Vikan - 27.03.1958, Side 8

FAGRIR MUNIR
IJR GULLI
OG SILFRI
Sendum gegn póstkröfu.
Guðlaugur Magnússon
SKARTGRIPAVERZLUN
Laugavegi 22 A. — Sími 15272.
Valur- Vandar- Vöruna
SULTUR — ÁVAXTAHLAUP
MARMELAÐI — SAFTIR
MATARLITUR — SÓSULITUR
EDIKSVRA — BORÐEDIK
TÓMATSÓSA — ISSÓSUR
— Sendum um allt land —
Efnagerðin Valur h.f.
Box 1318. — Sími 19795 — Reykjavik.
TRICHLORHREINSUN
( ÞU R R HREINSUN )
BJ IRG
SÓLVALLAGÖTU 74 • SÍMI 13237
BARMAHLÍÐ 6 SÍMI 23337
Prjónastofan Hlín h.f.
Skólavörðustíg 18. Símar 12779 og 14508.
Prjónavörur höfum við framleitt í
síðastliðin 25 ár úr íslenzku og er-
lendu garni.
Höfum ávallt á boðstólum fyrsta
flokks vinnu, og fylgjumst vel með
tízkunni.
Sendum gegn póstkröfu um land allt.
Ég fiakka þeim sem verzlað hafa í
Söluturninum við Arnarhól ánægju-
leg kynni, og bið þá um að beina við-
skiptum sínum í
Hreyfilsbúðina.
Pétur Pétursson.
LITLA BLIKKSMIÐJAN
Nýlendúgötu 21 A. Sími 16457.
Smíðar meðal annars:
Þakrennur, allar stærðir og gerðir.
Þakglugga, allar stærðir og gerðir.
Olíukassa í báta og skip.
Benzíngeyma í bíla og báta.
Loftrör, allar stærðir.
Lóðabala. Lofttúður o. fl.
frd mínum bœjardyrum
skrifar fyrir kvenfólkið, um
kvenfólkið og hugðarefni þess
BARNAMIJSIKSKÓLIIMN
• Börnin leika saman í hljómsveit.
FYRIR skömmu leit ég
inn i Barnamúsíkskól-
ann, sem er til húsa á efstu
hæðinni i Iðnskólahúsinu
við Vitastíg. Úr glugg-
um hans er eitthvert feg-
ursta útsýni, sem hægt er
að fá hér í bænum. Allur
fjallahringurinn blasir við.
Þar hitti ég fyrir skóla-
stjórann, Róbert A. Ottós-
son, og tvo af þremur
kennurum skólans, þau
Ingibjörgu Blöndal og Ing-
ólf Guðbrandsson. Þriðji
kennarinn er Stefán Edel-
stein.
Barnamúsíkskólinn ann-
ast tónlistarfræðslu barna
og ungiinga en hana hefur
vantað svo gjörsamlega í
skólakerfi okkar, að við höf-
um ekki einu sinni gert okk-
ui ljóst, hversu mikið skarð
er þar í hina almennu mennt-
un okkar, sem við viljum
þó helzt álíta allgóða. Nú
mun þó standa til að bæta
úr þessu og unnið er að
undirbúningi námsskrár
fyrir barnskólana, sem gerir
ráð fyrir undirstöðukennslu
í músik.
Barnamúsikskólinn var
upphaflega deild í Tónlist-
arskólanum, sem dr. Edel-
stein veitti forstöðu. Haust-
ið 1951 tók skólinn til starfa
sem sjálfstæð stofnun, og x
fyrrahaust lagði bærinn
skólanum til húsnæði, en
nokkur undanfarin ár hefur
bæjai-sjóður gi-eitt laun eins
kennara til að létta undir
með skólanum. Af þeirri á-
stæðu er hægt að stilla
Kartöflulumimir
með ostasósu
Hér er uppskrift af ó-
dýrum, en prýðilegum
amerískum kai-töflulumm-
um, sem fljótlegt er að baka
með eftirmiðdags- eða
kvöldkaffinu.
2 bollar af hráum, rifn-
um kartöflum, lí bolli af
mjólk, 1 egg, 2 msk. hveiti,
1 msk. fínthakkaður laukur,
1 tks. salt, pipar.
