Vikan - 13.02.1958, Blaðsíða 11
ann Asmani fara fyrir sér með
bandaríska fánann, en fólkið vék til
hliðar fullt eftirvæntingar.
Þegar hann stóð frammi fyrir
doktornum, tók hann ofan, hneigði
sig, rétti fram hendina og sagði
rólega og alvarlega:
„Dr. Livingstone, vænti ég?“
,,Já,“ sváraði doktorinn.
Livingstone hneigði sig og tók
lika ofan. Hann horfði athugulum
augum á Stanley. Fáeinum sekúnd-
um seinna mýktust andlitsdrættirn-
ir og hann brosti.
Þetta var sögulegt augnablik. Á
þessu augnabliki mætti Stanley, hinn
þrjóskufulli, beisklundaði útlagi, þeim
manni, sem hann átti eftir að elska
og tigna til dauðadags. Og í for-
lagabókinni stóð skráð, að hann ætti
eítir að feta í fótspor gamla trú-
boðans og ljúka lífsstarfi hans.
Stanley var um kyrrt í Ujiji í tvær
vikur og hjúkraði doktornum. Hann
lét bera fram allan fatnað sinn, lyf
og annan útbúnað og gaf doktornum
helminginn, en að auki spánýjan al-
fatnað. Livingstone gaf honum á
móti hið snjáða kastskeyti sem minn-
isgi-ip.
En Stanley lá á að komast aftur
til strandar. Hann varð að koma
fréttunum til New York. Livingstone
hefði ekkert verið kærara en verða
honum samferða, komast heim, hvíla
sig og sjá fjölskyldu sína. En hann
var staðráðinn í að halda áfram leit
sinni að upptökum Nílar. Hann af-
réð að hverfa með Stanley til baka
til Tabora, hvíla sig þar og bíða
eftir því, að Stanley sendi honum
ti austa menn frá ströndinni.
Stanley kvaddi Livingstóne hinn
34. mars 1872. Hvorugur hafði lyst
á morgunverðinum. Báðir voru dapr-
ir, þögulir og annarshugar. Svo tók-
ust þeir í hendur og skildu. Tárin
streymdu niður kinnar Stanleys.
Kippkorn frá þorpinu nam hann
staðar og leit við. Gamli doktorinn
stóð kyrr í sömu sporum og horfði á
eftir honum, lítill, lotinn, einstæð-
ingslegur og hugrakkur. Enginn
hvítur maður sá Livingstone aftur á
lífi.
Stanley kom heim sigri hrósandi,
hreykinn af því að geta fært ver-
öJdinni fréttirnar af Livingstone. En
þótt ýmsir fögnuðu honum sem
skyldi í Paiás, kölluðu aðrir hann
svikahrapp, sögurnar hans uppspuna.
t London var hlegið að honum. Þetta
var bara, sögðu menn, „amerísk
b)aðalygi.“ Þegar hann efndi til fyr-
irlestra, var gert hróp að honum.
Hann var kallaður öllum hugsanleg-
nm ónöfnum og blöðin birtu af hon-
um rætnar skrípamyndir. Þáttur
Konunglega brezka landfræðifélags-
ins í ofsóknunum var meðlimum þess
til lítils sóma.
Þó sigraði Stanley að lokum, sneri
aftur til Afríku og vann það þrek-
virki, sem alla tíð mun halda nafni
hans á lofti. Hann tók við þar sem
dr. Livingstone hafði orðið frá að
hverfa. Og eftir 3,000 mílna ferð um
fjöll og fen og frumskóga fann hann
upptök Nilar í Congo.
Hann stofnaði Fríríkið í Congo,
varð fyrsti landstjóri þess og efndi
enn til mikils og ógleymanlegs leið-
ar.gurs, þegar hann hélt inn í Sudan
og bjargaði Emin Pasha úr um-
.sátri andstæðinga sinna. Victoría
drottning aðlaði hann.
F’ramhald á blaðsíðu lh-
VOFAN
SKRIFS
Eftir Frank Richmonú
*
/
TOFUNNI
Adelaide Branch elskaði Coueh dómara. En hann var
giftur. Hvað áttu þau að taka til bragðs?
