Vikan - 27.03.1958, Blaðsíða 10

ÞœWMi
Jafnvel brezka hermálaráðu-
neytið gat ekki stöðvað þessar
konur þegar þær buðust til að
starfa á vígvellinum. Því að...
tw« meS
LAGLEG ljóshærð stúlka í brún.
um einkennisbúning'i kom þjót.
andi inn í skozkt þvottahús.
„Mig' vantar khakiskyrturnar, sem
við sendum ykkur í morgun," sagði
hún. „Eru þær farnar í þvottinn?“
Þegar svarið var neikvætt, lifn-
aði yfir andliti hennar. Augljóst var,
að henni létti stórlega.
„Viljið þér fá þær aftur?“ spurði
afgreiðslustúlkan.
„Nei, þökk fyrir, ég þarf bara að
leita í þeim. Það gleymdist dálitið
í vasanum á einni skyrtunni og það
er — ja, dálítið óvenjulegt.“
Stúlkunni var hleypt inn fyrir af-
greiðsluborðið, og fáeinum mínútum
seinna hafði hún fundið það, sem hún
leitaði að, þakkað fyrir sig og kvatt.
Hvaö var þetta ,,óvenjulega“, sem
flækst hafði með skyrtunum í þvotta-
húsið? Afgreiðslustúlkan vissi það
ekki og stúlkan í brúna einkennis-
búningnum taldi ástæðulaust að segja
henni það. En litla hvíta kúlan, sem
hún hafði tekið úr skyrtuvasanum,
var eiturpilla, sem var banvæn á fá-
einum sekúndum.
Stúlkan tilheyrði hjálparsveitun-
um, sem brezkar konui' stofnuðu fyrir
rúmlega fimmtíu árum í því skyni að
taka virkan þátt í átökunum, ef til
styrjaldar kæmi. Nafn hjálparsveit-
anna er skammstafað F.A.N.Y. og
síðan til þeirra var stofnað, hafa
tvær heimsstyrjaldir og ótal smærri
styrjaldir gengið yfir heiminn.
Brezku FANY-stúlkurnar hafa kom-
ið við sögu margra þeirra.
Eiturpillan, sem áðan var nefnd,
var partur af útbúnaði njósnaranna,
sem sendir voru til yfiri'áðasvæða
óvinanna í síðustu heimsstyrjöld.
Stúlkan starfaði við njósnamiðstöð
„einhverstaðar í Skotlandi", og það
var partur af starfi hennar að líta
eftir útbúnaði njósnaranna. Einn
þeirra, nýkominn úr leiðangri til
meginlandsins, hafði gleymt eitur-
pillunni í brjóstvasa sínum.
Saga FANY-sveitanna er full af
æfintýrum og hetjudáðum. Þótt
skrýtið megi virðast, tóku brezk
stjórnarvöld kvennahernum þurrlega,
þegar hann var stofnaður árið 1907.
Nei, meir en þurrlega. Því að þegar
heimsstyi'jöldin fyrri braust út og
konurnar tjáðu hermálaráðuneytinu
að þær væru reiðubúnar til þjónustu
hvenær sem væri og hvar sem væri,
fengu þær það svar, að engin verk-
efni væru til handa þeim.
Árangurinn var sá, að þær buðu
belgisku stjórnarvöldunum þjónustu
sína. Og það var undir yfirstjórn
belgiska hersins og á belgisku landi
sem fyrstu brezku herstúlkurnar
hlutu eldskírn sína.
Þær voru engir liðléttingar. Satt
að segja reyndust þær svo mikils
virði, að brezka herstjórnin bauðst
til að taka þær opinberlega undir
verndarvæng sinn. En þá neituðu
Belgir að sleppa þeim úr vistinni og
stúlkurnar svöruðu fyrir sitt leyti,
að þær væru hinar ánægðustu þar
sem þær væru komnar.
Brezku kvennasveitirnar í Belgiu
störfuðu á sjálfum vígvellinum. Það
voru FANY-stúlkui' í skotgröfunum
í orustunni við Ypres. Þær störfuðu
sem hjúkrunarliðar og sem bílstjórar
og viðgerðarmenn. Það eru til mynd-
ir af þeim frá þessum árum, myndir
sem teknar eru í víglínunni. Nú finnst
manni búningur þeirra dálítið skop.
legur. Jafnvel á blóðvellinum þótti
það „ópassandi" að konur klæddust
síðum buxum. Á myndunum frá
1914 og 1915 eru hinir brezku kven.
hjúkrunarliðar í skósíðum pilsum við
khakitreyjuna. Síðan fara mjög
,,ókvenlegar“ buxnaskálmar að gægj-
ast. niður undan pilsunum. Og loks
á síðasta stríðsárinu, er byltingin
komin það langt, að til eru myndir
af skjaldmeyjunum á bílaverkstæð-
unum þar sem þær eru klæddar sam-
festingum.
