Vikan - 20.03.1958, Blaðsíða 10

H'VOR-T A
AÐ 8TJÓRIMA?
Eiginmaðurinn var liðsforingi. Og hann
leit á konuna sína sem óbreyttan dáta.
SPURNINGIN er æfagömul: Hvort
á að stjórna heimilinu, konan
eða karlinn? Hvort á að segja hinu
fyrir verkum?
Páfinn komst fyrir skemmstu í
spilið og dró taum karlmannanna,
þótt hann gerði það að vísu hæversk-
lega. Hann kvað konuna engu „minni
persónu" en karlmanninn; en þegar
hún gengi í hjónabandið, fæli hún
honum forsjá sína, og því væri það
hans að leiða, hennar að fylgja.
Ég mæli þó alls ekki með því, að
karlmenn taki orð páfa bókstaflega.
Það er um þessa deilu eins og svo
margar aðrar, að meðalvegurinn er
beztur. Og það sem getur blessast
ágætlega í sumum hjónaböndum, það
getur verið afleitt fyrir önnur.
Skýrslur skilnaðardómstóla sýna,
að deilur um ,,réttarstöðu“ hjóna á
• heimilinu leiða undantekningarlaust
tii vandræða. Lítum sem snöggvast
í þessar skýrslur.
1 London fékk ung kona skilnað,
þegar hún gat sannað, að maður-
inn hennar, liðsforingi í hernum,
hafði krafist af henni sömu skilyrðis-
lausu undirgefninnar og hermönnum
sínum. Dómarinn sagði um mann-
inn: „Hann lifði eftir þeirri reglu,
að sem liðsforingi ætti hann að skipa
fyrir verkum, en allír aðrir að hlýða.
Óhlýðni var í hans augum agabrot
af versta tagi og krafðist miskunn-
arlausra refsinga."
Þegar konunni hans gekk illa að
læra þessa lexíu, byrjaði hann að
lemja hana. Þegar hún tók á móti,
greip hann til glímubragða, sem hann
hafði numið í hernum, ósvikinna
fantabragða sem gáfu honum yfir-
liöndina. Og að lokum var svo komið,
að barsmíð fylgdi nærri hverri skip-
un sem hann gaf.
önnur kona fékk skilnað af sams-
konar ástæðum. Maðurinn hennar,
verkfræðingur, hafði alist upp á
Hvalveiðimaðurinn og . . .
Framhald af bls. 6.
- Nei,.hún er .ekki til sölu, svar-
aði messastrákurinn. Mamma min á
að fá hana. En ég á aðra mörgæs.
Það er bara grófur og klunnalega
unninn fugl, gerður af gömlum hval-
yeiðimanni með gigt og frostbitna
fingur. Viltu sjá hana?
Kurteísi ungi maðurinn játaði því,
og messastrákurinn dró Ijóta andar-
ungann upp úr pússi sínu.
Ungi maðurinn tók við honum og
bar hann upp að birtunni. Hann
skoðaði hann langa stund frá öllum
hliðum. — Já. — Já, þetta er gróft
handbragð eins og þú segir, sagði
hann aö.. lokum. En ég vildi gjarnan
fá hann keyptan. Ég skal gefa þér
nokkur pund fyrir hann.
— Allt í lagi, sagði messastrákur-
inn uppveðraður.
— Svo er það eitt enn, sagði
kiirteisi, 'úHgi maðurinn. Hálf á-
nægjan áf að sáfna svona hlutuih,
liggur í llþví að vita hvaðan þeir
koma. Gætirðu gefið mér upp nafnið
á þeim sem skár fuglVm út og skipið
sem hann er á?
• • •
Á hverju ári heldur hvalbræðslu-
skipið suðúr í heimskautshöf. Nú
orðið erú hvalveiðimennirnir farnir
að veita því athygli, að Hamish
gamli eyðir minni tíma í að snúast
í kringum lýsispottana sína, og meiri
tíma við hefilbekkinn sinn. I stað
þess að skera út tvær mörgæsir á
hverri hvalveiðivertíð, býr hann nú
til tuttugu.
En hvalveiðimönnunum er ókunn-
ugt um það, að i lok hverrar ferðar
hittast Hamish og kurteisi ungi
maðurinn á bezta hótelinu í Liver-
pool og að kurteisi, ungi maðurinn,
sem er slunginn listmunasali —
kaupir allar mörgæsirnar fyrir 25
pund stykkið.
Móðir messastráksins er hreykin af
rennilegu mörgæsinni sinni, enda
tekur hún sig vel út, þar sem hún
stendur til sýnis á gljáfægðu eikar-
borðinu í borðstofunni hennar. Hún
þreytist aldrei á að segja vinum
sínum frá því, að Harry, frægasti
útskurðarmaðurinn í öllum hval-
veiðiflotanum hafi skorið hana út
úr hvaltönn sérstaklega fyrir son
hennar.
Ljótu andarungana má aftur á
móti finna á ýmsum söfnum, í
nokkrum sýningarsölum og á heim-
ilum eins eða tveggja auðugra safn-
heimili þar sem orð húsbóndans —
föður hans — voru lög. Þegar hann
svo kvæntist og konan hans vildi
ekki felia sig við þessa aðferð, greip
hann til refsinga. Hún bar það fyrir
réttinum, að hann hefði kúgað hana
til hlýðni með allskyns fantabrögð-
um, meðal annars slegið hana á háls-
inn með flatri hendi, þegar honum
mislíkaði við hana.