RÆSTINGARKONAN hagræddi
afþurrkunarklútnum vandlega á
miðju gólfteppinu, gekk úr skugga
um að glugginn væri lokaður, fór
svo út og læsti á eftir sér. Þetta var
herbergi C-13 á fjórðu hæð skrif-
stofubyggingarinnar.
Enginn hafði lykil að því nema
leigjandinn, Melvin Couch dómari.
Til þess að komast inn í það á
kvöldin, varð ræstingarkonan að fara
til húsvarðarins og fá hjá honum
lvkil, sem hún skilaði aftur strax
að verki loknu.
Nú gaf hún hurðinni gætur á með-
an hún skúraði ganginn.
Enginn fór inn i herbergið, enginn
kom út úr þvi. Og þó var afþurrk-
unarklúturinn kominn upp á skrif-
borð, þegar ræstingarkonan tók sér
bessaleyfi og gægðist inn i her-
bergið áður en hún skilaði lyklinum
og fór heim.
Fleiri dularfullir atburðir höfðu
raunar gerst í þessu dularfulla skrif-
stofuherbergi. Það var satt að segja
altalað í húsinu, að þarna væri reimt.
Dag nokkurn gerðist það, að raf-
magnsmaður, sem var að gera við
ljósastæði, tók þrjár stórar laga-
bækur úr bókaskápnum og hlóð þeim
undir sig til þess að ná betur upp í
stæðið. Hann gleymdi að láta bæk-
urnar aftur upp í skápinn þegar hann
fór, en mundi eftir því nokkrum mín-
útum seinna og sneri þá aftur til
herbergisins til þess að fjaz-lægja
bækurnar. En þær voru þá þegar
lcomnar á sinn stað.
Einu sinni tók húsvöi'ðurinn sig til
og rannsakaði herbergið. En árang-
urslaust. Þó lá eitthvað í loftinu —
ilmvatnslykt ef til vill — sem benti
lil þess, að einhver eða eitthvað hefði
forðað sér út um leið og lyklinum
var stungið í skrána.
Þegar Couch dómari vann fram
eítir á kvöldin, heyrðist mönnum
stundum, sem um ganginn fóru, eins
og hann væri að tala við sjálfan
s:g. Þegar húsvörðurinn rannsakaði
skrifstofuna, dvaldist honum nokkuð
fyriz’ framan stóran læstan skáp. En
dómarinn hélt því réttilega fram,
að á meðan hann stæði í skilum með
leiguna, gæti enginn krafist þess,
að hann færi að Ijúka upp og sýna
inn I þær hirzlur þar sem hann
geymdi skjöl skjólstæðinga sinna.
Um þessar mundir — rétt í byrj-
un fyrri heimsstyrjaldar — var
Couch dómari einn af kunnustu lög-
fræðingum bæjarins Monticelli í
New York fylki. Hann var lögfræði-
legur ráðunautuz' ýmsra merkra
borgara. Fyrrnefndur skápur var að
því leyti frábrugðinn öðrum geymsl-
vm af þessu tagi, að loftið vantaði
í hann þótt framstykkið næði ekki
alveg til lofts í herberginu. Þótt hús-
vörðurinn teldi ástæðulaust að hafa
orð á því, afréð hann nú að grzpa
íyz-sta tækifærið seizz gæfist til þess
að ná sér í stiga og gægjast ofan í
hina dulaz-fullu geymslu.
Þó fór svo, að áður en hann kæmz
þessu í verk, varð leyndarmálið upp-
skátt. Dómarinn var mjög heilsu-
tæpur og dvaldist oft á skrifstofu
sinni um helgar við vinnu og lestur.
Þar sem vitað var, að hjónaband hans
var síður en svo hamingjusamt,
vakti þetta út af fyrir sig enga
fi:rðu.
En svo gerðist það sunnudags-
nzorgun einn, að fólk sem var á leið
til kirkju, sá laglega konu nzeð tár-
storkið andlit hlaupa út úr skrif-
stofubyggingunni og til læknis þess,
sem bjó í gz-endinni. Hún bað hann
angistarfullum rómi að koma með
sér.
Couch dómari hafði fengið slag
og var látinn.
