Vikan - 27.11.1952, Síða 7

VIKAN, nr. 46, 1952
7
SVIÞTUR ARFI
MAÐUR dó á fátækrahælinu.
Hann var búinn að vera þar
lengi, svo starfsmenn hælisins voru
eins ánægðir að sjá hann hverfa á
brott eins og heimakærir dyraverðir
í kvikmyndahúsi, þegar þeir horfa á
eftir síðustu viðskiptavinum kvölds-
ins.
Hann hafði verið lögfræðingur uppi
í sveit og sparað saman talsverða
peningaupphæð. Þar sem hann var
búinn að gera erfðaskrár fyrir þús-
undir manna, fannst honum kominn
tími til að gera sína eigin erfðaskrá,
þegar aldurinn fór að færast yfir
hann.
Hann átti konu og einn son, svo
hann, ákvað að arfleiða konu sína að
húsinu og húsgögnunum og skipta
peningunum á milli þeirra, að undan-
skildum nokkrum smáupphæðum,
sem hann gaf á víð og dreif: 50 pund
til góðs vinar, 25 pund til taflklúbbs-
ins, oliumálverk til listasafns sveit-
arinnar o. s. frv. En konan hans dó
á undan honum, svo hann varð að
semja upp aftur erfðaskrána. Nú
arfleiddi hann son sinn að öllu nema
þessum fáu dánargjöfum.
Nokkrum árum seinna giftist son-
pr hans svertingjastúlku og móðgaði
hann í miðju Aðalstræti, svo hann
varð að gera þriðju erfðaskrána.
Hvað átti hann nú að gera við pen-
ingana sína ? Og húsið ? Honum
fannst það of mikið handa taflklúbbn-
um og ekki gat hann heldur fellt sig
við þá hugmynd að arfleiða kattar-
klúbbinn að öllu. ,,Ég skipti því á
milli vina minna“, sagði hann. „Milli
allra vina minna. Jafnvel kunningj-
arnir fá eitthvað.“
Hann hafði nú lifað lengur en hann
hafði gert ráð fyrir og upphæðin í
bankabókinni hans var ekki orðin
nema fjórstafa. Hann var búinn að
sjá svo margskonar vitleysur í erfða-
skrám, að hann ákvað að hafa sína
mjög einfalda. Eftir nokkur heila-
brot, var kunningjunum því sleppt og
einnig nokkrum vinum, sem höfðu
látið hjá líða að svara bréfi eða óska
honum til hamingju með sjötugs-
afmælið.
Þá voru ekki eftir nema fimm
þrautreyndir vinir, sem höfðu sérlega
gaman af því að heimsækja hann og
borða matinn hans. Satt að segja
leið varla sú vika, að hver og einn
þeirra kæmi ekki í heimsókn. Af
þessum ástæðum átti nú að skipta
peningunum, -eða þvi sem eftir var af
þeim, í fimm hluta. Húsið átti að
selja og skipta andvirðinu. Húsgögn-
EFTIR
John Symonds
in máttu vinirnir fimm selja eða
skipta milli sín með hlutkesti. (Það
eina, sem þeir ekki máttu snerta, var
málverkið. Það átti listasafn sveit-
arinnar enn að fá).
Hvað gat verið einfaldara? Fyrst
nokkrar dánargjafir og svo skipting
í fimm hluta. Og fyrst erfingjarnir
voru allir meðlimir í taflklúbbnum,
fannst honum 25 pund alltof mikið
til þess félags og strikaði það út.
Auðvitað vissu allir um erfða-
skrána. Gamli maðurinn fór ekkert
leynt með hana. Honum þótti gam-
an að heyra menn segja: „Þakka þér
iyrir“, i hvert einasta skipti, sem
hann sagði þeim frá henni, og sjá
þakklætisbros þeirra.
Þegar hann var 75 ára, rifust tveir
vina hans. Þeir báru hvom annan
þungum sökum og sóru að hittast
aldrei framar. Þessvegna hættu þeir
ekki framar á það að koma til gamla
mannsins. Svo hann neyddist til að
strika yfir nöfn þeirra.