Rifnu kartöflurnar eru
skólagjöldum svo í hóf,
að óhætt er að segja.
að allir hafi aðstæður til
að hafa börn sín þar.
Kennslugjaldið er 350—700
krónur á ári, eftir því
hversu mikillar kennslu
barnið nýtur. Meðan nægt
rúm er í skólanum, eru
börnin ekki valin eftir
músikhæfileikum sínum.
Forráðamenn skólans líta
svo á, að tónlistin sé jafnvel
lítt ,,músíkölskum“ svo
mikils vii'ði, að ekki sé rétt-
látt að gera börnum mis-
hátt undir höfði um fræðslu.
1 Barnamúsikskólanum
eru börn frá 5 ára og upp
í 15—16 ára. 1 forskólan-
um svonefnda eru 5—-7 ára
börn. Þau koma einu sinni
í viku og „leika sér“ með
ýmiss konar slaghljóðfæri og
iðka söng og dans, sem mið-
ar að því að þjálfa þau í
taktbundnum hreyfingum.
Þau fá í hendur hljómstafi,
trommur og málmspil, sem
hrærðar saman við mjólkina
og hinu öllu bætt út í. Setj-
ið deigið á heita pönnu með
matskeið og bakið lumm-
urnar þangað til þær eru
brúnar báðu megin. Þetta á
að vera nógu stór skammt-
ur handa fjórum.
Á lummurnar er svo sett
ostasósa úr 4 msk. af smjör-
hki, 2 boilum af mjólk, 4
msk. af hveiti, 2 bollum af
rifnum osti, salti og pipai'.
Smjörlíkið er brætt, hveiti
og mjólk bætt smám saman
út í og þetta soðið við hæg-
an hita þangað til það
þykknar. Það verður að
hræra í því allan tímann.
Takið kremið af eldinum,
bætið ostinum út í og hrær-
ið hann saman við þangað
til hann bráðnar. Bætið i
salti og pipar eftir smekk.
hægt er að leik á lög. Þau
eru alveg frá upphafi örvuð
í að búa til sín eigin lög,
enda ber lítið á því, að þau
séu feimin við slíkt. Börnin
fá þannig alhliða útrás fyr-
ir orku sína og tilfinningar.
Að forskólanum loknum
taka við þrír aðalbekkir og
siðan framhaldsbekkir.
Sumir nemendui' eru búnir
að vera í skólanum þau sex
ár, sem hann hefur starfað!
Flestir nemendur 1. bekkjar
eru á aldrinum 8—10 ára.
Kennslan er enn í nokkui’s
konar leikformi, en nú fara
böi-nin að læra að leika á
blokkflautu. Það þykir
lieppilegt að byrja að kenna
á blokkflautu, einum með
tilliti til samleiks. Blokk-
flautan er líka ódýrt hljóð-
fæi-i, sem flestir geta eign-
ast, kostar um 60 krónur.
Nú byrja börnin þar að auki
nð læra að þekkja nótur og
syngja eftir þeim.
1 2. bekk fá börnin svo
einn hljóðfæratíma á viku,
þrjú saman, og tvo sam-
tíma, 10—15 saman. Nú
velja þau um það, hvort þau
vilja læra að leika á píanó
eða halda áfrarn með flaut-
una. I 2. og 3. bekk er
ltennd tónfræði, söngur eft-
ií' nótum og hljóðfæraleik-
ur.
Þegar hér er komið, hafa
börnin fengið nokkuð al-
hliða þjálfun í undirstöðu
tónlistarinnar og hafa á
henni talsvert vald, en það
er ákaflega gagnlegt hvort
sem þau halda áfram tón-
listarnámi eða nota kunn-
áttu sína til að geta betur
notið tónlistar um ævina.
Þau hafa fengið heyrnai'-
þjálfun og i’ytmíska þjálf-
un og eiga því betra með
að njóta þeirrar tónlistar
sem þau heyra. Það er
óhætt að fullyrða, að slíkt
er alveg ómetanlegt vega-
nesti, þegar lagt er út í
lífið. Anægjustundir þess
fólks, sem komizt hefui' upp
á lagið með að njóta til fulls
fagurrar tónlistar, eru
ótaldar, — og flestum
finnst, að ekki. veiti af á
þessum óróatímum, sem við
lifum á.
