Vikan - 11.12.1952, Blaðsíða 34
Sjóher eða riddaralið, kraftaverk eða hókuspók-
us. Reykelsi hefði ég brennt, ef ég hefði getað
treyst á mátt þess. Og þá fór mér að skiljast,
hve mikið var um trúnaðarbrot og svikamyllur
í þessari borg. Menn eins og ég gátu ekki án
þess verið.
Það mætti ætla, að eitthvað hefði verið bogið
við bensindríntöflurnar, eins og ég át mikið af
þeim — þrjár og fjórar í senn, af því að þær
hrifu svo lítið.
Annar dagur leið, og þá um morguninn kom
Kata inn til mín og sagði, að Bromley vildi tala
við mig. „Um hvað?“ spurði ég höstugur. ,,Ég
get ekki talað við hann núna. Ekki núna!“ hróp-
aði ég að henni.
„Hvað á ég að segja honum?" spurði hún
hljóðlega.
„Segðu honum ég sé dauður. Segðu honum
hvað, sem þér sýnist,“ sagði ég. Svo sannarlega
er ég dauður. Ég er að brenna, ekki eins glatt
og fyrrum, ekki á sama hátt og hjá Mónu. Nú
brenn ég hægar.
Ég stóð á fætur, af því að Kata hafði ekki
hreyft sig úr sporunum. Hún beið bara.
„Jæja þá,“ sagði ég. „Ég skal fara til hans.
Mér ér sama þó að hann beri mig út.“
„Það verður hann að gera,“ sagði Kata. „Því
að líkasttil fellurðu saman inni hjá honum. Ertu
veikur ?“
Ein kona getur verið dásamleg, en tvær
konur eru álltaf hrœðilegar. Hversvegna?
Vegna þess að ég lield að tvœr konur
geti aldrei verið sammála, nema á kostn-
að þeirrar þriðju.
(Saclia Guitry)
„Jamm,“ sagði ég lágt. Mjög veikur. Liðið lik.
Til reiðu handa grafhýsinu við Sunset búlivarð-
ann, þessu með klukkuna og dingulinn framan á
sér — vísalausu klukkuna með dinglinum, sem
hringir ekki fyrr en öllu er lokið.
Ég smeygði nokkrum töflum upp í mig og
gleypti þær í hvelli. Þær hrifu strax. Þær mundu
herða mig upp, meðan ég talaði við Bromley. En
nú skildist mér, að ég hefði étið helzt til mikið
af þeim á síðkastið. Þær fóru illa með taugarn-
ar, en einhvernveginn varð ég að herða mig upp,
ekki satt?
Þær stældu mig að minnsta kosti núna, áður
en ég fór til Bromleys.
Ég man harla lítið, hvað okkur Bromley fór
í milli. Ég man bara, að hann sat handan við
skrifborðið, og augu hans hvíldu á mér allan
tímann, fylgdu mér eftir, þegar ég gekk um gólf
og talaði, fyrst um handritið og söguna, síðan
um sjálfan mig svo um persónurnar i sögunni;
siðan aftur um mig; um mig aftur og aftur og
enn nú enn. Og allan tímann hvíldu augu hans á
mér vingjarnleg, samúðarfull og hrygg.
Ég talaði án afláts, þó að síminn hringdi. En
þá rétti hann mér tólið.
Það var Kata.
„Mér þykir leitt að ónáða þig,“ sagði hún. „En
frú Smæley hefur hringt þrisvar. Hún vill að
þú komir hingað í skrifstofuna og bíðir eftir, að
hún hringi. Hún sagði það væri áríðandi."
Dofinn kom yfir mig aftur. Ég lagði símtólið
strax frá mér, kvaddi ekki Bromley, afsakaði
mig ekki, leit ekki einu sinni til hans.
Ég gekk bara út.
Síðdegisþröngin i vinnustofunum virtist mér
fyllilega eðlileg; ballettmeyjar, trúðar, skrípa-
karlar: þeir voru að taka þar músikmynd. Allt
virtist eðlilegt. Allur heimurinn var eðlilegur og
á réttum kili. Að fráslepptum mér.
Hún hringdi stuttu eftir að ég kom.
„Jon, ég verð að hitta þig strax,“ sagði hún
óðamála, örvilnuð.
