Vikan - 10.04.1958, Síða 3

iSlóiiviklluriii tt í Mtóm
ÓTT tjaldað hafi verið yfir hring-
leikahúsið mikla í Róm — hið
óviðjafnanlega Kolosseum — er
hitinn gífurlegur. Því að í dag er hvert
sceti skipað.
Það eru ekki færri en 50,000 áhorfend-
ur. Það liggur vel á þeim. Það er óvenju-
vel vandað til skemmtunarinnar, sem þeim
er boðið upp á í dag. Það er búið að dæla
vatni á leikvanginn og breyta honum í
snotrasta stöðuvatn. Tæknin er vissulega
komin langt.
Vatnið er fagurblátt. En áður en deg-
inum lýkur, á það eftir að verða rauð-
litað — litað blóði.
Því að það á ekki að fara að efna til
kappsiglingar eða sundsýninga áhorfend-
um til skemmtunar. Ekki aldeilis. í dag
sem aðra daga er boðið upp á uppá-
haldsskemmtun Rómverja — fjöldamorð.
Skipin á þessu skemmtilega vatni, skip-
in sem á þessari stundu stefna hvort að
öðru, þau eru hlaðin mönnum, sem munu
berjast þar til yfir lýkur. Fyrsta atrið-
inu er lokið. Fyrir lítilli stundu börðust
skylmingamenn á vatninu; þeir voru í
skrautlegum bátskeljum sem syndandi
hestar drógu. Og nú er röðin komin að
aðal skemmtiatriðinu — sjóorustunni.
Rómverska múgnum má umfram allt
ekki leiðast á þessari fyrstu öld eftir
Krist. Til þess að múgurinn sé sæmilega
ánægður með hlutskipti sitt, verða leið-
togarnir og jafnvel sjálfur keisarinn að
efna til sífellt fleiri hátíðisdaga og bjóða
upp á sífellt meiri manndráp á blóð-
vellinum í Kolosseum. Þannig stendur á
blóðbaðinu í dag og hinni rækilegu aug-
lýstu sjóorustu, sem nú er að hefjast.
Sannleikurinn er sá, að það er orðið
erfitt að gera rómverska múgnum til
geðs. Satt er það, að skylmingamennirn-
ir hafa bara verið góðir að undanförnu.
Og alltaf fer sami viðkunnanlegi hrollur-
inn um menn, þegar skylmingamennirnir
ganga inn á leikvanginn og fyrir stúku
keisarans, lyfta hægri hendi og heilsa
honum með hinu hefðbundna ávarpi:
„Heill, keisari! Hinir dauðadæmdu heilsa
þér!“
En hinir bardagamennirnir hafa reynst
misjafnlega upp á síðkastið að ekki sé
meira sagt, í mesta lagi miðlungs mann-
dráparar og stundum hreinir hugleys-
ingjar innan um.
Ekki nóg með það. Síðast í gærkvöldi,
tauta áhorfendur gremjulega, kváðu
tuttugu frakkneskir fangar hafa hengt sig
til þess að losna við að drepa hvern ann-
an í dag. Verðirnir eru að verða hysknir
og kærulausir. Þýzkum fanga tókst að
fremja sjálfsmorð með því að troða upp
í sig tusku, sem hann einhverstaðar náði
í. Annar fannst hálsbrotinn á leiðinni til
leikvangsins; og svo mætti lengi telja.
Ofan á þetta bætist, að nokkrir vin-
sælir skylmingamenn hafa gjörsamlega
brugðist vonum manna á sýningunum
undanfarna daga. Þeir hafa látið drepa
sig í staðinn fyrir að drepa mótherjana,
og þeir sem á þá hafa veðjað, hafa orðið
fyrir tilfinnanlegu tjóni.
Hvað smærri skemmtiatriðunum viðvík-
ur, hinum eiginlegu skopsýningum — nú,
það getur auðvitað verið spaugilegt að
sjá dverg og konu berjast upp á líf og
dauða, en samt er ekki laust við að nýja-
brumið sé farið af þessu. Svipað má segja
um einvígin, þar sem bundið er fyrir aug-
un á bardagamönnunum; um „músaleik-
inn“ þar sem alvopnaður maður er neydd-
ur til að vinna á vopn- og verjulausum
manni — og síðan drepinn sjálfur á sama
hátt; um kvennaslaginn svokallaða, þar
sem ungar stúlkur eru klæddar í herklæði
og látnar berjast þar til engin stendur
uppi; og svo framvegis og svo framvegis.
Þetta verður leiðingjarnt með tímanum.
Jafnvel „veioisýningarnai “ hætta að
vera skemmtilegar þegar fram í sækir.