Með frammistöðu sinni í heims-
U T 1 IVI E Ð
A B B A
Framhald af blaðsíðu 6.
með honum börðust um ótti og borg-
inmennska.
En hann var svo góður leikari af
manni af hans gerð að vera, að utan
á honum sást ekki annað en hann
væri glaður og ástfanginn. öðru
hverju gerði hann sig til og skellti
í góm framan í litla, niu mánaða
gamla snáðann, þar sem hann gekk
við hliðina á vagninum. Laglega
stúlkan gekk ósjálfrátt við hliðina
á honum. Andlit hennar var svip.
laust og hún gerði enga tilraun til
að gera hpjium ei'^itt fyrir. Hún var
sýnilega-íömuð í.af: ótta um barnið
sitt. uí*;;<
Sammy ’ 'Hereson kom auga á
Harfý', þ|ég$r., h,pnn: vgr í um það bil
tíu pneti,'a ^jarlægð. Svipurinn á and-
liti stóra lögregluþjónsins breyttist.
Hann hnyklaði augabrúnirnar, og
steig fram. — Heyrðu, þú þarna með
hattinn! Heyrðu . . .
Harrý tók á rás. Hann var ekki
kominn nema um 50 metra, þegar
Sammy Hereson skellti honum í göt-
una. Þarmeð var Harrý búinn að
vera. Hann lá þarna með tvö brot-
in rifbein og framtíðarhorfurnar voru
ekkert ánægjulegar . . .
Rétt fyrir hádegi kom Sammy
Nereson inn í kaffistofuna við hlið-
ina á lögreglustöðinni og brosti með
sjálfum sér þegar hann minntist
hróssins, sem hann hafði fengið hjá
yfirmanni sínum. Hann fékk sér
bolla af sterku, dökku tei og settist
hjá Reggie Baxter, bezta kunningja
sinum.
Reggie brosti til hans. — Svona
eiga menn að vera, Sammy, sagði
hann. Búinn að koma ár þinni vel
fyrir borð í morgun, er ekki svo?
styrjöldinni sönnuðu hinar brezku
konur nytsemi kvenna i hernaði. Upp
frá því fór vegur þeirra vaxandi. Og
þegar heimsstyrjöldin síðari braust
út, voru FANY-hjálparsveitirnar
meðal þeirra fyrstu, sem kvaddar
voru til þjónustu.
Nú hefst það tímabil í sögu sveit-
anna, sem meðlimir þeirra eru
lireyknastir af. Því að nú víkkaði
verksvið þeirra til muna. Þær héldu
áfram að hjúkra hinum særðu, aka
stærstu herbílum, vera í allskyns
snúningum á sjálfum vígvellinum.
En auk þess völdust úr hópi þeirra
konui', sem þjálfaðar voru sem
njósnarar og skæruliðar og látnar
svífa til jarðar í fallhlifum bak við
víglínuna. Hetjudáðir þessara stúlkna
Smellti húsbóndinn kossi á kollinn
á þér?
Sammy brosti líka. - Ekki gekk
hann nú svo langt, svaraði hann.
En ég þarf ekki að kvarta.
Reggie Baxter kinkaði kolli. —
Það var ágætt! Þeir þögðu svolitla
stund. Svo bætti hann við. ■— Hvern-
ið fórstu að þvi að þekkja Harrý?
35g er sannfærður um að ég hefði
aldrei þekkt hann. Hann er orðinn
svo miklu feitari síðan myndin var
tekin af honum.
Sammy Hereson dreypti á teinu
sínu. — Ja-a, sagði hann hikandi.
Svo hallaði hann sér fram, brosti
og hvíslaði i trúnaði: — Hvað hefð-
ir þú gert, Reggie, ef þú hefðir séð
slóran, vel búinn náunga koma nið-
ui' Kilburngötu með konunni þinni,
akandi þínu eigin barni í nýja barna-
vagninum og hegðandi sér eins og
þetta væri allt saman hans eign?
Violetta Szabo kunni ekki að hræð-
ast. Nú hefur saga hennar verið kvik-
mynduð.
og taumlaus fórnarlund þeirra mun
seint gleymast.
Sumar létu lífið í höndum óvin-
anna. Diana Rowden var send ti'
Frakklands snemma i styrjöldinni
Hún lenti þar í fallhlif að nætur-
lagi. Hún var hraðboði fyrir ýmss
skæruliðaflokka þar til í nóvembei
1943, þegar hún gekk í Gestapogildru
Hún var pynduð, og þegar ekkerl
10,
VIKAN