Vikan - 22.05.1958, Blaðsíða 11

jafnvel hinstu stund þeirra sam-
an. Lítill en fagur krans stóð
ennþá við enda kistunnar;
þarna hafði Ankhesnamun sjálf
máske lagt hann. Það voru leik-
föng af ýmsu tagi líka, og blæ-
væng nefnir einn viðstaddra ,,úr
undurfögrum strútsfjöðrum,
sem bærðust í blænum, sem
barst inn í grafhýsið, eins og
þær væru nýkomnar af fuglin-
um.“
í grafhvelfingunni sjálfri
voru gullprýddar trékistur, hver
utan yfir annarri. I þeirri innstu
var þreföld kista: innsta lagið
var úr skíru gulli og þurfti
fjóra menn til þess að lyfta því.
í innstu kistunni — því að það
mátti alveg eins kalla þetta
þrjár kistur — var lík konungs,
hver fingur og hver nögl
skreytt gulli og á ásjónunni
gullgríma með andlitsmynd
hans.
Hvernig mátti það vera, að
allur þessi auður hafði varð-
veist í 3000 ár? Tvennt virðist
bera til. I fyrsta lagi var Tut-
ankhamun lítt þekktur konung-
ur, sem dó ungur og var graf-
inn í flýti, ef til vill í grafhýsi,
sem upphaflega hefur ekki ver-
ið gert fyrir hann. í öðru lagi
vildi svo til, að þegar graf-
hýsi Ramessesar VI var seinna
höggvið í klettinn þarna í
grendinni, huldi ruðningurinn
úr því hinn smærri og óveg-
legri inngang í gröf Tutank-
hamuns.
í dag eru gripirnir úr gröf-
inni varðveittir í sérstökum sal
í þjóðminjasafninu í Cario. Þar
er líka konungurinn og kistur
hans. Þarna er merkasti hluti
hins stórmerka egypska þjóð-
minjasafns.
Carnarvon lávarður andaðist
skömmu eftir fundinn: fékk
blóðeitrun upp úr flugnabiti.
Þetta varð upphaf þjóðsögunn-
ar um „hefnd faraósins“. En
Carter lifði til 1939, og dr.
Berry, sem stjórnaði krufningu
hins konunglega smurlings, er
á lífi enn þann dag í dag. Sömu
sögu er að segja af Sir Alan
Gardiner, sem nú er á áttræð-
isaldri, og ýmsum öðrum sem
komu inn í grafhýsið árið 1922.
Svona Seit hásæti faraós-
ins út
PRIJVSESSA
sem segir sex... Og hún er arabisk!
SÍÐUSTU vikumar hefur
ljósbláum rennilegum
bíl oft brugðið fyrir i hinum
þröngu götum Rabat, höfuð-
borgar Marokko. Fólkið er
farið að þekkja bílinn. Það
veifar til stúlkunnar, sem
ekur honum, og stingur sam-
an nefjum. Því er farið að
þykja vænt um þessa stúlku.
Þjóðin er kannski ekki alveg
búin að átta sig á henni enn-
þá, en vinum hennar fjölgar
með hverjum degi.
Hún heitir Aisha prins-
essa og er elsta dóttir Mu-
hameds V konungs í Mar-
okko.
Aisha er svarteyg og
svarthærð, eins og arabisk
prinsessa á líka að vera. Hún
er lagleg — líka á vestræn-
an mælikvarða. Framkoma
hennar er vingjarnleg og lát-
laus, brosið glaðlegt og
hressilegt: hún er fyrirmynd-
ar prinsessa.
En hún er annað og meira
en elsta dóttir kóngsins. Hún
hefur bein í nefinu þessi
prinsessa. Hún er ötulasta og
einarðasta kvenréttindakona
landsins, stendur í fylking-
arbrjósti þeirra, sem svifta
vilja andlitsblæjunni af ara-
bisku konunni í Afríku,
gera hana jafnréttháa karl-
manninum.
Um það stendur deilan. I
Afríku er auðvitað enginn
skortur á arabiskum karl-
mönnum, sem berjast með
hnúum og hnefum gegn jafn-
réttishugsjónum prinsess-
unnar. Þeir vilja óbreytt á-
stand. Og þeir gera sér ljóst,
að Aisha er hættulegasti
andstæðingur þeirra.
Marokko er land hinna
furðulegustu andstæðna. Þar
mætist nútíð og fortíð. Það
var Muhamed konungur
sjálfur sem tendraði frelsis-
eldinn í brjósti dóttur sinn-
ar. Árið 1940, þegar Frakk-
ar, sem þá réðu lögum og
lofum í Marokko, tjáðu hon-
um, að þeir væru andvígir
hugmynd hans um stofnun
skóla fyrir arabiskar stúlk-
ur, svaraði hann: ,,Ég mun
láta Aishu dóttur mína berj-
ast fyrir jafnrétti kvenna og
karla.“
Hún hefur barist þeirri
baráttu ætíð síðan.