Þegar ég leit inn í Barna-
músíkskólann fyri-nefndan
dag, var verið að kenna
nemendum úr 2. bekk í
tveimur kennslustofum.
1 annarri sat Ingibjörg
Blöndal við pianóið, en hóp-
ur barna gekk um gólf í
kennslustofunni og sló
taktinn. Það vakti athygli
mína, að þau gengu
ekki í neinurn skipu-
lögðunx röðum, heldur
hreyfðu sig frjálslega, eftir
því sem lagið blés þeim í
brjóst. Slík kennsla er tal-
in hafa mikið uppeldislegt
gildi. Börnin læra að semja
sig að umhverfinu og taka
tillit hvert til annars. Þau
hafa frelsi til að gera eitt-
hvað á sinn hátt, en þurfa
þó að beygja sig undir viss-
an aga. Ingibjörg lilöndal
hefur sérstaklega lagt stund
á ,,Rhythmik“ og blokk-
flautuleik í Þýzkalandi.
1 annarri stofu leiðbeindi
Róbert A. Ottósson öðrum
hópi, sem var að fást við
sitt fyi’sta lag í moll. Börn-
in höfðu fengið það verkefni
að skrifa lagið „Ríðum, ríð-
um, í’ekum yfir sandinn“
eftir eyranu heima. Ég fékk
að líta í nótnabækurnar
þeirra. Þar var varla nokk-
ui villa. Ein telpan lék lag-
ið fj'rir mig á flautu og
gerði það Ijómandi fallega.
lÉg fékk líka að kynn-
ast öðru svipuðu verkefni.
Eitthvert lag, sem börnin
ekki þekkja, er leikið fyrir
þau á píanó nokkrum sinn-
um. Síðan eiga börnin að
skrifa það í nótnabækur sín-
ar.
,Ég gekk urn skólastof-
urnar. Maður sér fljótlega,
að umgengni öll er þar til
fyrirmyndar, og var mér
sagt, að ekkert hefði farið
úr skorðum i þá tvo vetur,
sem skólinn hefur verið
þarná til húsa. Verður það
að teljast mjög gott, þai'
sem hálft þi'iðja hundrað
barna gengur um.
Fréttir
utan úr heimi
• Litaðir hárlokkar sjást
nú á kolíum rnargra ís-
lenzkra kvenna. En i Nýja-
Englandi eru stúlkurnar
farnar að lita bletti i hárið
á sér, þær ljóshærðu dökka
bletti og þær dökkhærðu
ljósa bletti. Þetta heitir
leopardamynstraður hárlit-
ur.
© Eruð þið alltaf vissar
um hvað er fram og hvað
aftur á pokakjólnum ykk-
ar? Til að koma í veg fyr-
ii’ öll mistök, saumar fata-
sali nokkur í New York
miða innan á hálsmálið á
pokakjólunum. Á honum
stendur: „Þetta er að fram-
an.“
Veiztu það
• að mjólkin sýður ekki
upp úr skaptpottinum, ef
nuddað er rönd af smjöri
innan á hann að ofan.
o , að það er gott að bæta
nokkrum dropum af glyser-
íni út í vatnið, þegar þveg-
iii eru viðkvæm undirföt.
Það nær óhreinindunum vel
úr og gerir vatnið jafn-
frarnt mýkra.
• að oft nást blettir af
höndunum, ef þær eru
þvegnar með soðinni kart-
öflu. Það gerir þær líka
mjúkar.

Hárgreiðsla fyrir ungu stúlkurnar
• Nú er það í tízku að hafa hárið nokkuð slétt,
en Iála það brúsa svolltið og broddana snúa inn.
Það er hægara sagt en gert að ná þeim árangri.
Hárinu er þá vafið upp á stórar rúllur og mynd-
irnar sýna hvemig á að vefja þvi upp.

llllllllllllllllllll
GULL! GULL! GULL!
— haugar af gulli. En þaö tolldi illa í vösum æfintýramánnanna
DREKKIÐ nú, piltar!