Þegar ókunna konan var búin að
sækja hjálpina, hvaz-f hún eins og
jcrðin hefði gleypt hana. En þegar
eiginkona dónzarans kom á skrif-
stofuna í fylgd með dóttur sinni,
varð það hennar fyrsta verk að benda
á skápdyz-nar og spyz-ja: „Hvað er
þarna inni ? Melvin vildi aldz'ei
hleypa nzér næz-z’i þessum skáp.“
Vinur ekkjunnar stakk upp á þvz,
að dyrnar yrðu sprengdar upp. Lækn-
zz-inn klifraði upp á borð til þess að
gægjast niður í skápinn. Og við hon-
„Brjótið ekki upp hurðina,“ bað hún
bænarrómi. „Ég skal koma út.“
um blasti andlit konunnar, sem fyrr
um nzorguninn hafði sótt hann!
„Brjótið ekki upp hurðina,“ bað
hún bænarz'ómi. „Eg skal koma út.“
Eftirleikurinn var ófagur fyrir nær-
stadda. Ekkjan stóð steinrunnin á
rniðjzi gólfi og hoz’fði á þessa fríðu
konu, sem komið hafði út úr skápn-
um. „'Ég var hin razznverulega kona
hans,“ grét hún. „Þér báruð nafnið
hans, en það var ég sem hann elsk-
aði. I fimmtán ár höfum við . . .“
Sorg huldukonunnar var átakan-
leg. En sannarlega hlaut ekkjan líka
að vekja meðaumkun. Svo fór, að
hún krafðist þess, að lögreglan yrði
kvödd til. Og þegar sex dollarar af
peningum dómarans fundust í veski
ókunnu konunnar, var hún handtek-
in og sett í varðhald fyrir þjófnað.
Þarna gerðu aðstandendur dómar-
ans vissulega skyssu. Afleiðing hand-
tökunnar hlaut að verða sú, að blaða-
menn fengju af þessu pata. Sú varð
ííka raunin á, og áður en lauk, var
þetta orðin forszðufrétt blaða um
gjörvöll Bandarikin.
Blaðakona, sem heimsótti hina
handteknu í fangelsissjúkrahúsinu,
þar sem henni var haldið, fékk hana
til að segja alla sögu sína. Og þar
með vissu öll Bandarzkin, að unga
kozian fagra — „vofan í skrifstof-
uzini“ eins og blöðin kölluðu hana
— hafði í nærri fjögur ár samfleytt
hafst við í skápnum!
Á daginn hafði hún naumast þor-
að að hreyfa sig í hinu þrönga
lylgsni sínu af ótta við að til hennar
heyrðist. Dómarinn hafði deilt með
henni matnum, sem hann hafði lát-
ið færa sér úr veitingahúsi í grend-
mni, og á nóttinni, þegar allir voru
fainir heim og skrifstofugímaldið
var autt og hljótt, hafði hún læðst
fram á snyrtiherbergið i gangnum
tii þess að þvo sér og skola úr fata-
plöggum sínum.
,,'Ég mundi gera þetta aftur —
hiklaust,“ tjáði hún fréttakonunni.
„Það er sannarlega ekki of mikið
af ást i heiminum. Ég naut meira
ástríliis en flestar konur; yfir hverju
átti ég þá að kvarta?"
Milcil má ást Couch dómara hafa
verið, því að Adelaide Branch, en
svo hét þessi stúlka, hafði í raun-
inni fói-nað öllu fyrir hana. Hún hafði
dvalist í ósviknu fangelsi í fjögur
ár, þröngu dimmu skoti sem var
síst beti'a en jafnvel ömurlegasti
fangelsisklefi. Vegna þrengsla hafði
hún orðið að vera án frumlegustu
þæginda. Einangi’un hennar var
lika meiri en gerist um venfliiega
fanga. 1 fjögur ár mátti heita a,ð
hzin hefði engan séð nema elskhuga
sinn og gæzlunzann. Aðeins einu'Sinni
é. þessu tímabili hafði einangrunizi
þó orðið henni um megn. Þá hafði
einveran lagst svo þungt á hana, gjjS
cómrzrizzn hafði teflt á tvær hættpr
og telcið hana út hálfa dágstund.
Ea aðeins scnzsagt í.þetta eina skipti.
Framhald á bls. 14'. ,
11
VIKAN