Vikan - 12.09.1956, Side 4

Ævintýrið um P»r7i! ^ifem
11!HE. 1 V UHI Ævisaga annáluöustu kvikmyndastjörnu veraldar ÍO
F O B S A G A : Tuttngu »g am. árn
gðnnl er Greta Garbo orðln dáðasta kvik -
myndastjanui beimeina og þar að aoki
miUjónamœringur. En hún er líka orffin
óm&nnblendin og á sífeldum flótta nndan
aSdáendum og blaðnmðnnnm. Frama sinn
á hún algeriega að þakka kvikmynda-
stjóranum fnega, Manritz Stiller, sem tók
hana fátseka og fáknnnandi npp af götn
sinni í Stockhólmi, og kenndi henni smátt
•on stórt, þangað til hann skildi viS hana
fræga stjörnu i Hollywood, en fór sjálfur
heim til SvfþjóSar til aB deyja. Annar
karlmaðurinn i lifi hennar, John Gilhert,
er lika dáinn, nokkuð löngn eftir að hinn
fræga ástarœfintýri þeirra hefur lokið.
Hljómsveitarstjóranum Leopold Stokowski
og matarræðissérfræðingnum Hauser tekst
hvorugum að leiða hana upp að altarinu.
Greta liafði staðið af sér umrótið sem
varð þegar talmyndirnar komu til sög-
unnar, en þegar stríðið lokaði Evrópu-
markaðinum, ákvað Metro að breyta „týp-
unni“, sem hún hafði skapað, og gera hana
að venjulegri amerískri stúlku i myndinni
„Tviburasysturnar“, með þeim afleiðingum
að hún fékk slæmar viðtökur — í fyrsta
sinn á æfinni.
HIÐ hieinþvegna útgáfa af „Tvíburasystrun-
um“ var frumsýnd í New York 31. des-
ember 1941. Það var aðeins einum mánuði eftir
árásina á Pearl Haibor og tíminn því langt frá
því að vera heppilegur. Hún fékk heldur lítil-
fjörlegar móttökur. Örfáum tryggum Garbo-
dýrkendum, eins og Howard Barnes, fannst mynd-
in „skemmtileg" en það var líka allt og sumt.
Time talaði um „alveg ómögulegt hlutverk fyrir
Gretu“, „tilræði við fagra, viðkvæma og djúp-
næma leikkonu" og bætti svo við: „Áhrifin eru
næstum eins og manni væri sýnd akfeit Sarah
Bernhardt. Það er allt að þvi eins mikið áfall og
að sjá móður sína drukkna."
Hollywoodmáltækið miskunnarlausa — „leik-
hæfileikar manns eru nákvæmlega jafnmiklir og
í síðustu myndinni'* á síður við um Gretu en
nokkra aðra leikkonu í sögu kvikmyndanna. En
upp að vissu marki á hann jafnvel við hana. Hún
hafði vissulega fengið meðalhlutverk fyrr, en
alltaf tekizt að gylla þau með leikhæfni sinni og
leiktöfrum. En myndin „Tvíburasysturnar" var
jafnvel hennar leikkröftum ofviða. Metro varð
fyrir vonbrigðum af þessari misheppnuðu til-
íaun til að breyta henni í „venjulega" stúlku og
þó félagið væri fúst til að halda tilraununum
áfram, þá var Greta það ekki.
Hún hafði frá upphafi litið öll þessi áform
þeirra tortryggnum augum, og hún tók nærri
sér árásirnar á myndina. Við þetta bættist svo
kæruleysi gagnrýnenda og almennings gagnvart
„Tvíburasystrunum". Hún var alveg sannfærð
um, að illviljuð öfl hefðu unnið að falli hennar.
Tortryggni hennar, hin óhjákvæmilega sneypuför
myndarinnar, sti’íðið, það að hún var rík og
enguilr háð og hin meðfædda tilhneiging henn-
ar til að vera ein — allt stuðlaði þetta að því að
draga úr áhuga hennar fyrir áframhaldandi
frama. 36 ára gömul, meðan leikhæfileikar henn-
ar voru upp á sitt bezta, ákvað Greta að draga
sig út úr kvikmvndaheiminum, að minnsta kosti
þangað til stríðinu lyki. Það var ekki í eina
skiptið i lífi hennar sem hún varð fyrir kald-
hæðni örlaganna og hún sneri aldrei aftur.
28. KAFLI.
1 fimmtán ár er Greta búin að vera frægust í
heimi af þeim konum, sem búnar eru að draga
sig í hlé. Hún hefur staðið utan við sjóndeildar-
hring fólksins, en ekki utan við áhugasvið þess.
Það væri líka óhugsandi, því Greta er helgimynd
og helgimynd getur ekki dregið sig í hlé. Þessi
huldu ár hafa aðeins aukið á eftirvæntinguna í
sambandi við hana og seiðmagn hennar. Almenn-
ingur gat aldrei „útskýrt" Gretu (ekki sízt af
því að hún hefur aldrei áttað sig almennilega
á sjálfri sér), og þegar hún dró sig í hlé, þá tók
pMMIHMHMMMMMMHMIHMHHMMMMtMHHHHMHHMMIMIMMHMHMHHHIHniMMI
VEIZTD —? I
1. Vitið þið hvar í Þýzkalandi höftið- 1
borgin Bonn er ?
