Vikan - 04.09.1958, Qupperneq 10

Hann gortaði af því að hafa ieikið fyrir konunga — en átti þó eftir ánægjulegasta áheyrandann
WIL.DIAM Shakespeare Irving
Pratt eins og hann hét fullu
nafni kom til Afríku með enskum
leikflokki sem varð gjaldþrota á leið-
inni. Fararstjórinn átti ekki nema
fyrir einum farmiða heim og það
urðu því örlög Williams að vera skil-
inn eftir.
Næstu árin vöndust innfæddir
þessum furðulega manni, sem lædd-
ist um skógana og virtist ráða yfir
mörgum persónum í einum og sama
líkama. Frammi fyrir svörtum á-
heyrendahópi lék hann hvert hlut-
verkið á fætur öðru og hélt áheyr-
endum sínum hugföngnum af undr-
un og hrifningu. Að launum hlaut
hann matarleifar og víndreggjar hvar
sem hann fór.
Hann gat í raun og sannleika stát-
að af því að hafa leikið fyrir kon-
unga — stolta negrakonga í fjar-
LEIKARI
lægustu afkimum Afríku. En þegar
fór að ganga á vinbirgðir höfðingj-
anna færði hann sig úr stað og leit-
aði uppi þann næsta. Hann varð víð-
frægur fyrir hina undarlegu rödd
sína sem gat líkt eftir fuglasöng og
ljónsöskri jafnt sem ástsjúkri meyju
og ómálga barni. Hann bjó einnig
yfir þeim furðulega hæfileika að geta
látið viðstadda heyra þeirra eigin
rödd án þess að bæra varirnar.
Hann ferðaðist víða um frumskóg-
anna og var hvarvetna tekið sem
miklum listamanni, en brátt fór
ljóminn að fara af honum. Hann hélt
nú. að mestu kyrru fyrir í Invuma-
héraðinu þar sem hann varð brátt
þekktur meðal landnámsmanna, sem
bjuggu þar dreifðir og liðfáir.
Harn var kominn á það stig að
hann var aldrei í rauninni allsgáður
en þó ekki heldur ölvaður, en hirðu-
laus, tötralegur og varla með sjálf-
um sér svo margir hótuðu að úthýsa
honum.
jÞó var hann svo eymdarlegur og
illa.á sig kominn, að fáir höfðu brjóst
í sér til að reka hann á brott þegar
í harðbakkann sló. Jafnvel þótt ætíð
væri slægðarglampi í gömlum leik-
araaugum hans, sem nú voru orðin
þrútin og döpur. Hann var með öllu
fólaus og. þurfti ekki á fé að halda,
þyí hvítir menn og innfæddir sáu
honum fyrir snarli að éta og lögg að
súpa, Hann hélt sig jafnan þar sem
mest yar um sopann.
IJann yar staddur á búgarði Bill
Deyenish daginn sem Timm Marr
kom þangað frá Englandi. Bill var
stórvaxinn og hæglátur Iri sem
hafði undanfarin fimm ár unnið að
jarðabótum á nýbýli sínu og aug-
lýgt eftir félaga. Timm Marr kom
og hafði gefið sig fram. Það er
sjaldan til heilla þegar tveir Irar
koma saman en þessir tveir virtust
svo ólíkir að skapferli að engin
hætta væri á ferðinni. Tim Marr var
ungur, glaðlyndur og raupsamur,
f astheldinn á »fé þar sem Bill var
aftur á móti örlátur og hæggerður.
Það var slegið upp veizlu i tilefni
af því að þessir tveir höfðu stofnað
með sér félag. William S. birtist á
sjónarsviðinu á leyndardómsfullan
hátt um leið og tappinn var dreginn
úr fyrstu flöskunni. Hann fór að
skemmta mönnum með því að
herma eftir bændum og búaliði i ná-
grenninu og gerði það á svo snilld-
arlegan hátt að fólk kútveltist um
af hlátri. Hann hafði einstakt lag á
því að sýna það sem var sérkenni-
legast við hvern og einn og dró það
fram á skoplega vísu.
