Vikan - 27.11.1952, Blaðsíða 2

2
VIKAN, nr. 46, 1952
í FRÁSÖGUR FÆRANDI
Ég segi kannski ekki, að rit-
höfundar eigi að bera boxhanska
þegar þeir skrifa bækurnar sínar
en mér kemur til hugar, að það
sé kostaráð að þeir seti þá upp
núna úr þvi kemur fram í des-
ember.
Atburðirnir á málverkasýningu
Veturliða í október síðastliðnum
mæla ótvirætt með því.
I>að hafa lengi verið einskonar
óskráð lög í landinu — og
heimskuleg og óréttlát óskráð lög
eru það vissulega — að listamaður
megi ekki bera hönd fyrir höfuð
sér, þegar gagnrýnandi eigi hlut
að máli. Nú hefur Veturliði snúið
þessu öllu við og gefið okkur for-
dæmi, sem á eftir að borga sig.
Það er reynsla Bandaríkja-
manna og annarra gáfaðra þjóða,
að bók seljist aldrei betur en þeg-
ar hún hefur verið bönnuð. Banda-
rískar bannbækur eru nærri alltaf
bannaðar fyrst í Boston, og bann-
ið þýðir venjulegast það, að milli
spjalda þeirra finnist tviræð orð
og tvíræðir viðburðir. Bók, sem
er bönnuð í Boston, verður líka
undantekningarlaust metsölubók.
Sömu sögu er að segja af öðr-
um greinum listsköpunar. Ef al-
menningur, hvar sem er i heim-
inum, uppgötvar listamanninn fyr-
ir tilstilli óvenjulegra atvika, þá
á hann næstum undantekningar-
laust sigurinn vísan. Bernard
Shaw vissi þetta, þegar hann
skrifaði skammargreinarnar um
sjálfan sig í ensku blöðin.
ÞESSVEGNA segi ég, að nú
fari sá tími í hönd, að rithöfundar
geti með góðum árangri sett upp
boxhanska. Tökum Kiljan. t*að er
að koma út um mánaðamótin ný
bók eftir Kiljan. Hugsum okkur,
að hún sé mislukkuð (það er jafn
ósennilegt, að bók eftir Kiljan sé
mislukkuð eins og að B. B. hjá
Þjóðviljanum hætti að skrifa um
bækur). Hugsum okkur næst, að
Bjarni Benediktsson frá Hofteigi
skrifi óvinsamlegan dóm um bók-
ina (það er jafn ósennilegt, að
B. B. skrifi óvinsamlega um bók-
ina eins og að' Kiljan hætti að
skrifa bækur).
En hugsum okkur þennan mögu-
leika. Nú er illt í efni. Sumir
menn taka mark á ritdómurum.
Hvað á Kiljan að gera?
Það er ósköp einfalt. Hann
á að fara með boxhanskana á
höndunum heim til Bjarna frá
Hofteigi og hafa með sér vitni
(Ragnar í Smára og Kjarval eru
góð vitni). Svo á'hánn að gefa
Bjarna frá Hofteigi á’ann með
hönskunum. Svo á Bjarni að rjúka
með það í blöðin, að Kiljan hafi
gefið sér á’ann með boxliönskum.
Það er allt og sumt. Ég þori að
hengja mig upp á það, að eftir
þetta verður bókin metsölubók.
Aðeins sumir menn taka mark
á gagnrýnendum. En næstum allir
menn taka mark á því, þegar
listamaður tekur í Iurginn á gagn-
rýnanda.
OKKUR á VIKUNNI er ná-
lega ekkert eins kærkomið, eins
og þegar lesendur slcrifa og biðja
um upplýsingar um kvikmynda-
leikara (það kemur fyrir svona
fimmtán tuttugu sinnum á viku).
Það gefur okkur svo einstakt
tækifæri til að láta Ijós okkar
skína. I>að er scnnilegast hvergi

til á landinu eins fullkomið bóka-
safn um kvikmynilaleikara eins
og á VIKUNNI.
