Vikan - 27.02.1958, Blaðsíða 8

FAGRIR MUNIR
UR GULLI
OG SILFRI
Sendum gegn póstkröfu.
Guðlaugur Magnússon
SKARTGRIPAVERZLUN
Laugavegí 22 A. — Sími 15272.
Valur- Vandar- Vöruna
SULTUR — ÁVAXTAHLAUP
MARMELAÐI — SAFTIR
MATARLITUR — SÓSULITUR
EDRKSÝRA — BORÐEDIK
TÓMATSÓSA — ISSÓSUR
— Sendum um allt land —
Efnagerðin Yalur h.f.
Box 1313. — Sími 19795 — Reykjavík.
TRICHLORHREINSUN
(ÞURRHREINSUN)

BJ©RG
SDLVALLAGÖTU 74 • SÍMI 13237
BARMAHLÍÐ 6 SÍMI 23337
Prjónastofan Hlín h.f.
Skóiavörðustíg 18. Sfmar 12779 og 14508.
Prjónavörur höfum við framleitt í
síðastliðin 25 ár úr íslenzku og er-
lendu garni.
Höfum ávallt á boðstólum fyrsta
flokks vinnu, og fylgjumst vel með
tízkunni.
Sendum gegn póstkröfu um land allt.
Ég þakka þeim sem verzlað hafa í
Söluturninum við Arnarhól ánægju-
leg kynni, og bið þá um að beina við-
skiptum sínum í
Hreyfilsbúðina.
Pétur Pétursson.
Alla vikuna í
skóm frá
HECTOR
Laugaveg 11
Laugaveg 81
frd mínuin bœjardyrum
skrifar fyrir kvenfólkið, um
kvenfólkið og hugðarefni þess
Nýir herrar
— ný tízka
Um síðustu mánaðamót
komu nýjustu hugdettur
tízkuhöfundanna í Paris
fyrir almenningssjónir. Við
hér á eyjunni norður í höf-
um látum líklega ekki á
okkur standa fremur en
fyrri daginn að fylgja fyrir-
mælum þeirra.
Þetta er í fyrsta skiptið í
tíu ár, sem tízkukóngurinn
sjálfur, Christian Dior,
gengur ekkí með til leiks,
en' hann lézt eins og ktmn-
ugt er síðastliðið sumar.
Það var hann sem í tíu ár
bar ábyrgðina á því að
hugmyndir okkar um hvers-
konar kjólar væru falleg-
astir gerbreyttust árlega,
allt frá því hann slengdi
framan í okkur „siðu tizk-
unni“ árið 1947 og þangað
til hann innleiddi pokakjól-
ana frægu síðastliðið haust
— skömmu eftir dauða sinn.
Á þessu tímabili rak hver
nýjungin aðra: prinsessu-
kjólar, þröng belti, víðir
dragtarjakkar, hálfsíðar
kápur, skyrtukjólar, efni
með leopardamynstri og
þannig mætti lengi telja.
Ailai' þessar hugmyndir
hans flugu eins og eldur í
sinu um allan heim. Alltaf
biðu kvenfataframleiðendur
í 20 höfuðborgum um viða
veröld með öndina í háls-
inum eftir nýjustu „línun-
um“ hans.
1 augum Frakka var hann
ekki aðeins frumlegur
tízkuhöfundur, sem hafði
meiri áhrif á klæðnað
kvenna en eiginmennirnir,
heldur var hann líka sá sem
bar uppi eina stærstu iðn-
grein þeirra, og tryggði
landi sínu árlega heilmikl-
ar gjaldeyristekjur (það er
ekki bara á Islandi sem það
skiptir miklu máli). Auk
þess veitti hann hvorki
meira né minna en 150.0
manns atvinnu í vinnustof-
um sinum, að ótöldum öll-
um þeim aragrúa, sem
óbeint hefur af því tekjur
að Frakkland stendur
fremst í tízkuiðnaðinum. Nú
þykir því mikið við liggja
að einhver komi fram á
sjónarsviðið, sem tryggt
geti Frakklandi áframhald-
andi forustu í tízkumálun-
um.