Bjarndýr látin berjast við naut; fílum og
tígrisdýrum att saman; konum og körl-
um varpað fyrir ljónin . . . Æ, þetta
er hætt að vera nýtt.
En Claudius — það var nú keisari sem
kunni að efna til manndrápa! I einni or-
ustunni í Kolosseum hafði hann látið
troða 19,000 föngum í dauðaskipin!
Rómverjinn okkar smjattar á orðunum.
Nítján þúsund á einu bretti! Það var dag-
ur sem sagði sex! En bíðum við. Sjóor-
ustan, sem honum er boðin upp á í dag,
ætlar að minnsta kosti að byrja vel. Skip-
in þarna niðri á vatninu eru myndarleg-
ustu herskip og ef dæma má eftir her-
ópunum, sem frá þeim berast, þá getur
þetta orðið líflegasti bardagi.
Skipin eru mönnuð þrælum, afbrota-
Áhorfendur hafa verið í vondu skapi aðmönnum og stríðsföngum, sem vita að
undanförnu. í þeim hefur verið ósvikin
ólund. Þeir hafa sýnt þetta á ýmsan hátt.
Þeir hafa verið með fúkyrði í garð um-
sjónarmannanna. Og þeir hafa verið á
móti því, að einum einasta manni yrði
þyrmt; um leið og hann hefur hnigið
særður á leikvanginn, hefur kveðið við
hrópið: „Dreptu hann!“
Múgurinn er í hættulegu skapi.
Sjóorustan, sem honum er nú boðin upp
á, er að minnsta kosti tiltölulega nýtt
skemmtiatriði. Júlíus Cæsar, kemur á-
horfendum saman um, á víst heiðurinn
af því að hafa fundið upp á þessu. Ef rétt
er með farið, efndi hann til svona sjó-
orustu níu árum eftir innrásina í Bret-
land. Jú, víst eru þá liðin sextíu ár síðan.
En svo er líka hins að gæta, að meir en
þrjú hundruð ár eru liðin síðan skylm-
ingamenn byrjuðu að skemmta Rómverj-
um á leikvanginum.
Annars, segja menn, virðist þessi ann-
álaði Cæsar hafa verið alveg óútreiknan-
legur. Sennilegast sérvitur. Það er sagt,
að hann hafi ekkert verið hrifinn af
skylmingum sem skemmtun, þó að hann
hafi að sjálfsögðu orðið að láta undan al-
menningsálitinu í þeim efnum.
Ágústus tók þetta ekki eins hátíðlega.
Samkvæmt skráðum heimildum, voru leik-
arnir, sem hann efndi til einhverntíma
þegar nýtt musteri var vígt, alveg sér-
staklega skemmtilegir. Þar brytjuðu
Aþenumenn og Persar hvorn annan niður
í heilmikilli sjóorustu.
dauðastund þeirra nálgast óðfluga. Log-
andi örvar eru þegar farnar að þjóta milli
skipanna. Áður en sólin gengur til viðar,
verður hver einasti þessara manna fallinn.
Og þó eru þeir kannski heppnir á sína
vísu. Ýmsir félagar þeirra hafa hlotið
verri dauðdaga í dag — margfalt verri.
Til dæmis — og svo að eitthvað sé nefnt
— þessir sem settir voru í bátinn og rekn-
ir upp á ,,eyjuna“ andspænis keisarastúk-
unni. Eyjan sú hafði verið kvik af lang-
sveltum krókódílum. Ekki hefur það verið
skemmtilegur dauðdagi.
. . . Nú er orustan í algleymingi, blóð-
ið byrjað að lita vatnið rautt. Siglutréð
er fallið á öðru skipinu. Það er stórt gat
á byrðingnum. Mennirnir á skipinu eru að
reyna að komast upp í hitt áður en það
sekkur undir þeim.
Áhorfendur halla sér áfram í sætum
sínum og fylgjast með af ákafa. Blóð-
þorstinn skín úr svip þeirra. Jú, þetta er
sæmilegasta blóðbað.
Svo er þessu lokið, síðasta neyðarópið
þagnað, síðasti limlesti líkaminn horfinn
í vatnið í Kolosseum.
Fimmtíu þúsund Rómverjar streyma út
urn áttatíu hlið út á strætin.
Það er byrjað að rökva. Fyrstu stjörn-
urnar birtast yfir borginni. Kvöld í Róm.
Kolosseum ber við dimmbláan himininn.
Þetta er glæsilegasti leikvangur ver-
aldar. Og á morgun mun skemmtunin
hefjast á ný.
— RONALD HILBORNE.
VIKAN
3