Ég borga! Ég er orð-
inn rikur!" Þessi orð eða
önnur þeim svipuð heyrðust
oft í Dawson City í Yukon
seint á síðustu öld.
Þarna snerist allt um gull-
ið, gullæðið var í algleym-
ingi. Margir létu lífið fyrir
hinn glóandi málm og svo
urðu aðrir ríkir. En reynsl-
an varð sú, að þeim hélst
illa á auðnum. Þeir sóuðu
honum margir hverjir á
nokkrum mánuðum.
Dawson City var bærinn
þar sem allir gátu orðið
ríkir —• ef heppnin var
með. 1 sögu bæjarins, sem
nú hefur verið skráð, segir
frá —
® Knæpueiganda, sem
seldi áfengi fyrir urn
þúsund dali á dag;
® fiðlara, sem fékk tæp
sextíu grömm af gulli
í hvert skipti sem hann
lék fyrir dansinum.
® gullleitarmanni að nafni
Jim Tweed, sem gróf
upp 20,000 króna virði
af gulli á tveimur tím-
um;
® Frank nokkrum Dins-
more, sem varð 70,000
krónum ríkari á einurn
degi;
• og framreiðslustúlku á
knæpu, sem gróf eftir
gulli í frístundum sín.
urn og græddi 160,000
krónur á einni viku.
En frægastur allra þarna
varð Skoti að nafni Alex
MacDonald. Hann vai’ð
auðugastur þeirra sem
fyrst komu. Hann gróf upp
gull fyrir tugi milljóna.
Fyrstu gullgrafararnir í
Yukon gátu vai’la kornist
hjá þvi að hafa heppnina
með sér. Mörg tonn af gulli
x'oru grafin úr jörðu. Gull-
agnirnar voru geymdar i
olíubrúsum, niðursuðudós-
um og skinnsekkjum.
Alex MacDonald kom
t’l Seattle Court um hávet-
ur og hafði nærri látið lífið
á leiðinni. Kuldinn var ægi-
legur og margir urðu úti
þennan vetur. Knæpueig-
andi nokkur lánaði honum
250 pund til verkfærakaupa,
og þegar voraði, var þessi
upphæð orðin að 2,500
sterlingspundum.
Skömnxu seinna slóst
MacDonald í félag við fyrr-
verandi þjón að nafni Bill
Gates. Hann hafði feikn-
mikið yfirskegg en var að-
eins fimrn feta hár. En
hann var gæddur sterkum
persónuleika.
Gates réðist í að kaupa
knæpu með nxanni að nafni
Jack Smith. Knæpan var að
vísu bara stórt tjald, en
Gates þóttist eygja þax’na
góðan nxöguleika til að
græða peninga.
Hann lét senda sér svört
jakkaföt og pípuhatt frá
Bandaríkjunum, keypti sér
skyrtuhnappa skreytta dem-
öntunx og breytti knæpunni
í spilavíti. Gullið streymdi
inn, og nokkrum vikum
seinna var Bill Gates spila-
vítisstjóri oi'ðinn ríkasti
roaður bæjarins. Þá lokaði
hann og byrjaði aftur að
leita að gulli.
En hann átti eftir að falla
á sínu eigin bragði. Þegar
lxann sneri aftur til Dawson
City sex vikum seinna —
og ríkari en nokkru sinni
fyrr — var búið að opna
nýtt spilavíti. Og þar tap-
aði hann aleigunni.
Ástaræfintýri Gates voru
líka næsta óvenjuleg. Hann
giftist dansstúlku frá
Klondyke. Hann skildi við
hana, giftist síðan báðum
systrum hennar og skildi
við þær og endaði með því
að giftast móður þeirra og
skilja líka við hana.
Þegar Gates sneri heim
til Bandaríkjanna, tókst
honum einhvernveginn aftur
að verða ríkur, en pening-
arnir gufuðu upp eins og
fyrri daginn. Hann fleygði
gulldollurum út um glugg-
ana á hótelherbergjum sin-
um og öskraði af hlátri
þegar fólkið slóst um þá.