Arftaki Diors
Sá sem tekið hefur við
ríki Diors, eða réttara sagt
hinum fimm stóru tízku-
húsum hans, er einn af fyrr-
verandi starfsmönnum hans,
21 árs gamall piltur að
nafni Yves-Mathieu Saint-
Laurent.
Þessi ungi maður hefur
starfað sem tízkuteiknari
hjá Dior í undanfarin fjög-
ur ár. Þá kom hann til
Parísar frá Oran, þar sem
foreldrar hans og tvær
systur búa. Þangað fór
hann alltaf til að vinna að
nýjum hugmyndum i,,eðan
Dior lifði, og þangað fer
hann enn, til að gera trum-
uppdrætti að nýju sýningar-
fötunum. Þetta er hár og
renglulegur piltur með gler-
augu, ósköp svipaður
Boudouin Belgiukonungi
(og álíka umkomuleysisleg-
ur). Við hann eru nú bundn-
ar miklar vonir.
En það má reikna með
að aðrir tízkufrömuðir leyfi
honum ekki að setjast svona
alveg fyrirhafnarlaust í há-
sæti Diors. Margir þeirra
sem fremst ha.fa staðið í
tízkuheiminum, en orðið að
sætta sig. við að vera í
skugganum af Dior, munu
nú hugsa sér gott til glóð-
arinnar að komast upp á
tindinn.
Og nú er nýja vetrartízk-
an 1958 komin fram á sjón-
arsviðið. Pokarnir hans
Diors sáluga ku enn vera
mest áberandi. En auk
þeirra er komin ný lína —
kjólar með víðum pilsum að
neðan og mittinu uppi und-
ir höndum, þannig að þeir
minna á trekt á hvolfi.
Heilræði Diors.
En áður en Dior fellur
i gleymskunnai: dá, væri
kannski ekki úr vegi aö
festa sér í minni ýmislegt
sem hann hefur látið sér
um munn fara um smekk-
legan klæðnað. Það verður
ekki véfengt að í þeim
efnum vissi hann hvað
hann söng. 1 sjálfsæfisögu
sinni segir hann m. á.:
• Það sýnir góðan
smekk, ef þér getið verið
alveg eðlileg í kjólnum, sem
þér veljið yður.
• Góður smekkur er ekki
annað en listin að velja
kjóla, sem eiga vel við per-
sónuleika yðar og sem gerð-
ir eru fyrir samskonar lifn-
aðarhætti og þér eigið við
að búa.
• Það er alltaf ánægju-
legt að hitta og klæða konu,
sem er örugg um sjálfa sig
og ekki hefur neina minni-
máttarkennd.
• Ef þér hafíð lítil aura-
ráð, skulið þér ekki klæðast
áberandi fötum. Ef þér
gangið í fötum með sígildu
sniði, eruð þér alltaf vel
klædd.
• Hafið það alltaf í huga
að áberandi og skrýtinn
klæðaburður er sjaldan fall-
egur.
• Góður smekkur í
klæðaburði lýsir sér eink-
um í því að lögð er áherzla
á að vera sjálfum sér sam-
kvæmur — vera maður
sjálfur.
• Ljóshærð stúlka, sem
klæðir sig eins og væri hún
dökkhærð, missir alla kosti
ljóshærðu stúlkunnar.
• Strengið þess heit að
samsvara aldri yðar eða að
minnsta kosti þeim aldri,
sem útlit yðar segir til um.
Verið yður meðvitandi um
hvort þér eruð lágvaxin eða
há, of grönn eða of feit.
Spyrjið aðra hve gömul þeir
halda að þér séuð og hvers-
konar manngerð þér eruð.
Þá vitið þér hvernig þér
lítið út og hvernig þér eigið
að klæða yður.
• Ef þér eruð há, þurfið
„Svokallað kaffi“
Ef austan að svokallað kaffi
kolamylsnu þeir girnast saup,
þá segi ég komi af syndastraffi
soddan prjálsemdar elkast kaup;
af einiberjum betri drykk
bý ég sem hefir sama skikk.
Svona kvað Eggert Ólafsson um 1764. En síðan hefur
mikið vatn runnið til sjávar og mikið kaffi verið drukkið
á Islandi. Nú mundu kaffikerlingarnar sjálfsagt fussa og
sveia við einhverjum einiberjadrykk, og heimta sitt kaffi
— með kaffibæti.
