Vikan - 11.12.1952, Side 39

Sendibréf frá Alphonse Daudet til Pierre Grigoire ljóðaskálds í París. Æfintýri
fyrir lítil börn og fullorðin börn. Dæmisaga, sem menn geta hugleitt um jólin.
Litla hvíta geitin sem viltíi verða frjáis

ffe/sWLDREI breytist þú víst, vesalinga
Grigoire minn! Hvað heyri ég?
^efur verið boðin staða við
blað i Paris og þú hefur kaldur
» 0 " og rólegur hafnað henni . . . Líttu
nú á sjálfan þig, vesalingur! Líttu á götóttu
treyjuna þína, ónýtu buxurnar þínar og á horaða,
svengdarlega andlitið. Svona hefur löngun þin til
að yrkja falleg ljóð farið með þig! Þetta hefurðu
upp úr tíu ára dyggri þjónustu við Apollo . . .
Skammastu þín ekki, þegar allt kemur til alls?
Taktu stöðuna, kjáninn þinn! Gerðu sjálfan þig
að smádálkahöfundi! Þú færð heilmikla peninga
fyrir það. Þú getur borðað hjá Brébant og fengið
nýja fjöður í hattinn þinn fyrstu mánaðar-
mótin . . .
Nei? Villtu það ekki? Þú villt halda áfram að
fara þínu fram, hvað sem á dynur . . . Gott og
vel, þá ætla ég að lofa þér að heyra söguna um
geitina hans Seguins. Af henni geturðu séð, hvað
menn græða á þvi að vilja vera frjálsir.
SEGUIN var óheppinn með geiturnar sínar.
Hann missti þær allar á sama hátt: einn
fagran sólskinsdag slitu þær tjóðurböndin og
héldu upp í fjall og þar át úlfurinn þær. Hvorki
blíðuhót eigandans né hræðslan við úlfinn gat
haldið aftur af þeim. Þetta virtust vera sjálf-
st^gðar geitur, sem mátu ferskt loft og frelsi
framar öllu öðru.
Seguin, sem ekki gat lesið hugsanir dýranna,
varð alveg agndofa. Hann sagði:
— Þá er úti um það; skepnunum leiðist hjá
mér og mér tekst ekki að halda einni einustu
þeirra.
Hann lét samt ekki hugfallast, o'g þegar hann
var búinn að missa sex geitur á þennan hátt,
keypti ha.nn þá sjöundu; en í þetta skipti valdi
hann mjög unga geit, svo hún vendist því betur
að búa hjá honum.
Ó, hvað hún var falleg litla geitin hans Segu-
ins. Hún hafði blíðleg augu, hökutopp eins og
liðsforingi, svartar, gljáandi klaufir, röndótt horn
og loðna, hvíta kápu. Auk þess var hún hlýðin og
blíðlynd og lét mjólka sig án þess að hreyfa sig
eða sparka í skálina. I fáum orðum sagt, þetta
var dásamleg lítil geit . . .
Seguin átti grasskák bakvið húsið sitt um-
gyrta þyrnigerði. Þar kom hann nýja íbúanum
fyrir. Hann batt geitina við stólpa á fallegasta
staðnum og gætti þess vel, að bandið væri nógu
langt. Öðru hvoru fór hann út til að fullvissa
sig um, að henni liði vel. Geitin var harðánægð
og beit gras af svo góðri lyst, að Seguin var
stórhrifinn.
— Loksins, hugsaði vesalings maðurinn, loks-
ins fékk ég eina, sem ekki leiðist hjá mér.
En Seguin skjátlaðist, geitinni leiddist.
DAG NOKKURN sagði hún við sjálfa sig og
horfði til fjalls:
— En hvað mér liði vel þarna uppi! En hvað
það væri gaman að hlaupa um í lynginu án þess
að hafa þetta andstyggilega band um hálsinn!
Það er ágætt fyrir asna eða naut að naga inni í
girðingu, en geitur þurfa meira svigrúm . . .
Upp frá þessu fannst henni grasið á blettinum
bragðlaust og henni fór að leiðast. Hún horaðist
og mjólkin hennar varð þunn. Það var sorglegt
að sjá hana mæna með útþandar nasir á fjallið
allan daginn, toga í bandið og jarma aumkunar-
lega.