„Hvar er hann?“
„Uti. Ég veit ekki hvar."
„Allt í lagi. 1 bankanum, þú manst?"
„Já.“
„Klukkuna vantar tuttugu og fimm mínútur
í tólf. Við hittumst þá eftir tíu mínútur. Ætli það
sé ekki í lagi?“
„Jú.“
Allt og sumt. Við höfðum búið okkur undir
þetta. Það var eitt af okkar leyndarmálum. Við
höfðum lítið herbergi á leigu i gistihúsi úti í
bæ. Það var lítið, en nægði okkur. Svo ætluðum
við að hittast í bankanum þar á móti.
Ég ók af stað og lagði bilnum hjá lyfjabúð við
Burtongötu. Sólin skein glatt, og heitt var í veðri.
Samt var mér kalt. Það var þægilegt að snerta
sólvermt leðrið á sætinu, þegar ég steig út.
Ég gekk inn i bankann og skeytti engu, þó að
einhver sæi mig. Það gerði ekkert til, því að
ég var einn. Ég hélt að afgreiðsluborðinu. Móna
stóð þar, og mér brá í brún að sjá, hvað hún
var föl. Það voru dökkir baugar kringum augun
á henni. En hún var falleg engu að síður, svo
hreinleg og ljómandi — líkt og kjarni í hnetu,
sem maður er nýbúinn að opna.
Hún leit ekki á mig, heldur gekk á undan mér
út um dyrnar. Við andvörpuðum án þess að segja
orð. Ég tók við lykli og stúlka leiðbeindi okkur
að herberginu.
Og þá vorum við aftur tvö ein saman, eftir
þennan langa, langa tíma.
Við færðumst bara nær hvort öðru, en kysst-
umst ekki. Svo féllumst við i faðma. Síðan slit-
um við okkur sundur og settumst sitt hvoru meg-
in við dálítið borð, sem var þarna. Rafmagns-
Ijósið mýkti svip hennar lítið eitt, en samt virt-
ist hún hörkuleg. Það var eins og augu hennar
væru brostin.
„Ekki þennan svip, vina mín,“ sagði ég. „Svo
slæmt getur það ekki verið.“
Þá sá ég það. Rétt uppi yfir vinstra gagnaug-
anu. Blóðugt mar. Alveg uppi við hársrætur.
„Móna . . . hvernig meiddirðu þig svona hjá
gagnauganu ?“
„O, það er ekkert . . .“
„Móna, ég sver það, ég skal brjóta í honum
hvert bein!“ Ég hækkaði röddina og endaði næst-
um i hrópi.
Maður getur liðið þjáningar með öðrum. Það
skildi ég núna. Ég fann til sérhverrar geðshrær-
ingar hennar. Ég kenndi til undan sérhverju orði,
sem hún sagði. Mig sveið undan samskonar
smán, samskonar sektartilfinningu og hún
frammi fyrir honum. Ég engdist með henni, þeg-
ar hún þurfti að grípa til lyga. Og ég æpti með
henni, þegar hann sló hana, — því að það gerði
hann. Ég vissi, að hann gerði það.
„Ástin mín, ekki segja þetta. Hann var full-
ur. Hann ætlaði ekki að gera það.“
„Þú lýgur," sagði ég. „Móna, ég fer og tek
hann til bæna.“
„Þú gerir það ekki,“ sagði hún. „Láttu ekki
eins og fífl. Hann er miklu sterkari en þú.“
Það er auðvelt að skilja, hvaða áhrif þetta
hafði á mig. Hún auðmýkti mig, mér fannst ég
vera öllum vesælli.
„Mér er sama! Ég skal . . .“
„Þegiðu," sagði hún snöggt. „Beittu skynsem-
inni. Ég vil ekki stuðla að neinum illindum, sízt
við lögregluna . . .“ Hún lagði hönd sina ofan
á mína. Þessir löngu, yndislegu fingur . . . hönd-
in, sem ég þekkti svo vel.