N'ú hafa hvorki meira né minna
en tveir sauðtryggir lesendur
skrifað og spurt um það sama:
hvort hann Stewart Granger sé
fráskilinn. Nú getum við látið
ljós okkar skina.
Ja, kæru lesendur, Stewart
Granger er fráskilinn. En hann
er giftur aftur og síðari konan
hans heitir Jean Simmons. Jean
Simmons er fædd 31. janúar 1939
og býr í Hollywood.
Ennfremur stendur í bókum
okkar, að eftirtaldir leikarar séu
fráskildir: Orson Welles (tvisvar),
Cary Grant (tvisvar), Joan Crow-
ford (tvisvar), Ava Gardner (tvis-
var, þriðji skilnaðurinn, frá Frank
Sinatra — i undirbúningi), Ging-
er Rogers (þrisvar), Lana Turn-
er (tvisvar, þriðji í bígerð), Clark
Gable (þrisvar), Errol Flynn
(tvisvar), Rita Hayworth (þris-
var), — og auk þess Michael
Wilding, Jane Wyman, Judi Gar-
land, Claudette Colbert o. s. frv.
o. s. frv.
Og slökkvum við þá ljósið í
þetta skiptið.
WINSTON CHURCHIUL stór-
forsætisráðherra (og auk þess
málari, múrari, mælskumaður og
rithöfundur) sagði neðri málstof-
unni í Bretlandi frá þvi fyrir
skemmstu, að atomsprengjutil-
raunin breska hefði kostað „eitt-
hvað rösklega 100 milljónir sterl-
ingspunda."
Samkvæmt okkar útreikning-
um, eru þetta „eitthvað tæplega
4,600 milljónir króna.“
Það er talsverður skildingur.
ÉN þetta verður eins og dropi
í hafinu, þegar þess er gætt, að
að minnsta kosti tvær aðrar þjóðir
— Bandaríkjamenn og Rússar —
hafa verið að sprengja atomtil-
raunasprengjur allt frá stríðslok-
um, 1>. e. allt frá síðasta heims-
stríðslokum. Þar hafa ekki verið
sprengdar í loft upp þúsundir
milljóna heldur tugþúsundir millj-
óna, austur í Síberíu og vestur í
Nevada.
Þetta er sannast að segja mesta
skitirí og harla Iítið skyttirí hjá
Bretanum. Hinsvegar getum við
huggað okkur við það, að hann
á eflaust eftir að búa til nýjar
sprengjur fyrir nýjar milljónir,
kannski stærri sprengjur fyrir
fleiri milljónir en Bandaríkjamenn
og Rússar, og að lokum tckst
þessum heiðursmönnum tvímæla-
laust að búa til eitt stórt, sameig-
inlegt BANG! og þar með er öll-
um okkar áhyggjum lokið.
Svona dásamleg er menningin.
G. J. A.
Kœra VIKA,
Geturðu sagt okkur eitthvað um
dœgurlagasöngvarann Svavar Lárus-
son og helzt birt mynd af honum.
Við vitum ekki hvemig hann lítur
út, en sitjum i leiðslu þegar hann
syngur í útvarpinu.
Dúdú og Stella.
Við getum glatt ykkur með því að
nú getið þig fengið nokkrar plötur,
sem Svavar Lárusson hefur sungið
inn á.
Fyrst komu út þrjár plötur, tekn-
ar upp í Noregi, þar sem söngvar-
inn syngur með SY-WE-LA-kvintett-
inum norska. Lögin á þeim eru:
Hreðarvatnsvalsinn, Ég vild’ ég væri,
Fiskimannaljóð frá Capri, Sólskinið
sindrar, Cara Cara Bella Bella og
On The Morningside Of The Mont-
ain.