Þessi gamla vísa rifjaðist upp fyrir mér sem ég sat í
nýrri kaffistofu í Uppsalakjallaranum hér í bæ og dreipti
á ítölsku expressokaffi. Það er kaffi, sem búið er til við
gufuþrýsting x þartilgerðum vélum, og froðumjólk höfð út
í ef óskað er. Þetta kaffi hefur á undanförnum árum afl-
að sér mikilla vinsæl^a í Evrópulöndunum. T. d. ku ensku
bjórstofueigendurnir hafa af því þungar áhyggjur að
expressokaffistofurnar dragi viðskiptavini frá „pubunum"
frægu, og er þá langt gengið. Eftirfarandi skrýtla er þá
líklega orðin úrelt: f,Ég hef aldrei getað skilið af hverju
Englendingar drekka svona mikið te“ sagði ferðamaður-
inn, „en nú veit ég það. Eg er búinn að bragða kaffið
þeirra.“
Expresso-kaffistofan í Reykjavík er einstaklega vistleg
og notaleg — eiginlega of notaleg, þvi sætin (þau minna
á sæti á reiðhjóli) og háu borðin, sem staðið er við, sýna
að ekki er ætlazt til þess að fólk stanzi þar nema rétt á
meðan það rennir úr bollanum. Veggirnir eru fóðrarir
ómáluðum striga og ljósin eru þægilega dauf.
Kaffikerlingum eins og mér finnst kaffiskammturinn
nokkuð lítill, en góður er sopinn — og stei'kur.
þér fyrst og fremst að læra
að bera yður vel, venja yður
af að setjast með kross-
lagða fætur og hætta að
hegða yður eins og litil
telpa.
• Það er ekki lengur
neinn sérstakur klæðnaður
fyrir gamlar konur. Þvert
á móti. Á þeim aldri eiga
konur að velja hinn ein-
falda klæðnað skólastúlk-
unnar: blússu, fellt pils og
jakkapeysu.
• Til að vera glæsilegur,
þarf maður að nota það sem
maður hefur til sjónhverf-
inga.
• Ef þér eruð litil, á
hálsmálið á fötunum að
vera flegið, axlalínurnar
eðlilegar, brjóstin ekki of
áberandi, ermarnar alltaf
„of“ stuttar, beltið þröngt,
mjaðmirnar flatar, pylsin
vel víð og efnið I fötunum
ekki þykkt.
1955. 1956.
Rautt nef er ósköp
óklæðilegt.
Rauð nef hafa að undan-
förnu verið aðalsmerki ís-
lenzkra kvenna, enda hafa
nefbroddarnir mátt taka
óvarðir við öllum þeim næð-
ingi, sem blásið hefur á
voru kalda landi í vetur.
Þó hver maður hljóti að
hafa samúð með nefi, sem
þola má aðra eins meðferð,
er ómögulegt að segja að
roði á nefi sé klæðilegur.
Fegrunarfræðingar þykjast
kunna ýms ráð við þessu
Þeir segja m. a.:
1) Þvoðu nefið með baðm-
ullarhnoðra upp úr heitu
vatni um það bil klukku-
stund áður en þú ætlar á
stefnumót. Endurtaktu
þetta þrisvar eða fjórum
sinnum og nuddaðu svo nef-
ið varlega ofurlitla stund.
2) Forðastu að nota bleikt
púður, kinnalit og bláleitan
varalit, ef nefið er rautt.
Fúðrið á að vera dökkt og
varaliturinn með rústrauð-
um eða koparrauðum blæ.
Ejns ku vera gott að púðra
nefbroddinn með grænu
púðri, ef þið getið grafið
það upp einhvers staðar.
3) Orsökin fyrir rauðu
nefi er oft meltingartrufl-
un, svo það er reynandi að
sleppa öllum sterkum og
'krydduðum réttum, þegar
þannig stendur á.
BERIÐ MIG UPP
EN EKKI NIÐUR!
ekki fisjað saman
sem ganga á fjöll
ar undantekningar. Til
dæmis var það bandarísk
kennslukona, sem varð til
þess fyrst manna að klífa
fjallið Huascaran í Peru.
Það er rösklega 22,000 fet.