Muhamed V er sannfærð-
ur um, að vestrænar hug-
sjónir og vestrænn hugsun-
arháttur geti orðið arabisku
þjóðunum lyftistöng, án þess
að skaða menningu þeirra.
Ilann gerði sér því far um að
láta börn sín nema vestræn
og arabisk fræði jöfnum
höndum. Hvað dæturnar
áhrærði, komst hann að
þeirri niðurstöðu, að þess
væri hvergi krafist beinum
orðum í trúarbókum Araba
að konur bæru andlitsblæjur,
og hann tjáði dætrum sín-
um, að þeim væri algjörlega
í sjálfsvald sett hvort þær
tækju upp andlitsblæjuna.
Aisha prinsessa komst að
þeirri niðurstöðu eftir ræki-
lega umhugsun, að hún hefði
ekkert við andlitsblæju að
gera. Andlitsblæjan er að
ýmsu leyti tákn þess ófrels-
is sem obbinn af arabiskum
konum býr við. Um þetta
segir Aisha: „Blæjan sjálf
skiptir minnstu máli. Það
sem mestu máli skiptir er
þetta: að konan fái að ráða
því sjálf, hvort hún hylur
andlit sitt eða ekki. Þegar
svo er komið, verður andlits-
blæjan einfaldlega skraut en
ekki dulbúið munnkefli.“
Aisha byrjaði að koma
fram opinberlega strax og
Marokko hlaut sjálfstæði. I
fyrra var hún fulltrúi á þingi
arabiska kvennabandalags-
ins, sem haldið var í Dam-
askus í Sýrlandi. Hún flutti
þar skorinorða ræðu. Þegar
hún lauk máli sínu, stóð þing-
heimur á fætur og hyllti
hana.
Hreinskilni hennar og hug-
rekki hefur stundum komið
föður r.siinar í vanda. Óvin-
ir konungs hafa hvað eftir
annað vikið að hinni frjáls-
lyndu stefnu hennar í áróðri
sínum. E1 Glaoui fursti, sem
árum saman var öflugasti
andstæðingur Muhameds og
sem árið 1953 fékk komið því
til leiðar að Frakkar fluttu
konung í útlegð, notaði
myndir af prinsessunni til
þess að grafa undan honum.
Þær sýndu Aishu á sundbol,
en í augum „rétttrúaðra"
Araba er vitaskuld naumast
hægt að komast f jær andlits-
blæjunni.
En tveimur árum síðar var
Muhamed kominn aftur í
höll sína, E1 Glaoui búinn að
biðjast opinberlega fyrir-
gefningar -— og Aisha aftur
byrjuð að flytja ræður eins
og ekkert hefði ískorist. Það
kom á daginn, að sundbol-
irnir hennar voru ekki eins
hneykslanlegir í augum ara-
bisku alþýðunnar og aftur-
haldsseggirnir höfðu vonað.
Aisha hefur mikið yndi af
íþróttum. Hún iðkar sund
nærri því daglega, bregður
sér til Svisslands á skíði, hef-
ur mikla ánægju af útreiðar-
túrum og fer á veiðar með
riffilinn sinn þegar hún get-
ur. I fyrstu ráku landar henn-
ar upp stór augu. Það er
vissulega ekki á hverjum
degi sem arabiskar konur
dirfast að taka upp jafn
,,karlmannlega“ iðju og í-
þróttir. En svo máttu jafn-
vel íhaldsömustu bókstafs-
trúarmenn viðurkenna, að
konur gætu verið alveg eins
fræknir íþróttamenn og karl-
ar — og prinsessan hafði enn
rutt steini úr vegi arabiskra
kvenna.
Vestrænir menn eiga auð-
vitað bágt með að skilja það,
en barátta Aishu fyrir jafn-
rétti arabiskra kvenna hefur
einmitt snúist um svona
,,smámuni“. Hún er að berj-
ast við æfaforna siði. Arab-
ar eru íhaldsamir að eðlis-
fari og meiri bókstafstrúar-
menn en kristnir menn. Það
sem þykir sjálfsagt með vest-
rænum þjóðum, getur orðið
Arabanum að hneykslunar-
hellu, komið honum í upp-
nám.
Klæðnaður arabiskra
kvenna hefur haldist óbreytt-
ur öldum saman. Konurnar,
sem hafa tekið sér fyrir
hendur að losa þær úr prís-
und karlmannanna, gera sér
ljóst, að hinn hefðbundni
kvenbúningur er eitt af tákn-
um þessarar ánauðar. Þær
hafa því tekið upp vestræn-
an klæðaburð að nokkru
leyti.
Þegar Aisha kom fyrst
frarn opinberlega, vakti það
feiknmikla athygli, að hún
var í dragt. Ráðgjafar föður
hennar sumir hverjir ráð-
lögðu henni að endurtaka
'þ’etta ekld. Þeir óttuðust af-
Svör á bls. 14.
VIKAN
11