„Þetta er furðulegur karl,“ sagði
Marr og réði sér varla fyrir hlátri,
„hann lítur út einsog maður gæti
ímyndað sér Hamlet eftir þúsund
nátta svall og hann sýnist geta
hermt eftir hverju hljóði, áraglami
á fljótinu jafnt og ástarrómi Romeos
og Júlíu. Heyi'ðu mig, Vilhjálmur
S., það er einn maður sem þú getur
ekki hermt eftir í þessu héraði."
„Og hver skyldi það nú vera,
væni minn?“
„Það er ég. Þú hefur ekki séð mig
fyrr en í dag. Þú hefur ekki hug-
mynd um hvað er sérkennandi fyrir
mig.“
Varla hafði hann sleppt oi'ðinu
þegar hann heyrði sína eigin rödd
úr skotinu þar sem William gamli
sat. Hann varð furðu lostinn og hélt
hann væi'i farinn að heyra ofheyrnir,
hefði fengið of stóran skammt af
viski. En það bar ekki á öðru, karl-
inn hafði náð raddblænum svo varla
var hægt að greina mun á því hvei'
talaði, hann eða Marr, ef maður
lokaði augunum.
En gamli maðurinn gekk of langt.
Hann var enn á sveimi daginn eftir
í von um leifar af brennivininu og
ráfaði inn í herbergi Marrs þegar
hann var að taka farangurinn upp úr
töskum sínum.
„Sjáum til,“ hrópaði hann um leið
og hann hrifsaði Ijósmynd af lag-
legri og blíðlegri stúlku. „Hvað er
nú hér? Ætlar nú ástin að fara að
halda innreið sína í Invuma-héraðið ?
Ástin ber að dyrum.“
Hann fór að herma eftir rödd
Marrs: „Þetta er elskan mín. Þetta
er ástardrottning mín. . . . Sjáðu
bara hvernig hún hallar undir flatt.
Ó, að ég væri hanzki á þeirri hönd
er fengi að strjúka þér um vanga.“
Marr þreif myndina af honum og
sparkaði honum út.
Innan sex mánaða hafði Marr
sent eftir stúlkunni sem ljósmyndin
var af. „Ég sæki hana þangað sem
hún stígur á land og giftist henni
í borginni," sagði hann við Bill.
„Vertu ekki svona ófrýnn yfir því.
Þú þekkir ekki Shielu. Hún er millj-
óndollaravirði.11
Bill andvarpaði. Hann hafði einnig
þekkt stúlku sem var milljóndollara-
virði og hafði einmitt farið til Afríku
í þeim tilgangi að gleyma því að
slíkar stúlkur væru til. Þegar nær
dró komudegi Shielu trúði Bill Wil-
liam S. fyrri þvi að lífið væri að verða
sér óbærilegt á búgarðinum. Það þarf
ekki að taka fram að William S. var
kominn á vettvang þar sem von var
frekari veizluhalda.
„Tim er önnum kafinn við að smíða
húsgögn og setja upp gluggatjöld.
Ljósrauðar í einu herberginu og blá-
ar i öðru. Og hann hefur látið sækja
skápa og snyrtiborð alla leið til
Nairobi. Ég skil ekki af hverju tómu
benzíntunnurnar duga ekki lengur
eins og hingað til.“
„William, af hverju er gangur lifs-
ins svona ? Tim er frjáls eins og
fuglinn, líttu bara á veldi hans,“ og
hann benti á hinn víða sjónhring,
breiðan og blómlegan dalinn og f jöll-
in í fjarska. „Og svo vill hann fá
kvenmann."
„Ógæfan verður þó enn verri síðar
meir,“ sagði William, „þá verður
hann að dragnast búð úr búð og
kaupa allt sem hugur konunnar girn-
ist og hann verður að neita sér um
allar skemmtanir, verður að láta sér
nægja að sitja heima og lífið verð-
ur tilbreytingarlaust og gleðisnautt.
Ættum við ekki að koma i veg fyrir
ógæfu hans?“
„Það væri þörf á því, komdu í
bæinn, en í guðanna bænum, gleymdu
ekki að dást að gluggatjöldunum.
