Vikan - 17.07.1958, Blaðsíða 3

J AZZ
Ríkisútvarpið virðist smátt og
smátt vera að færast á sveif með
jazzinum. Inn í „laugardagslögin"
og „sunnudagslögin", eða hvað
þættirnir nú eru kallaðir, er iðu-
lega skotið tveim, þrem jazzlög-
um og kann allt jazzfólk vissu-
lega að meta þá viðleitni. Sér-
staklega hef ég heyrt menn lýsa
ánægju yfir, að leikin skuli í einu
fleiri en eitt lag með sama lista-
manninum — sennilega er það
þó gert af öðrum ástæðuní en
tillitssemi við jazzfólk, því að
það er óneitanlega þægilegra að
kynna fjögur lög í einu og setja
síðan á hæggenga plötu, sem skil-
ar öllum lögunum án þess að þurfi
að snúa henni við. En hvað um
það, þetta er í áttina og nú bein-
ist baráttan að þvi að fá bætt
við þáttinn „mánudagslögin" og
„þriðjudagslögin" með sama sniði.
George Shering er sá jazz-
manna, sem einna mestra vin-
sælda hefur notið síðustu árin
meðal almennings. Útvarpið á
meira að segja allgott plötusafn
eftir hann, svo sem heyrzt hefur
í „laugardagslögunum" og „dans-
lögum af plötum". George er
Breti, sem fluttist til Bandaríkj-
anna 1947. Ekki mun hann hafa
verið fyrirfram ákveðinn í að
afla sér fjár og frama vestra,
en hlaut þó hvort tveggja. Hann
hefur mjög ákveðnar skoðanir um
músik fyrir almenning og hefur
byggt upp hinn fræga kvintett
sinn samkvæmt þeim. Kvintett
hans leikur óneitanlega jazz-
músik, en þó á auðskilinn, ein-
faldan og áheyrilegan hátt, og
hefur með því unnið sér hlust-
endur bæði meðal jazzfólks og
annarra. Með þessari diplómat-
ísku aðferð hefur hann senni-
lega gert meira til að ryðja jazz-
inum braut meðal almennings en
nokkrum öðrum hefur tekizt á
síðari árum.
Jazzblaðið Down Beat ræddi
nýlega við Shearing, og í viðtal-
inu gaf hann þá yfirlýsingu, að
frá sínu sjónarmiði væri „góð
eftirlíking betri en slæm frum-
smíð". Þessi orð eiga erindi til
okkar jazzmanna, sem eru bæði
fáir og flestir smáir á alþjóða
mælikvarða, þótt ef til vill megi
segja um þetta eins og flest ann-
George Shering.
að, að við stöndum okkur vel
„miðað við fólksfjölda". Islenzku
jazzleikararnir hafa lítið annað
en hljómplötur til að fara eftir í
viðleitni sinni til að leika jazz,
og viil því að sjálfsögðu brenna
við, að eftirlíkingar eigi sér stað.
Þeim skal i því sambandi bent á
orð Shearings og ráðlagt að til-
einka sér þau.
Það hefur ekki
verið haft hátt
um Benny
Goodman upp
á síðkastið. —
Hann er þó
alls ekki dauð-
ur úr öllum
æðum ennþá,
þótt hann eigi
49 ára afmæli
um þessar
mundir. Nú er
hann staddur
Benny Goodman. 1 EvróPu með
stóra hljóm-
sveit, skipaða ágætum jazzleik-
urum og léku þeir fyrstu hljórn-
leika ferðarinnar í Stokkhólmi í
byrjun maí. Síðan var áætlað að
heimsækja Kaupmannahöfn, Osló,
Hamborg, Berlín, Frankfurt, Zur-
ich, Amsterdam, Blokker, Col-
ogne, Munchen, Vín, Karisruhe,
Essen, Dusseldorf, Hannover, og
eftir það dvelur hljómsveitin
vikutíma á Brussel sýningunni. —
Goodman mun líka halda upp á
afmæli sitt með því að leika
klarinettkonsert eftir Mozart með
belgisku rikishljómsveitinni í
Brussel. Það er nóg að gera hjá
gamla manninum ennþá.
gaukur.
Veiztu — ?
1. Hvað er ateismi?
2. Hver fékk fyrstur manna No-
belsverðlaun og hverrar þjóðar
var hann?
3. Hvað , þýðir skammstöfunin
ILO?
I/. Hvað heitir eins árs giftingar-
afrnœli ?
5. Hver var Emil Waldteufel, hve-
nær var hann uppi og hvað þýð-
ir nafn hans?
6. Af hverju er orðið snobb dregið?
7. Hvaða kaupstaður hefur skrá-
setningarstafinn F á bifreiðum
sínum ?
8. Þjóðsöngur liverrar þjóðar hefst
á þessari Ijóðlinu: Vort land,
vort fosterland, Ijud högt, o,
dyra ord?
9. Hver er hnattstaða Rifstanga?
10. Hvað er stœrsta bókasafn í
heimi og hvað telur það mörg
bindi ?
Sjá svör á blaðsíðu 14.