Embættismaðurinn, sem var slung-
inn, kunni enn betur en hinir erf-
ingjarnir að meta það, að nú voru
aðeins eftir þrír til að skipta eign-
unum. Hann lá andvaka við að reikna
út hve miklu hann hefði tapað á þvi,
að aðeins tveir þeirra höfðu rifizt en
ekki t. d. þrír.
Enn lifði gamli lögfræðingurinn;
upphæðin í bankanum minnkaði stöð-
ugt og vinir hans voru farnir að
þreytast á því að vera sífellt minnt-
ir á „smáupphæðina", sem þeir
mundu fá á sínum tíma, jafnvel þó
það væri sagt í gamni. En enginn
þeirra hætti á að móðga hann með
því að hlæja ekki að þessari fyndni.
Dag nokkurn fékk embættismað-
urinn betri fréttir en hann hafði
nokkurn tíma á æfi sinni fengið. Þær
voru líka í samræmi við leyndustu
óskir hans: einn af meðerfingjum
bans hafði fengið hjartaslag og dáið
samstundis.
Þetta hafði auðvitað i för með sér
nýja erfðaskrá. Gamli lögfræðingur-
inn, sem nú var áttræður, hélt þetta
hvorutveggja hátiðlegt með smá-
veizlu og klappaði á kollinn á erfingj-
um sínum eins og þeir væru hans
eigin synir. .
Þeir höfðu aftur á móti ekkert við
velgerðarmann sinn eða hvorn annan
að tala, því þeir voru báðir haldnir
sömu gremjunni. Hvor um sig hafði
lagt 25 ára starf í fyrirtæki, sem
ekki hafði enn gefið þeim neitt í aðra
hönd. Þessu valdi fyrrverandi em-
bættismaðurinn rétt orð, þegar hann
sagði, um leið og gamli maðurinn
var farinn út úr stofunni: „Hvers-
vegna getur gamli asninn ekki farið
að drepast."
Þetta var ákaflega óheppilega
sagt, því „gamli asninn" heyrði það.
Hann gerði auðvitað nýja erfðaskrá,
þar sem kaupmáðurinn var arfleidd-
ur að öllum eignunum og embættis-
maðurinn fékk aðvörun um, að ef
hann nokkru sinni stigi sínurn fæti
inn fyrir dyr gamla mannsins, mundi
hann siga hundinum á hann. (Hvmd-
urinn, mjög þægur kjölturakki, var
að vísu dáinn fyrir nokkrum árrnn,
en sá gamli var orðinn svo hrumur,
að því hafði hann alveg steingleymt).
Vinir kaupmannsins helltu yfir
hann heillaóskum sama daginn og
þeir fréttu um nýju erfðaskrána og
skopuðust auðsjáanlega að öllu sam-
an.
Dag nokkurn varð gamh riki mað-
urinn veikur. Loksins var hann að
dauða kominn. Að minnsta kosti hélt
hann sjálfur og læknirinn það. „Nú
er öllu lokið,“ sagði hann og barm-
aði sér. „Hvað er ég gamall? Ég er
búinn að gleyma því.“
Og það var ekki óeðlilegt, að hugs-
anir hans snerust um erðaskrána,
þarna sem hann lá í rúminu. Já, nú
mundu allar eigur hans ganga til
þessa gamla og trygga vinar. En
alveg óvænt datt honum nokkuð í
hug: „Hversvegna skyldi ég arfleiða
hann að öllu sem ég á? Svo góður
vinur hefur hann aldrei verið mér.“
Jæja, hvern gat hann nú arfleitt
að peningunum sinum og húsinu?
Hann hugsaði lengi um þetta, þar til
honum datt snjallræði í hug. Hann
sendi þjóninn sinn strax i bankann
til að taka út alla peningana sina
og loka reikningnum.
Ferðatösku, úttroðinni af seðlum,
var komið fyrir við rúmstokkinn
hans. Hann borgaði þjóninum mán-
aðarkaup og skipaði honum að
hverfa á brott sem skjótast: hann
ætlaði að deyja einn og í friði. -
í raun og veru hafði hann aldrei
átt vini. Hann hafði aldrei getað tekið
undir handlegginn á neinum í fullum
trúnaði. Konan hans hafði ekki einu
sinni elskað hann og það hafði son-
ur hans vissulega ekki gert heldur;
og þeir sem hann hafði kallað vini
sína, höfðu aðeins verið að reyna að
ná í peningana hans.