Hún var flestum stundum marin
og blá eftir hann.
Enginn skyldi þó ætla, að kon-
urnar væru alltaf fórnarlömbin, eig-
inmennirnir alltaf harðstjórarnir á
heimilinu. I fyrra sögðu brezku blöð-
in frá skilnaðarmáli hjóna sem i
fimmtán ár samfleytt voru búin
að „berjast um völdin.“ Bæði vildu
drottna á heimilinu. Að lokum hættu
þau að talast við, en eyddu því meiri
tíma í að skrifa hvoru öðru skamm-
arbréf. Bréfín þessi voru lesin upp
í réttinum og byrjuðu oftast á orð-
unum: „Svínið þitt“. eða „Vitfirr-
ingurinn þinn.“
Dómarinn kvaðst heimila þeim
skilnaðinn með ánægju, enda virtist
hvorugt hæft til þess að lifa í hjóna-
bandi.
1 öðru skilnaðarmáli kom berlega
í ljós, að konan var sökudólgurinn.
Hún vildi stjórna I einu og öllu.
Þegar eiginmaðurinn maldaði í mó-
inn, hóf hún „kalt stríð“ á hendur
honum, meðal annars með þvi að
skrifa honum skammarbréf og svara
honum með þögninni þegar hann
yrti á hana.
Maðurinn fékk skilnað.
1 New York kom fyrir einkennilegt
skilnaðarmál, sem átti rætur sínar
að rekja til einræðishneigðar eigin-
mannsins. Konan hans bar það fyrir
rétti, að hann hefði „beitt töfra-
brögðum" gegn henni.
„Hann sagðist geta lesið hug
minn,“ tjáði hún réttinum, „og hann
gat gert mig alveg magnlausa. Þar
að auki var hann sífellt að refsa mér
fyrir ímyndaðar yfirsjónir."
Maðurinn, sem var tannlæknir að
atvinnu, fékkst mikið við andatrú.
Það voru ,,andarnir“ sem sögðu hon-
um að refsa konugarminum og brjóta
viljaþrek hennar á bak aftur. Einu
sinni hafði hann dregið hana á fót-
unum út úr svefnherbergi þeirra, af
því „andarnir" skipuðu honum að
byrja tafarlaust ,,að skrifa bók um
fimmtu víddina.“
Jú, konan fékk skilnað.
Enn eru þess dæmi, að eiginmenn
líti á konurnar sínar sem ambáttir.
1 heiðnum löndum er þetta auðvitað
algengt. f Kina hefur stjórnarvöldun-
um ekki nándai’nærri tekist að upp-
ræta ósiðinn, þrátt fyrir góðan vilja.
Þar giltu þau lög öldum saman, að
kcnan varð að hlýða eiginmanni sín-
um, var eign hans. Enn er sterk til-
hneiging til svona hugsunarháttar
með þjóðinni og þess eru ótalmörg
dæmi, að konan á bágt með að átta
sig á hinu nýfengna frelsi eftir
margra alda áþján.
1 vesti’ænum löndum kemur það
líka fyrir enn þann dag i dag^ að
eiginmenn sanni það svo að ekki
verði um villst, að þeir líti á sjálfa
sig sem herra og húsbónda konunn-
ar. Þannig var Breti nokkur dreg-
inn fyrir rétt ekki alls fyrir löngu
og kærður fyrir að gera tilraun til
að selja konuna sína fyrir fimm
sterlingspund. Og svo kúguð og aum
vai' konan, að hún var búin að sætta
sig við þetta möglunarlaust, þegar
yflrvöldin gripu í taumana.
Stundum blessast það ágætlega, að
annaðhvort eiginkonan eða eiginmað-
urinn taki öll völdin af maka sín-
um. Hinn aðilinn er þá einfaldlega
þannig gerður, að hann kann þessu
vel. Algengast er það þegar svona
stendur á, að karlmaðurinn gerist
gæzlu- og umsjónarmaður konunnar.
En þó eru fPávik frá þessu. Þýzk
kona, sem var hjúkrunarkona á víg-
stöðvunum á meðan maðurinn henn-
ar vann á skrifstofu tók af honum
öll ráð í stríðslok. Hún gerðist fyrir-
vinna heimilisins og fól honum hús-
verkin. Þegar kunningjar þeirra and-
mæltu fyrir hans hönd kom á daginn,
að hann var þessu algerlega sam-
þykkur.
Hinsvegar fór verr þegar belgisk
kona setti manninn sinn af í stríðs-
lok, skipaði honum að taka að sér
heimilisstörfin og hélt sjálf áfram
að vinna í stáliðjuverinu, sem hún
haf#i verið þvinguð til að vinna í á
dögum hernámsins.
Skömmu seinna hvarf eiginmaður-
inn. Þá kom I ljós, að hann var bú-
inn að sélja húsið og húsgögnin.
Það eina sem konan fann, þegar hún
kom heim úr vinnu, var miði, sem á
var skrifað:
„Ég giftist konu en ekki stálsmið.
Mér fell ágætlega við konuna mína.
Ég hata stálsmiðinn. Og við hann hef
ég engar skyldur, því að hann er
búinn að sanna eins rækilega og hægt
er, að hann getur séð fyrir sér
sjálfur.11
— LEW PYLEMAN.
10
VIKAN