FORSÍÐUMYNDIN
að þessu sinni er tengd grein og
myndum á bls. 6 en þar segir þýzki
blaðamaðurinn og ljósmyndarinn
Heinz Oclchardt frá íslenzkum hest-
um í Þýzkalandi. Forsíðumyndin
sýnir hóp ferðamanna (þar á meðal
IJUe Bruns sem sagt er frá i grein-
inni) leggja af stað í útreiðatúr
frá fjallaliótelinu Berghof í Vestur-
Þýzkalandi, en á hóteli þessu geta
ferðamenn alltaf fengið íslenzka
hesta.
L E I K L I 8 T
LEIKHÚ? HEIMDALLAR:
Haltu mér — slepptu mér —
(íamanleikur eftir Claude Mag:nier. Þýðandi o£ leikstjóri: I.árus Þúlsson.
Eiginkonan bíður í sumarbú-
staðnum eftir manni sínum úr
viðskiptaleiðangri. Á meðan legg-
ur hún drög að því að maðurinn
sem hún elskar komi í heimsókn.
Fær svefnlyf til að róa taugarn-
ar. Ókunnur náungi laumast inn
í húsið til að hringja út af biluð-
um bíl sínum, finnur engan fyrir,
notar símann og fær sér vatns-
glas um leið án þess að vita að
þar var einmitt svefnlyfið sem
frúin hafði byrlað sér. Og sofnar
vitaskuld i hjónarúminu. Frúin
kemur inn í hálfrökkrinu, fær sér
góðan skammt af lyfinu og leggst
til svefns við hliðina á gestinum
án þess að verða hans vör. Og
vitaskuld kemur eiginmaðurinn
heim skömmu síðar, degi fyrr en
hann hafði áætlað ....
Það væri bjarnargreiði við á-
horfendur að rekja efni leiksins
frekar. Leikurinn er sprenghlægi-
legur og skoplegur frá upphafi
'til enda, höfundur veltir efninu á
alla vegu til þess að fá fram sem
flestar skoplegar hliðar, þaulnýt-
ir hvert tækifæri sem býðst. Þetta
er ósvikinn gamanleikur, þar sem
gamanið sprettur af misskilningi
sem verður að gagnkvæmum
skilningi í lokin. Leikritið er vel
samið, hvergi „dauður punktur"
né óþarfa málalengingar, allt
gengur hratt og snurðulaust fyrir
sig. Leiksviðstækin notuð til hins
ýtrasta, og persónum gefinn jafn
kostur.
Leikendur eru aðeins þrír og
„toppstjörnur" í hverju hlutverki.
Ef til vill var það einna ánægju-
legast við þessa sýningu að þar
voru engir viðvaningar í auka-
hlutverkum til þess að draga úr
heildaráhrifunum.
Lárus Pálsson sem jafnframt
var leikstjóri (og þýðandi) lék
eiginmanninn, George Maxwell af
frábærri snilld og mennskri kímni.
Einna best tókst honum upp er
hann túlkaði , barnaskap og
reynsluleysi hins kokkálaða eigin-
manns, hræðslu hans við að láta
til sín taka. Það er ekki á færi
annarra en mikilla listamanna að
vekja samúðarhlátur áhorfenda
og túlka þó slíkt smámenni til
allra hluta sem Mr. Maxwell. —
Lárus hefur enn einu sinni sýnt
og sannað að hann er einn sann-
asti gamanleikari okkar, einn
þeirra fáu sem taka skopið alvar-
lega.
Leikstjórn hans virtist hvergi
ábótavant að okkar viti, það var
hraði og fjör í leiknum, spenna
sem hélzt allan leikinn út. Og
loks ber Lárusi sérstakt hrós fyr-
ir þýðinguna; það er í sannleika
sagt fátítt að heyra svo ágæta
leikritsþýðingu á íslenzku sviði
og á það einkanlega við um gam-
anleiki. Málið var gott og vandað,
jafnvel fágað, en þó bráðlifandi,
eðlilegt og í fullu samræmi við
daglegt tungutak alls almennings.
Þar með hefur Lárus hnekkt ræki-
lega þeirri skoðun ýmissa þýð-
enda, að þýðingu á daglegu tali
manna þurfi að „skreyta" með
slanguryrðum og ambögum til
þess að ná lifandi blæ.
Helga Valtýsdóttir lék eigin-
konuna, Jane, sem orðin er leið
á smáborgarahætti og meðal-
mennsku eiginmannsins, þráir
eitthvað, sem er meira æsandi
og spennandi, Þetta hlutverk
Helgu er ólíkt flestum hlutverk-
um sem hún hefur til þessa tekið
að sér en hún sýndi og sannaði
með leik sínum að ” list hennar
er síður en svo á eina bókina
lærð. Hún kom fram í nýju ljósi
og leysti hlutverk sitt afbragðs-
vel af hendi. Ef til vill kom hún
mest á óvart af þessum þremur
leikurum, það er fremur sjald-
gæft að leikari sem sýnt hefur
afburða hæfileika í afmörkuðum
ramma, nái svo ágætum árangri
á gerólíku sviði.
Rúrik Haraldssnn lék skúrkinn
Mervyn Browne. Rúrik lék af
miklu fjöri og lifandi þrótti en
þó ísmeygilega og nægilega
temprað. Honum lætur alltaf vel
að túlka heimsvana skálka sem
hafa klækjabrögð í frammi, tæla
saklausar konur og hafa eigin-
mennina að ginningarfíflum. —
Rúrik var í essinu sínu, það mátti
Framh. á bls. llf
VIKAN
3