Hann staulaðist fram úr rúminu,
kastaði seðlunum í eldinn og hrærði
í með skörunginum. Þvi næst kveikti
hann i öllum herbergjunum á neðri
hæðinni og staulaðist aftur upp í
rúmið.
Slökkviliðið er lengi að komast á
brunastaði uppi í sveit. Samt
tókst slökkviliðsmönnunum að bjarga
gamla manninum, með því að leggja
sig í mikla hættu, en húsið var svo
brunnið, að eftir stóð aðeins einskis
nýt grindin.
Lækninum til mikillar undrunar,
batnaði söguhetjunni okkar.
En til allrar ógæfu, var hann nú
bláfátækur. Hann hafði ekki látið
sjálfum sér eftir grænan eyri.
Hvað má lesa úr skrift þinni?
ÞESSI dálkur hefur fengið
unnul af bréfum undanfarna
daga víðsvegar að af landinu.
Við nefnum nokkra staði: Ak-
ureyri, Akranes, Keflavík,
Siglufjörð, Reykjavík.
Bréfm eru frá fólki á ýmsum aldri
og af ýmsum stéttum, en karlmenn
eru enn í góðum meirihluta. Það kom
okkur á óvart og svo mun um fleiri.
Yfirleitt má segja, að frágangur
bréfanna sé ágætiír, og bréfritar-
arnir hafa, allir sem einn, fylgt regl-
unum út í æsar.
Nærri allir óska eftir skriflegum
svörum og ýtarlegum.
Bréfunum hefur nú öllum verið
komið til skila og svör til sumra
eru þegar komin í póst. Önnur verða
póstlögð í þessari viku.
Hér er partur af bréfi frá 27 ára
manni á Siglufirði.

Um þessa rithönd segir rithandar-
fræðingurinn:
Skrifarinn vill gera allt sem í hans
valdi stendur til að vinna vcrh sín
vel og samviskusamlega. Hefur yfir-
leitt góðan smekk. Hinir mjóu oddar,
sem koma fyrir í skrift hans, t. d.
bókstafirnir t og k, sýna að skrifar-
inn á all-erfitt með að setja sig inn
í vissa hluti. Er tilfinninganæmur, en
hefur vilja á, að komast fram úr
erfiðleikum sem á vegi hans kunna
að verða. Er duglegur og hefur með-
fœddar verzlunargáfur. Er reglu-
samur að eðlisfari, en þarf að vara
sig á að vera ekki of skjótráður.
Ætti heldur að gefa sér góðan tíma
til að hugsa mál sín.
Loks er svar til S.V.S. (28 ára hús-
freyju):
Skriftin sýnir yfirleitt góðan
smekk, þolinmœði og vilja til að
mœta erfiðleikunum með bjartsýni.
Konan er tilfinninganœm og vill ekki
láta einkamál sín uppi. Hún getur
verið kaldlynd á yfirborðinu, einkum
í fjölmenni. Hún hefur ákveðnar
skoðanir gagnvart mönnum og mál-
efnum. Eiginleikar til að vera góð
móðir og ágœt húsmóðir. Er hug-
sjónarík, fastlynd og vill fóma sér
fyrir vini og vandamenn. Skrifarinn
œtti að forðast mjög erfiða vinnu —
vegna næmra og fíngerðra tauga,
ekki vera of tortryggin gagnvart
öðrum og hafa hugfast að ró og
innri friður er fyrir öllu.
Til athugunar: Þegar bréfritararn-
ir eru búsettir í Reykjavík, ættu þeir
helzt að ganga þannig frá sýnis-
hornum sínum, að þeir geti vitjað
svaranna á afgreiðslu blaðsins. Þá
er bezt að merkja hvert bréf með
einhverju dulnefni, sem síðan yrði
birt hér í dálknum, þegar svarið lægi
fyrir á afgreiðslunni. Þeir, sem óska
eftir skriflegu stuttu svari (15 krón-
ur) þyrftu helst að senda burðar-
gjald.