2. Er það rétt, að ítalska leikkonan |
Sophia Loren sé kvænt Júgóslavanum j
Milko Skofic?
3. Hvað hét mánudaguririn til forna? :
4. Hvar og hvað er La Scala?
5. Hvor sonurinn var eldri, Kain eða j
Abel?
6. 1 hvaða landi er það vinsæl tómstunda- |
iðja að rækta dvergvaxin tré?
7. 1 hvaða hæð yfir sjávarmál er Möðru- I
dalur ?
8. Sakamálasöguritarinn Agatha Christie I
skapaði handa okkur lítinn, belgiskan j
leynilögreglumann, sem leysti glæpa- |
málin með því að nota „litlu, gráu I
| heilafrumurnar“. Hvað heitir hann? j
i 9. Er það rétt, að Aþena sé „borgin á j
hæðunum sjö“ ? |
f 10. Gáta: Hver er sá, sem hleypur (lauður j
heims á láði,
oftast hraður, aldrei glaður,
eins og sér hver lifandi maður. |
Framhald ú bls. S.
í !
V nnfinwmi——iwhb.imwmí—w—iwct .. tw.iniiiinniiiO^
hún þessa óráönu gátu með sér inn i ennþá meiri
einangrun. Nú var hún úr seilingsfæri. En þar sem
hún var orðin að gátu, þá gerði það hana bara
ennþá meira freistandi. Það sem ekki var lengur
hægt að fá að sjá með því að kaupa bíómiða,
varð bara ennþá meira spennandi og dularfullt.
Oft hafa heyrzt kveinstafii' yfir því að Greta
skyldi hætta þannig af frjálsum vilja. Gagnrýn-
andi nokkur álítur það „ófyrirgefanlegt, að við
skulum nú aldrei eiga eftir að sjá hana í hlut-
verki Mashu í „Systurnar þrjár", hlutverki sem
Theckov hefði skrifað fyrir hana eina. Við fáum
heldur aldrei að sjá hana sem Jeanne d’Arc eða
Heddu Gabler!
Það hörmulegasta í sambandi við Gretu —
harmleikurinn í lífi hennar, ef maður vill orða
það svo — er mismunui'inn á því sem hún í raun-
inni er og þessum fagurfræðilegu, rómantísku
áhrifum, sem hún hefur vakið og er tákn fyrir.
Þetta tvennt, konan og helgimyndin, eru gagn-
stæð skaut, sem ekki er með nokkru móti hægt
að sameina. Og samt verður Greta að lifa eins
og það væri hægt!
Það er táknmyndin Greta Garbo — „þetta guð-
dómlega tákn um kaldhæðnina í lífinu" -— sem
alltaf hefur hrifið almenning og heldur því
áfram. Þessvegna er hún nú um fimmtugt eftir-
sóttasta leikkona veraldarinnar. Það kvikmynda-
félag er ekki til í Hollywood, sem ekki reynir að
tala hana á að snúa aftur. Og hún hefur fengið
ennþá fleiri tilboð frá Englandi, Þýzkalandi,
Frakkland og Italíu. Hvern einasta sjálfstæðan
framleiðanda dreymir um að gera beztu viðskipti
æfi sinnar, með því að fá Gretu á samning hjá sér.
Hún hefur ekki alltaf skellt skolleyrum við slík-
um tilboðum, þar sem það var ætlun hennar að
snúa sér aftur að leiklistinni, að minnsta kosti
í upphafi.
Hún hefur á þessum árum hlustað á ótal til-
lögur og lesið hundruð handrita. Henni hafa
borizt uppástungur um að leika Madame Bovary,
Söruh Bernhardt, Duse, Modjesku, Cyrano de
Bergerae, já og Frans af Assisi. Clarence Brown,
uppáhalds stjórnandinn hennar setti fram þá
hugmynd, að kvikmynda „Þrá" i annað sinn.
Greta hafði raunverulega áhuga fyrir þessu, seg-
ir Brown, en svo fór Metro að tala um gera
kvikmyndina í Suður-Ameríku með innfæddum
fjallabúa í aðalhlutverkinu. „Ég sagði þeim að
gleyma þessu", segir Brown. Greta hafði þegar
gert það.
Einu sinni hreifst Greta líka af þeirri hug-
mynd að leika erlendan fréttamann og kven-
njósnara — en sú hugmynd kom frá utanríkis-
rnála og stjórnmálagreinahöfundinum velþekkta
John Gunther. Gunther byrjaði að semja hand-
ritið samkvæmt ósk Gretu og með samþykki Dore
Schary, framkvæmdastjóra hjá Metro. Þegai'
Greta las það yfir, sagði hún: „Eg hugsa að
þetta sé afbragðs hlutverk fyrir Greer Garson"
og þarmeð var málið úr sögunni.
Það eru þó varla meira en sex eða sjö af
öllum þeim handritum, sem hún hefur lesið, sem
hún hefur hugsað í alvöru til að nota. Eitt þeirra
var sagan um George Sand, og 1947 kvaðst hún
4