„Mér er fjandans sama um lögregluna. Held-
urðu ég liði ræflinum að leggja hönd á Sú og
Önnu? Hversvegna ætti ekki að gegna sama
máli um þig ? Ég elska þig. Elska ég þig kannski
ekki ?“
„Jú,“ sagði hún hljóðlega. „En hlustaðu nú'
á mig. Hann er alveg áður núna . . .“ Hún
þagnaði. „Jon, hann er á skotspónum eftir þér,
og hann hefur keypt sér byssu.“
Ég er mesta hetja að vega með orðum. En með
byssu. Nei, öðru nær. Ég kann auðvitað að fara
með byssu. Og ef til vill get ég hitt húsvegg. En
varla meir. Og hér átti ég í höggi við strákling,
sem byrjaði á töskuþjófnaði og hafði nú tekið
þeim framförum að ganga með byssu.
FÓLKSFJÖLGUN — HELIKOPTER-
VÉLAR — HNATTFERÐIR —
VÉLARNAR og FRAMTÍÐIN
± Ibúatala jarðarinnar hækkaði um tæpt
1 prósent á ári frá 1900 til 1950. Eins
og stendur samsvarar þetta eina prósent
24,000,000 manneskjum á ári. Og aukningin
verður stöðugt meiri. Á næstu 10 árum bú-
ast vísindamenn við því að hún verði 1 % pró-
sent. Bendir allt til þess, að ibúatala jarð-
arinnar muni tvöfaldast á næstu 50 árum.
Því er nú haldið fram af ýmsum mæt-
“ um mönnum, að sá timi sé ekki langt
undan, þegar fólk muni sjást með Iitlar heli-
kopterflugvélar á bakinu. Og þetta mundi auð-
vitað valcla byltingu í samgöngumálum, sem
væri miklu þýðingarmeiri en bylting sú, sem
eimreiðin olli á sínum tíma, og liin, sem bif-
reiðin hafði seinna í för með sér. Þá munu
strætisvagnar og bílar ryðga niður á afviknum
stöðum, en á morgnana verður liimininn yfir
Miðbænum svartur af fólki, sem er á leið til
vinnu sinar og lætur sig svífa til jarðar á
Lækjartorgi.
Breskur vísindamaður hefur dregið
saman í fáeinum orðum hvernig mað-
urinn muni haga ferð sinni út í himingeim-
inn. Mannlaus skeyti en full af allskonar mæli-
tækjum verða fyrst send út þangað sem að-
dráttarafls jarðarinnar gætir ekki meir en svo
að þau geta verið þar kyrr; síðan verða rak-
ettur með menn innanborðs sendar rétt út
fyrir gufuhvolfið, þar sem þær síðan hefja
hringrás í kringum jörðina eins og tungl; þar
næst yrðu liafnar tilraunir með að endur-
nýja orkuna sem knýr þessi tæki svo að þau
geti haldið áfram ferð sinni til tunglsins; rak-
ettuskipið sem fyrst lendir á tunglinu mun
þannig fara leiðina í að minnsta kosti tveim
áföngum; og þegar það hefur náð til tungls-
ins mun það aftur hafa samband við tank-
skeyti sem send verða frá jörðinni og stansa
þegar þau koma inn á áhrifasvæði tunglsins,
til þess síðan að snúast kringum það. Eftir
því sem tungláætluninni miðar áfram verður
hvíldarlaust unnið að því að undirbúa flug
til Mars og Venus.
Hér er svo að loltum enn ein kenning
'íí? um hvað framtíðin geymi í skauti sinu,
það eru ummæli annars Breta,- um vélamenn-
inguna: „Við lítum yfirleitt á vélina án
nokkurra athugasemda, og eigum bágt með
að hugsa okkur annað en að í framtíðinni
muni líf mannkynsins byggjast á vélinni í
sí-auknum mæli. Samt sem áður er vélin,
þegar til lengdar lætur, andstæð lífinu, og
mun, ef hún er látin afskiptalaus, eyðileggja
það. Lífið byggist á organiskum gróðri og
takmörkuðum birgðum af jarðorku. Lifandi
verur neyta vissra efna, sem jörðin fram-
leiðir, en þessum efnum skila þær til jarð-
arinnar aftur í formi ýmiskonar áburðar.
Vélar neyta einnig þessara efna, en skila
engu aftur ncma reyk, gastegundiun ýmiskon-
ar, og ösku — sem allt er dautt og jafnvel
skaðlegt. Það er rökfræðileg og liagfræðileg
staðreynd, að slík þróun sem þessi hlýtur
að leiða af sér algjöra tæmingu orkulind-
anna.“
34