri.
Plestir ætla, að sjónleysið sé eitt
það voðalegasta í heiminum. Helen
Keller segir hinsvegar, að ef hún
mætti velja, vildi hún fremur vera
blind en heyrnarlaus. Hún segist mest
sakna mannsraddarinnar — og þeirr-
ar hlýju, sem hún geti búið yfir —
dimmunni og þögninni, sem umlykur
hana.
□ X I N
Framhald af bls. Jf.
Zeller gekk út úr kjallaranum og
brosti syfjulega. Hann deplaði aug-
um við sólríkum vetrarmorgninum
og björtum, friðsælum götunum.
Hann gek'k áleiðis og honum fannst,
að hjarta sitt mundi springa af fögn-
uði yfir kyrrðinni og birtunni í
heiminum.
Þegar Zeller hafði gengið fram hj l
nokkrum sambyggingum, nam hann
staðar. Einhver var að kalla á hann.
„Zeller! Zeller! hvar ertu?“
Hann stóð kyrr.
„Zeller!"
Hvernig mátti það vera, að mann-
eskjan i tunnunni væri að kalla á
hann ?
„Zeller! Zeller! Komdu hingað
strax!"
Já. Frú Lansen! Drottinn minn,
hann hafði þá logið. Hann hafði að-
eins talið sér trú um þetta. Það hafði
ekki gerzt. Hann hafði blekkt sjálfan
sig. Öxin, tunnan, ekkert gerzt. Aft-
ur var magi hans eins og ishnullung-
ur.
„Zeller! Zeller! Hvar ertu?“
Röddin skar hann í eyrun, magn-
þrungin, ær, eins og hann væri saur-
inn undir fótum hennar. Hann rann
út í svita. Andvarp leið frá vitum
hans, svipað þvi, sem barn gefur frá
sér, þegar það hefur grátið of lengi.
En af því nafn hans var endurtek-
ið hvað eftir annað í eyrum hans,
byrjaði hann að hlaupa. Hann hljóp
eins og trylltur væri, fæturnir sveifl-
uðust ört undir honum.
Hann hljóp aftur í átt til kjallar-
ans. Hann vildi sýna henni, hvort
hann hefði logið. Hann vildi sanna
sjálfum sér, hver væri lygari. Hann
ætlaði að grípa öxina og elta hana
um alt húsið og hafa augun vel op-
in í þetta sinn.
Hópur manna og kvenna stóð við
kjallaradyrnar. Fjarst í myrkum
kjallaranum voru lögregluþjónar með
vasaljós að skyggnast niður í tunnu.
Zeller stóð um stund ráðþrota. Lítill
strákur hrópaði upp yfir sig og benti
á blóði drifnar hendur hans.
í NÆSTU VIKU
LEIKKONAN SEM LIFIK A
ÞVl AÐ HNEYKSLA MENN
MEIRA UM FIELDS
Á þessari síðu var fyrir skemmstu
sagt frd W. C. Fields, skopleikaran
um og milljónamœringnum. Margar
'sögur hafa orðið til um hann, sumar
sannar, aörar (sennilegast) lognar.
Hér eru tvœr: Þegar liann var orð
inn auðkýfingur í Hollywood, kom til
hans tvítugur piltur og kvaðst vera
launsonur hans. Fields gerði hvorki
að neita né játa, en bauð honum inn
„Hvað má bjóða þér að drekka?
spurði hann. „Kók,“ svaraði piltur
inn. Fields, sem var alla tíð mikið
gefinn fyrir sopann, öskraði af brœði
og fleygði honum umsvifalaust á dyr.
„Sá kom upp um sig, þokkapiltur
inn!“ sagði hann viðstöddum.
önnur saga hermir, að Fields hafi
aldrei farið í leikhús án þess fyrst
að senda leikhússtjóranum eftirfar-
andi bréf: „Konan mín og ég mun
um koma í leikhús yðar annað kvöld.
Við munum sitja t sœtum númer 108
og 109, og þar mun konan mín týna
liönzkunum sínum.“