Seguin sá, að eitthvað amaði að geitinni hans,
en hann vissi ekki, hvað það var . . . Morgun
nokkurn, þegar hann var búinn að binda hana,
sneri geitin sér að honum og sagði á geitamálinu
sinu:
— Heyrou nú, Seguin. Mér leiðist hjá þér.
Lofaðu mér að fara upp í fjallið.
— Æ, guð minn almáttugur . . . þessi líka,
hrópaði Seguin alveg agndofa og sleppti skál-
inni. Svo settist hann á grasið hjá geitinni sinni.
— Hvað er þetta, Hvit litla. Viltu fara frá
mér ?
Og Hvít litla svaraði: Já, Seguin.
— Hefurðu ekki nóg gras hérna ?
— Jú, jú, Seguin.
— Ég hefi kannski haft bandið þitt of stutt;
viltu að ég lengi það ?
— Það tekur því ekki, Seguin.
— Hvað er þá að þér ? Hvað viltu eiginlega ?
— Eg vil fara upp í fjallið, Seguin.
—- Vesalingurinn, þú veizt vízt ekki að það er
úlfur í fjallinu . . . Hvað ætlarðu að gera, þegar
hann kemur?
—- Ég stanga hann með hornunum mínum.
— Úlfurinn gerir bara gys að hornunum þín-
um. Hann hefur étið geitur frá mér, sem voru
hyrndari en þú. Kannastu ekki við aumingja
Hyrnu gömlu, sem var hér í fyrra ? Það var
fyrirmyndargeit, sterk og skapill eins og geit-
hafur. Hún barðist við úlfinn alla nóttina . . . og
um morguninn át úlfurinn hana.
— Æ! æ! Aumingja Hyrna . . . En það skiptir
engu máli, Seguin. Lofaðu mér að fara upp í
fjallið.
—- Drottinn minn dýri! . . . sagði Seguin.
„Hvaða fár grípur eiginiega allar geiturnar mín-
ar ? Hér er enn ein, sem vill láta úlfinn éta sig . . .
Það verður samt ekkert af því! Ég ætla að bjarga
þér, hvort sem þér líkar betur eða verr, kjáninn
þinn! Ég ætla að loka þig inni í geitarkofanum,
svo þú slítir ekki bandið, og þar verðurðu héðan
í frá.
Því næst tók Seguin geitina, teymdi hana inn
í koldimman geitarkofann og tvílæsti hurðinni.
En til allrar ógæfu gleymdi hann glugganum, og
varla hafði hann fyrr snúið baki við henni, en sú
litla lagði af stað . . .
ERTU að hlægja Grigoire? Já, það er ég viss
um; þú ert á bandi geitarinnar gegn góða
manninum, honum Seguin . . . En við skulum
sjá, hvort þú hlærð bráðum.
Þegar hvíta geitin kom upp í fjallið, vakti hún
almenna aðdáun. Aldrei höfðu gömlu grenitrén
séð neitt svona fallegt. Henni var tekið eins og
drottningu. Kastaníutrén beygðu sig til að klappa
henni með greinunum sinum. Blómin opnuðust,
þegar hún fór framhjá, og gáfu frá sér sinn bezta
ilm. Allt fjallið klæddist hátíðarbúningi hennar
vegna.
Og þú getur ímyndað þér, Grigoire, hvað geitin
okkar var hamingjusöm. Ekkert band og enginn
stólpi . . . ekkert sem hindraði hana í að hlaupa
og bíta eins og hana lysti . . . Og þarna var nóg
gras, það náði alveg upp fyrir hornin á henni,
gamli minn! Og þvílíkt gras! Safamikið, fingert
og grænt, samsafn þúsund plöntutegunda . . . Það
var nú eitthvað annað en smárabletturinn niður-
frá! Og blómin! Þar voru stór, blá klukkublóm,
purpurarauðar refabjöllur með löngum krónum
og heill skógur annarra villiblóma sem voru
fleytifull af ölvandi safa . . .
Hvíta geitin vellti sér upp úr þeim með fæturna
upp í loftið og valt niður brekkurnar innan um
fallið lauf og kastaníur . . . Svo var hún allt í einu
stokkin á fætur. Hopp! og svo var hún þotin af
stað, yfir kjarr og runna, upp á hæðir og niður
í gjár, upp og yfir allt. Það var engu líkara en
að ótal geitur væru á fjallipu í einu.