Hann skipti um í öllum gluggum
af því einhver blábjáni sagði honum
að þessi gömlu gengu ekki við ljóst
hár og blá augu.
„Gömlu farandskáldin sögðu að
ástin gerði hvern manninn frávita,“
sagði William S. sem sífellt vitnaði
í ljóð og leikrit sér til fulltingis.
Þegar þeir komu inn í húsið var
þeim sagt að Marr væri að dauða
kominn.
Þrír blökkumenn höfðu borið hann
hann inn af akrinum þar sem hann
hafði verið að vinna. Þeir komu
einnig með slönguna, sem hafði bit-
ið hann. Bill leit varla á hana. Það
var ekki mamba. Dauðastríð Marrs
var langt.
Hann talaði um stúlkuna.
„Þú ferð að sækja Shielu fyrir
mig, Bill,“ sagði hann, „útskýrðu
fyrir henni, reyndu að leiða henná
fyrir sjónir.“
Það geislaði af andliti Marrs og
augu hans störðu út í bláinn, þangað
sem Bill og William gátu ekki séð.
„Segðu henni að ég bíði hennar ein-
hvers staðar. Ég er ekki orðinn ör-
vita. Ég veit hvað ég er að segja.
Ég bíð hennar. Segðu henni það,
Bill. Ást eins og okkar, getur ekki
dáið. Það hlýtui' að vera einhver
staður . . . ég bíð . . .“
William S. fór með Bill niður að
ströndinni til að taka á móti Shielu.
Bill hafði ekki sent skeyti á undan
sér. Honum fannst það of hörkulega
að farið. Hann vonaðist eftir að
reiðaslagið yrði ekki eins óskaplegt
ef hann skýrði stúlkunni sjálfur frá
láti Marrs.
Hann gat ekki til þess hugsað að
takast þessa ferð á hendur aleinn,
þess vegna fékk hann gamla Wil-
liam S. til fylgdai'. William hafði þó
verið viðstaddur þegar Marr dó,
hlustað á hann segja síðustu orð sin
og veitt honum nábjargir.
„Ég skal lána þér einhverja garma
til að ganga í,“ sagði Bill, „þú verð-
ur að koma með mér.“
„Ég bregst aldrei vinum mínum,“
sagði William og hugurinn hvarflaði
að hinum fjölmörgu drykkjukrám
borgarinnar.
En Bill hafði varann á og gætti
mannsins vel, hann fékk ekki nema
eitt staup til að róa taugarnar áður
en þeir gengu niður á hafnarbakk-
ann. WiIJiam var stúrinn á svip og
dapur i bragði.
„Mér er illt,“ sagði hann, „ég er
að missa allan mátt. Ég veit ekki
lengur mitt rjúkandi ráð. Þú hefur
svipt mig öllum styrk mínum. Mér
verður illt af að horfa á allt þetta
vatn allsgáður."
„Þegiðu,“ sagði Bill.
Hann greip ákaft í höndina á
gamla manninum þegar skipið nálg-
aðist hafnarbakkann. Einhverstaðar
í þessu mikla mannhafi um borð
horfði Shiela á land, og leitaði að
unnusta sínum.
Landganginum var skotið upp á
bryggjuna og eitt andartak hikaði
Bill, horfði með ógeði á félaga sinn.
En hann dró William S. um borð með
sér. Hann varð var við forvitnis-
augu sem störðu á þá frá öllum hlið-
um og fannst óþægilegt hvað fólk
veitti þeim mikla athygli. Hann ósk-
aði sér einskis heitar en vera horf-
inn aftur i sveitakyrrðina í Invuma.
Aldrei fyrr á ævinni hafði hann ver-
ið svona nálægt því að hlaupast á
brott.
En áður en af því varð kom borða-
lagður stýrimaður að máli við hann.
„Eruð þér hr. Marr?“
„Nei, en ég . . . ég kom í staðinn
fyrir hann . . .“
„Ég skil,“ svaraði stýrimaðurinn
Framhald á bls. 14
VERÐUR AÐ LIÐI
Smásaga eftir REX HARDINGE
10
VIKAN