Og kennslukonan — Annie
Peck hét hún rfsyndar
var komin á sextugsaldur
þegar hún vann þrekvirkið!
Árið 1955 klifu þrjár
skoskar konur fjallstind
einn í Himalayafjöllum, sem
enginn mennskur maður
hafði stigið fæti á áður.
Þessi tindur er 22,000 fet.
Og fyrir skemmstu hélt 54
ára gömul brezk kona til
Caucasus í boði rússnesks
fjallgöngufélags og gekk á
Elbruzfjall, sem mun vera
Þeim er
konunum
FYRSTA konan sem
komst upp á Mont
Blanc, hæsta fjallstind Ev-
rópu, hét Henriette d’Ange-
ville. Hún vissi hvað hún
vildi. „Ef þetta kostar mig
lífið,“ sagði hún við fylgd-
avmenn sína, ,,þá verðið þið
að lofa mér þvi að bera mig
upp en ekki niður."
Hún var komin að þrot-
um af þreytu. Það var eins
og þúsund glóandi nálar
stæðu í fótum hennar, og
þar að auki þjáðist hún af
ægilegum þorsta. En lof-
orðið tók húri af fylgdar-
mönnunum, þegar nokkrir
tugir metra voru enn eftir
upp á tindinn, hengiflug
undir fótum hennar og
bergið fyrir ofan nærri lóð-
rétt.
En hún lifði og sigraði.
Og uppi á fjallstindinum
var efnt til óvenjulegrar
sigurhátiðar. Með því að
Hemúette var fyrsta konan
sem komst upp á tindinn,
kröfðust svissnesku fylgd-
armennirnir þess að fá að
kyssa hana. Þvi næst lyftu
þeir henni upp á axlir sér
og sögðu sigiú hrósandi:
„Og nú ei-uð þér hærx-i en
Mont Blanc!“
Heni'iette d’Angeville var
vissulega óvenjuleg kona.
Nú eru liðin 120 ár frá
þessurn atbxu'ði. Árið 1838
var það ekki á hverjum
degi sem konur klifu fjöll.
Það þótti saga til næsta
bæjar ef „heiðvirð" kona
ferðaðist milli bæja hjálp-
arlaust.
Utbúnaður æfintýrakon-
unnar þætti harla ski'ýtinn
nú á dögum. Auk ketmetis
af ýmsu tagi, hafði hún
meðferðis talsverðar birgð-
ir af víni. Hún ætlaði fylgd-
armönnunum — þeir voru
sex — tvær flöskur á dag,
og burðai-mönnunum, sem
báru farangurinn að rótum
tindsins, eina tunnu af víni.
Sjálf drakk hún uppi á
tindinum skál frönsku kon-
ungsfjölskyldunnar, sem þá
var reyndar ekki lengur við
völd, og sleppti bréfdúfu
íneð tilkynningu um farsæl
endalok leiðangursins. Einn
fylgdarmannanna hafði bor-
ið hana upp fjallið í búri.
Alpaklúbburinn, einn
fyrsti félagsskapur fjall-
göngurnanna, var stofnað-
ur fyrir einni öld, en
kvennadeildin, sem nú tel-
ur 150 þrauti'eynda með-
limi, fimmtíu árum síðar.
Félagið á því tvö merkis-
afmæli í ár.
Hið stranga siðalögmál
síðustu aldar háði fjalla-
konurn á ýmsa lund.
Þegar brezka konan
Aubrey Le Bond tók sér
fyrir hendur að klífa Mat-
terhorn, eitt óárennilegasta
fjall Evrópu, þoi'ði hún ekki
að láta nokkurn mann vita,
að hún hugðist verða í karl-
mannsbuxum. Hún fór því
í pils utan yfir buxux'nar
áður en hún yfirgaf Alpa-
hótelið. Seinna smeygði hún
sér úr pilsinu og faldi það
í jökulsprungu áður en hún
lagði á f jallið. En þegar hún
kom sigri hrósandi til baka,
uppgötvaði hún sér til
mikillar skelfingar, að snjó-
ski’iða háfði grafið pilsið
hennar.
Hún átti ekki annarra
kosta völ en að fela sig á
meðan fýigdai'maður henn-
ar hélt til hótelsins í leit
að fatnaði. Það eina sem
hann fann, var ballkjóllinn
hennar. Hann færði henni
hann, og þannig klædd fór
fjallgöngukonan síðasta
spölinn niður Matterhorn.