Og hún var ekki hrædd við neitt, hún Hvít litla.
Hún stökk yfir breiða læki. svo að löðrið gekk
yfir hana um leið og hún flaug yfir. Þá teygði
hún rennvot úr sér á sléttri klöpp og lét sólina
þurrka sig . . . Einu sinni, þegar hún kom fram
á brúnina á einni hásléttunni, með blóm á milli
tannanna, sá hún húsið hans Seguins með blettin-
um bak við, langt niðri í dalnum. Hún hló svo
mikið, að hún tárfelldi.
— En hvað það er lítið! sagði hún; hvernig
gat ég hafst þar við?
VESALINGURINN! Þegar hún hafði hreykt
sér svona hátt, fannst henni hún vera meiri
en allir aðrir.
I stuttu máli sagt, þetta var skemmtilegur
dagur fyrir geitina hans Seguins. Um miðjan
dag, þegar hún var að hlaupa fram og aftur,
lenti hún inni í hóp af gemsum, sem voru að bíta
villivínvið með fallegu tönnunum sínum. Litli
hlauparinn okkar í hvíta kjólnum vakti mikla
hrifningu. Hún fékk bezta staðinn við vínviðinn
og allir herrarnir voru mjög riddaralegir við hana
. . . Það leit meira að segja; út fyrir að — þetta
er' aðeins okkar á milli,Grigoire — að ungur
herra væri svo heppinn að falla Hvít litlu í geð.
Elskendurnir reikuðu um í skóginum i einn eða
tvo klukkutíma og ef þig langar til að vita hvað
þau sögðu hvort öðru, farðu þá og spurðu upp-
sprettur slúðursins, sem leynast ósýnilegar í mos-
anum.
ALLT í einu kom kaldur gustur. Fjallið varð
purpurarautt; það var komið kvöld . . .
— Komið kvöld? sagði litla geitin við sjálfa
sig; og hún stanzaði alveg forviða.
Vellirnir niðurfrá voru horfnir í þokuna. Blett-
urinn hans Seguins var að týnast í rökkrinu, svo
að ekki sást lengur annað en þakið og reykháf-
urinn. Hún heyrði bjölluóminn frá hjörð, sem
verið var að smala saman, og hún varð döpur
í bragði . . . Veiðifálki, sem var á leiðinni heim,
snerti hana með væng sínum um leið og hann
flaug hjá. Hún hrökk við . . . svo heyrðist gól
í fjallinu:
Hou! Hou!
Kún fór að hugsa um úlfmn; kjánanum þeim
arna hafði ekki dottið hann í hug allan daginn.
Á sama andartaki hvein í veiðihorni langt niðri
í dalnum. Það var gó'öi maðurinn hann Seguin,
sem var að reyna enn einu sinni.
— Hou! . . . gólaði úlfurinn.
— Komdu aftur! komdu áftur! hrópaði hornið.
i EITINA litlu langaði til að snúa við;
en þegar hún minntist tjóðurhælé-
ins, bandsins og gerðisins i kring-
um blettinn, fannst henni að nú
gæti hún með engu móti sætt sig
við slíka lifnaðarhætti og að
skárra væri að vera kyrr.
Það heyrðist ekki framar i horninu . . .
Geitin heyrði i laufi bak við sig. Hún sneri
sér við og sá í skugganum tvö stutt eyru, sem
stóðu upp i loftið og tvö glampandi augu . . .
Þarna var úlfurinn kominn.
Hann sat þarna, stór og hreyfingarlaus, á skott-
inu á sér, horfði á litlu hvítu geitina og sleikti
útum. Úlfurinn var ekkert að flýta sér, því hann
vissi sem var, að hann mundi gleypa hana; og
þegar hún sneri sér við, hló hann illkvittnislega.
— Ha! ha! þetta er litla geitin hans Seguins;
og hann hringaði löngu, rauðu tunguna.
Hvít litla vissi, að nú var úti um hana . . .
og þegar hún minntist sögunnar um Hyrnu gömlu,
sem barðist alla nóttina og var svo etin um morg-
uninn, sagði hún við sjálfa sig, að betra væri
------------------- Framhald á bls. lili-
39