Hann fékk viðui'nefnið
„Bi'jálaði milljónamæring-
urinn," og frægð hans
jókst, þegar hann birti
einskonar hólmgönguáskor-
un til fjái'hættuspilara og
dyke byi’jaði að tæmast, og
þá bárust fréttir um mik-
inn gullfxmd í Alaska. Stað-
urinn, sem gullið fannst á,
hét Nome, og þangað
streymdu æfintýramennirn-
ir.
En þessi lynd tæmdist
líka. Og þótt sumir yrðu
ríkir, þá endui’tók sagan
sig: það var eins og gullið
vildi ekki tolla í höndum
mannanna, sem fundu það.
bauðst til að spila við hvei’n
senx væri hvenær sem væri
— sem þyi’ði að leggja þús-
x:nd dollara undir spilið.
Gates og Alexander
MacDonald, var boðið til
Lundúna, þar sem vonir
stóðu til að Englandsbanki
keypti gullnámu, sem sá síð-
arnefndi átti í Klondyke
fyrir eina og hálfa milljón
sterlingspunda.
Gates tók að sér að ganga
fi'á sölunni. En ekkert varð
úr þessu, þegar MacDon-
ald tók upp á því að giftast
í London og sóaði á nokkr-
um mánuðum aleigunni á
konuna og skyldfólk henn-
ar.
Þegar hann hélt aftur til
Klondyke, átti hann varla
fyi’ir farinu.
Gulluppsprettan í Klon-
Bob Henderson, sem orð-
ið hafði fyrstur á staðinn
bæði í Yukon og Alaska,
tapaði þeim fáu gullmolum,
sem hann átti eftir, þegar
þjófur komst í farangur
hans á heinxleiðinni til Se-
attle.
Hann byrjaði enn að
leita að gulli, ýg nú varð
Colorado fyrir valinu. Exx
hann var blásnauður, þegar
hann andaðist í janúar 1933.
Alexander MacDonald,
konungur Klondyke, sem
um skeið hafði átt milljónir
i gulli, dó llka allslaus. Þeg-
ai' hann andaðist, vann
hann í kolanámu x Edmont-
on í Kanada, 2000 milna
vcg frá Klondyke.
Þannig lauk gullæðinu
mikla.
SVEITASTÖLKAN, sem gerðí kröfu til ríkis í Fr
AÐ var beljandi stornxur þegar
vagninn nam staðar fyrir fram-
an krána í fjallaþorpinu Modigliani
i Toskana.
Út úr honum stigu tíguleg ung
hjón, sem kváðust vera greifinn og
p-reifafi-úin af Joinville. Greifafi’úin
átti von á bai-ni.
Sannleikurinn var hinsvegar sá,
að hér voru mun tignari gestir á
ferð. Eiginmaðurinn var enginn ann-
ar en Louis Philippe Joseph, hertogi
af Orleans og frændi Frakkakon-
ungs. Þetta var ái’ið 1772. Og það
var heitasta ósk hertogans, að kona
hans fæddi sveinbarn. Hann vissi,
að það mundi reynast honum ómetan-
legur styrkur í sambandi við vonir
hans um að erfa x’Ikið eftir fi'ænda
sinn.
Hvernig stóð á því, að hann var
koniinn til þessa afskekta þorps með
konu sína ? Framtíöin geymdi svarið
í skauti sér, því að þama ól koian
lians honum barnið —- og það var
dóttir.
Nú gerðist það næst, að kráreg-
andinn kynnti liertogann fyrir þxi'ps-
búa að nafni Lorenzo Chiappini. en
kona hans hafði alið scn einmitt
sanxa morguninn sem hertogafrúin
hafði eignast meybarnið. Sama kvöld
hélt hertoginn aftur heim til Lor-
enzo og stakk upp á því, að þeir
hefðu skipti á börnum. Hann greiddi
af höndum peninga — lalsvei’ða Upp-
hæð — og sonur þorpsbúans var
fenginn hertoganum af Orleans i
skiptum fyrir dóttur hans.
Litla prinsessan hafði ekki hug-
mynd um faðerni sitt. „Faðir" hennar
gerðist fangavörður og hún ólst upp
sem fátæk sveitastúlka. 1 skírninni
Framliald « blaösíðu 1J,.
8
VIKAN
VTKAN
0