Vikan - 08.05.1958, Blaðsíða 3

Evaz
~Eg t»r bara píaa-
lítill sp ör S a y #**
En þegar Peron missfi hana missti hann líka ríki sitt
var helmingi meiri maður
en maðurinn hennar. Annað mál er það,
að hún gerði sér far um að leyna þessu.
Það var manninum hennar fyrir beztu —
og henni sjálfri.
Juan Domingo Peron var 24 árum eldri
en Eva. Og óneitanlega var hann einræðis-
herra Argentínu, ríkasta og voldugasta
ríkis Suður-Ameríku.
„Peron er eins og örninn,“ sagði Eva
einhverju sinni. ,,Og ég er bara pínulítill
spörfugl."
Og í æfisögu sinni sagði hún: ,,Ég er að-
eins vanmáttug kona. Það sem ég er og
það sem ég á, það sem ég hugsa og það
sem ég vil — allt á þetta rætur sínar í
Peron.“
Gott og vel, kannski elskaði hún ein-
ræðisherrann sinn. En hún var enginn
spörfugl við hliðina á honum. Ef Peron var
örninn í ríkinu, þá var hún að minnsta
kosti ekki minni örn. Hún stjórnaði land-
inu með honum. Hún var fyrsti kven-ein-
valdur tuttugustu aldarinnar.
Hvað styður þessa skoðun? Einum
þremur árum eftir dauða hennar var Peron
flæmdur úr landi.
Kunningjar hjónanna segja, að hann
hafi verið hræddur við Evu. Hún rak hann
áfram, beinlínis þvingaði hann til að ráð-
ast í meira en hann réði við. Satt að segja
er harla ósennilegt, að hann hefði orðið
einræðisherra, ef hennar hefði ekki notið
við.
Sameiginleg saga þeirra hefst eiginlega
ekki fyrr en 1943. Þá komst öflug liðsfor-
ingjaklíka, sem Peron var meðlimur í, til
valda í Argentínu. Hann var skipaður her-
mála- og atvinnumálaráðherra í nýju
stjórninni. Skömmu seinna kynntist hann
Evu Duarte, sem þá var óþekkt leikkona.
Hún kom helzt fram í útvarpsleikritum.
Vikulaun hennar voru rösklega hundrað
krónur.
Eva ólst upp við mikla fátækt. Hún
fæddist í moldarkofa. En löngu áður en
hún kynntist Peron, hafði hún heitið því
á sjálfa sig að „verða eitthvað“. Þegar
hún hitti Peron, vissi hún, að hann gat
látið drauma hennar rætast.
Hvað hann sjálfan áhrærði, þá fannst
honum hún lagleg. Hann var laus og lið-
ugur: konan hans var dáin.
En það leið ekki á löngu þar til hann
uppgötvaði, að hin rauðhærða Eva var
ekki einungis snoppufríð: hún var greind,
hugrökk — og valdafíkin.
Hún var mælsk og orðheppin. Óvinir
hennar sögðu, að hún hefði „eitur í tungu-
broddinum". Hún hafði áhuga á pólitík
og pólitískum samsærum. Og hún trúði á
Peron og stefnu hans.
Eva gerðist ástmey hans. Hann fékk
henni íbúð við hliðina á sinni.
Hann sá um, að henni var falið að
stjórna vikulegum útvarpsþætti. Útvarps-
tíma sinn notaði hún til áróðurs fyrir
elskhugann. Einkum gerði hún sér far um
að koma því inn hjá hlustendum, að hann
væri mikill og einlægur vinur alþýðunnar.
Hún hjálpaði honum líka að semja
stefnuyfirlýsingu sína, sem var full af
loforðum og fögrum fyrirheitum. Peron
var ekki að skera það við neglur sér.
Ef hann tæki við stjórnartaumunum, áttu
allir — eða nálega allir — að fá meiri
laun fyrir minni vinnu. Um leið réðst
hann harkalega á „arðræningja“ og „er-
lenda kapítalista“.
Eva tók að sér að skipuleggja kvenna-
samtök til stuðnings hinum verðandi ein-
ræðisherra. Upp úr þessu var stofnaður
nýr pólitískur flokkur, flokkur Peronista.
að segja að dómi „heldri kvenna“ í höfuð-
borginni.
Þegar Eva lét á sér skiljast að hún
óskaði eftir sæti í stjórn umfangsmesta
líknarfélags borgarinnar, sögðu þessar
konur nei.
Frú Peron svaraði með því að láta
setja upp fiskbúð á gangstéttinni fyrir
framan klúbbinn, sem var miðstöð fínu
frúnna og mannanna þeirra. Svo tilkynnti
hún, að hún hefði stofnað sín eigin sam-
tök til hjálpar fátækum og að ríkið hefði
gefið henni einskonar einkaleyfi á allri
hjálparstarfsemi. Þessi stofnun varð að

' '&'i
éÉ«PIí1píé»-
i
I
» »■
W "
I
I
gjl
i
• Í-umÚ*' 1

Hl!mb. 8
Kjólar fyrir hálfa milljón á ári
Þegar hér var komið, hætti stjórnar-
völdunum að lítast á blikuna. Árið 1945
var Peron handtekinn og fangelsaður. En
andstæðingum hans sást yfir Evu litlu.
Hún skipulagði kröfugöngur og upphlaup.
Hún flutti magnaðar ræður. Og hún hét
á verkalýðinn að bjarga leiðtoga sínum,
hinum eina og óviðjafnanlega Peron.
Árangur: Yfir 50,000 verkamenn í
Buenos Aires gerðu sig liklega til að grípa
til vopna.
Stjórnin gugnaði og Peron var látinn
laus. Fjórum dögum seina gekk hann að
eiga Evu Duarte.
Hann var orðinn forseti Argentínu innan
tveggja mánaða, Eva æðsta kona lands-
ins.
Nú var orðin mikil breyting á högum
hennar, rauðhærðu stúlkunnar, sem fæðst
hafði í moldarhreysinu — of milcil satt
lokum ríki í ríkinu, tekjur hennar ná-
lega 2,000 milljónir króna á ári!
Eva Peron líknarstofnunin, eins og hún
var nefnd, útbýtti matvælum, lyfjum og
peningum meðal þurfalinga( og þeirra
sem voru ,,rétttrúaðir“ í pólitík). Á henn-
ar vegum voru reist sjúkrahús, verzlan-
ir, hvíldarhæli fyrir verkakonur og elli-
heimili.
Tekjur stofnunarinnar byggðust á
„frjálsum” framlögum allskonar fyrir-
tækja. Enginn var skyldugur að leggja fé
að mörkum — seisei nei.
En þegar óvenjuhugrakkur verksmiðju-
eigandi, sem beðinn hafði verið að skjóta
í púkkið, neitaði, birtist maður frá verk-
smiðjueftirlitinu daginn eftir og lokaði
fyrirtækinu vegna ,,slysahættu.“
Framhald á bls. 14
VIKAN
3