Nú á dögum klæðast kon-
urnar auðvitað þeim fatn-
aði, sem bezt hentar íþrótt
þeii-ra, nefnilega buxum af
sterkustu gerð. En þær
standa vissulega i þakkar-
skuld við fyrirrennara sína,
konurnar sem fyrstar dirfð-
ust að brjóta „siðalögmál-
ið“ og oft voru allt að því
ofsóttar fyrir bragðið.
Flestar konur, sem iðka
fjallgöngu, feta í fótspor
karlmanna. Þó eru nokkr-
18,000 feta hátt.
Það er í frásögur fær-
andi, að kona sú, sem enn
hefur komist hæst kvenna
í fjöllum, gerði sér eigin-
lega ekki fulla grein fyrir
því, hve mikið afrek hún
var að vinna. Hún heitir
Hettie Dyhrenfurth og er
gift einum kunnasta fjalla-
manni Atpasvæðisins. Þeg-
at maðurinn hennar spurði,
hvort hún vildi taka þátt
í leiðangri til Karakoram-
fjalla á Indlandi, var hún
fús til þess.
Þetta var árið 1934. Og
áður en hún vissi hvaðan
á sig stóð veðrið, var eigin-
maðurinn kominn með hana
upp á Queen Mary tind, sem
skagar 24,000 fet yfir sjáv-
armál.
Svona eftirá, var hún
ekkert sérlega hrifin. „Þetta
geri ég aldrei aftur," sagði
hún vinum sínum. „Þetta
er alveg hræðilegt.” Og hún
stóð við orð sín.
Hjá öðrum konum verður
þetta hinsvegar fullkomin
ástríða. Eiga konur eftir að
fikra sig upp á Everest í
fétspor Tensings og Hilla-
rys? Mjög sennilega; því
að í dag ganga þær á fjöll,
sem fyrir einum tuttugu ár-
um voru álitin allt of erfið
fyrir kvenfólk.
Konurnar horfast auðvit-
að í augu við nákvæmlega
sömu hætturnar og karl-
mennirnir. Mjög sviplegt
slys varð í Alpafjöllum
fyrir nokkrum árum, þegar
John Hopkinson, kunnur
brezkur vísindamaður,
hrapaði þai- til bana ásamt
þremur uppkomnum börn-
um sínum. Tvö þeirra voru
stúlkur.
Fjallafólkið hafði verið að
reyna sig við nýja leið
þegar slysið skeði. Fallið
var 5,000 fet. Þegar faðir-
inn fannst, hélt hann enn
dauðahaldi í reiplð, sem
hafði bundið hann við börn-
in hans.
Margar f jallgöngukonur
hafa sýnt mikið hugrekki
og dæmalaust þrek. Brezk
stúlka að nafni Millicent
Hill, sýndi að henni var ekki
fisjað saman, þegar hún
varð fyrir því óhappi, að
steinn féll á fót hennar
þegar hún var að klifra
upp úr gjá noltkurri í 2300
feta hæð. Fóturinn brotnaði
á tveimur stöðum.
En þótt svona væri komið
fyrir hcnni, tókst henni al
komast upp úr gjánni og
gera vai't við sig.
Framhald á bls. 14
Svör við „Veiztu — ?“ á bls. 3
1. Sigfússon. — 2. Pokinn er ekki tómur ef krystal-
vasi er í honuin. — 3. Denier gefur upplýsingar um þykkt-
ina á þræðinum, en gauge hve þéttar lyklcjurnar eru. —
4. Tvö þúsund og fimm hundruð milljónir. — 5. Um 45.
— 6. Norðurljósin. — 7. Kreutzer-sónatan eftir Tolstoy.
— 8. Það er ekki ítölsk nýlenda, heldur landsvæði, sem
Italir stjórna á vegum Sameinuðu þjóðanna, og fær sjálf-
stæði árið 1960. — 9. Jörðinni fylgir 1 tungl, Marz 2,
Júpiter 9, Satúrn 10, Uranusi 4 og Neptún 1. — 10. Stólar.
8
VIKAN
VIKAN
9