Nú er komin ein plata til viðbótar,
tekin hér á Islandi og á henni eru
lögin: 1 Mílano og XJt við Hljóm-
skálann. Undirleik annast kvartett
Jans Moravek, en í honum leikur
Moravek sjálfur á klarinett og fiðlu,
Eyþór Þorláksson á gítar, Bragi
Hlíðberg á harmoniku og Jón Sig-
urðsson á bassa.
Fyrir jólin ætla Islenzkir tónar að
gefa út tvær plöur til viðbótar og
eftir áramót er von á fleirum.
Myndin af Svavari fylgir svarinu.
Kœra Vika!
Mér þykir leitt að það skyldi ekki
vera Islendingur, héldur Dani, sem
mér finnst skemmtilegast að heyra
til í útvarpinu. Sem sé Martin Lar-
sen. Viltu vera svo góð að segja mér
eitthvað um hann og helzt birta mynd
af honum. T. d. hvað er hann gamall ?
Giftur? Hvar er hann núna? og mik-
ið fleiri upplýsingar ef hœgt er.
E. B.
Martin Larsen var sendikennari við
Háskóla Islands, en nú er hann í
Danmörku. Því miður höfum við ekki
mynd af honum og vitum ekki hvað
hann er gamall. Konan hans er frú
Inger Larsen, sem líka er útvarps-
hlustendum kunn, því hún hafði
nokkra útvarpsþætti í fyrravetur,
þar sem hún rabbaði við Islendinga
cjrlendis. Hjónin tala bæði óvenju
góða íslenzku, eins og þú hefur vafa-
laust heyrt og láta ekki sitt eftir
liggja við að kynna landið okkar.
Kœra Vika!
Við erum tvœr vinkonur sem höf-
um áhuga fyrir að komast í heima-
vistarskóla í Gdliforniu. Og œtlum að
biðja þig að svara nokkrum spurn-
ingum fyrir okkur ....
Hvers konar skóla hafið þið áhuga
fyrir? Það leikur grunur á (aldurinn
m. a.) að löngun ykkar standi eitt-
hvað í sambandi við Hollywood. Ef
svo er, getum við frætt ykkur á því
að aðeins örfáum þeirra stúlkna, sem
reyna að komast í kvikmyndirnar
tekst það og þó kunna þær málið
fullkomlega og þekkja öll brögðin.
Ef löngun ykkar til að koma til
Californíu stafar aftur á móti af ein-
skærri fróðleiksfýsn, skulið þið
skrifa Upplýsingaskrifstofu Banda-
ríkjanna, Laugarveg 24 og fá nauð-
synlegar upplýsingar.
Kœra Vika
Hefirðu nokkurn tíma lieyrt getið
um ,JHappdrcetti Stairfsmannafél.
Flugfélags Islands" ? Það hef ég,
vegna þess að mér varð á að kaupa
miða — en meira hef ég þvi miður
ekki heyrt þess getið. Spursmdlið er,
hvort nokkumtíma hefur verið dreg-
ið í því happdrœtti (dráttur sagður
28. júní 1952). Það eru vist fleiri en
mig, sem langar til að vita það.
Gaman vœri, kcera Vika, ef þess
vœri nokkur kostur að fá birta vinn-
ingaskrána.
Með fyrirfram þökk.
JvOrCfC.
Þær uplýsingar hafa fengizt á af-
greiðslu Flugfélags Islands að löngu
sé búið að draga og allir vinningar
hafi gengið út. Láttu ekki hugfallast,
þú getur alltaf reynt aftur. Nóg er
af happadrættunum.
Ferða- og flugmála-
þættir,
iðnaðar- og tæknigreinar SAM-
TlÐARINNAR vekja athygli. 10
hefti (320 bls.) árlega fyrir að-
eins 35 kr. Sendið áskriftarpönt-
un, og þér fáið tímaritið sent frá
síðustu áramótum. Árgjald fylgi
pöntun.
Útgefandi VIKAN H.F., Reykjavík. — Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Gísli J. Ástþórsson, Tjarnargötu 4, sími 5004, pósthólf 365.