Vikan - 11.09.1958, Page 11

Konan sem ætlaði að verða forseti
AUÐUGASTI maður Ameríku,
Commodore Cornelius Vander-
bilt, var 74 ára að aldri árið 1868,
farinn að heilsu en átti þó tvö brenn-
andi áhugamál: kynf erðismál og
miðilsfundi. Hver sem gat lagt hon-
um eitthvað af mörkum á þessum
sviðum var velkominn í íbúðarhöll
hans í New York.
Þegar dyravörður hans vísaði hóp
þokkafullra, brosmildra kvenna inn
til hans dag einn var hann í hæsta
máta ánægður því þær buðu hvort-
tveggja. Auðkýfingurinn kvaðst
reiðubúinn að reyna dulrænar lækn-
ingar til að bæta heilsu sína. Kven-
fólkið brosti blítt og tók þegar til
starfa.
Þó Viktoría Claffin Woodhall og
systir hennar væru einnig hálfgerðir
fúskarar við miðilsstörf höfðu þær
einstakt lag á því að nota ,yndis-
þokka sinn jafnfi’amt læknisdómn-
um og Corneilius Vanderbilt virtist
þrífast vel á þeirri blöndu.
Viktoria hafði matgt brallað um
dagana unz hún uppgötvaði miðils-
störfin sem ákjósanlegan gróðaveg.
Kvöld eitt hélt hún fyrirlestur um
dulræn efni, tók þá eftir ljómandi
laglegum liðsforingja í áheyrenda-
hóppnum, féll í dá og tilkynnti þess-
um manni: ,,Það verða örlög yðar að
kvænast mér.“
Blood liðsforingi var þegar kvænt-
ur og átti tvö börn, hafði tekið þátt
i borgarastyrjöldinni og var nýkom-
inn heim. Eins og Viktoria hafði
hann feiknarlegan áhuga á dulræn-
um fræðum, var fríhyggjumaður og
framfarasinnaður svo hann yfirgaf
konu sína og gerðist elskhugi Vik-
toriu.
Þau fóru þorp úr þorpi en urðu
víðast hvar að flýja eftir stuttan
tíma, systurnar grunaðar um vændi,
ákærðar fyrir svik í sambandi við
spámennsku. Þau dvöldu öll þrjú í
Pittsburgh þar sem loftið var ótryggt
í kringum þau, þegar tveir gamlir
kunningjar birtust á sjónarsviðinu og
slógust i hópinn. Það voru þeir dr.
Woodhull og gamli gríski speking-
urinn Demosthenos sem kom að góðu
gagni á miðilsfundum þar sem barin
voru högg á borð.
Dr. Woodhull tók að sér að hugsa
um tvö börn Viktoríu en Demosthen-
os spáði fyrir um örlög þeirra fjór-
menninganna. Hann komst að raun
um að breyting á dvalarstað yrði
þeim fyrir góðu og stakk upp á því
að þau flyttu til New York. Þar biði
þeirra mikil heill.
Þau tóku saman föggur sínar,
fylgdu Grikkjanum og hættu ekki
ferðinni fyrr en í svefnherbergi
Vanderbilts.
Hafi Vanderbilt orðið gott af lækn-
isdómi þeirra systra, þrifust þær
engu síður á auðkýfingnum. Systir,
Tennessee, dvaldi langdvölum í faðmi
Vanderbilts og þær systurnar áttu
greiðan aðgang að auði gamla
mannsins. Fjórmenningarnir settu á
stofn fyrirtæki sem bai' nafnið Wood-
hull, Clafflin & Co. Viktoría og Ten-
nessee voru einar í stjórn félagsins.
Þegar það fór að spyrjast að fyr-
irtæki þetta ætti Vanderbilt-auðinn
að bakhjarli, leið ekki á löngu áður
en viðskiptin fóru að vaxa. Eftir eitt
ár var ágóðinn orðinn meira en millj-
ón dalir og systurnar höfðu árstekjur
að upphæð 50 þús. dalir.
En Viktoría lét sér ekki nægja að
hreiðra tryggilega um sig í skjóli
Vanderbilts-auðsins. Hún fór að
skima í kringum sig eftir stærri
feng. Þá ákvað hún að stefna að því
að verða forseti Bandaríkjanna!
Blood liðsforingi sá sér með þessu
færi á að koma hugmyndum sínum
á framfæri, hugmyndum sínum um
frelsi, kvenréttindi, betri aðbúð
verkalýðsins og hélt ræður og skrif-
aði svæsnar greinar um þessi efni í
16 síðna vikublað sem Viktoría
stjórnaði.
Viktoria safnaði í kringúm sig alls
kyns sérvitringum og furðuskepnum,
sem beittu sér fyrir hinum undarleg-
ustu málefnum svo jaðraði við hreina
geðveiki. Hún var kjörin heiðursfé-
lagi í Jafnréttindafélaginu og barð-
ist fyrri alheimsstjórn, dulrænum
lækningum, kvenréttindum, frjálsum
ástum og auknum hag verkalýðsins
og stuttum pilsum. Systir hennar,
Tennessee, lét ekki sitt eftir liggja
en réri að því öllum árum að ná
kosningu á þing.
En þegar kosningadagurinn nálg-
aðist árið 1872 var reginhneyksli í
aðsigi. Móðir hennar, sem hataði
Blood liðsforingja, hafði stefnt fyrir
rétti og gefið honum að sök að hafa
tælt dóttur sína til fylgilags við sig.
Málinu var vísað frá rétti en blöðin
voru ekki lengi að komast á sporið
og Viktoría var rækilega kynnt með
risastórum fyrirsögnum yfir þverar
síður. Blöðin þreyttust seint á þvi að
básúna út um allar jarðir söguna um
frambjóðandann til forsetakjörs, sem
hafði elskhuga sinn undir sama þaki
og eiginmanninn. Enda fór svo að
Viktoria fékk einungis örfá atkvæði
í kosningunum.
Þegar vonir hennar um að ná kosn-
ingu sem forseti Bandaríkjanna
höfðu brugðist, reis hún öndverð
gegn andstæðingum sinum og reyndi
á allan hátt að klekkja á þeim. Hún
réðst ákaft að þeim mönnum sem
lifðu á því að predika fyrir almúg-
anum en fóru í engu eftir þeim regl-
um og siðaboðskap sem þeir sjálfir
kenndu. Hún var ekkert feimin við
að nefna nöfn. Og það var einkenn-
andi fyrir hana að hún valdi sér að
aðalskotspæni frægasta og mikils-
virtasta predikara Bandaríkjanna,
Henry Ward Beecher.
Kvenfólkið þyrptist að í hundraða-
tali til að heyra Beecher predika.
Margar þeirra urðu eftir við ræðu-
stói hans þegai' samkomunum lauk.
Hann hafði átt mök við einar 50
konur úr sínum eigin söfnuði en þar
að auki voru miklir dáleikar með
honum og konu nokkurri, frú Tilton
að nafni.
Viktoria varð fyrst til þess að
færa hr. Tilton fréttirnar (hann vissi
það raunar fyrir) og síðan gekk hún
að því með oddi og egg að gera öllum
landlýð kunnugt hvílíkur heiðurs-
maður séra Beecher var. Hún gerði
mönnum fyllilega grein fyrir því að
það var ekki lifnaður prestsins sem
hneykslaði hana mest, heldur tví-
skinnungurinn og ósamræmið milli
kenningar hans og breytni.
Hr. Tilton var ekki seinn á sér að
stefna Beecher fyrir rétti fyrir ósið-
semi en Beecher laug fyrir rétti og
var dæmdur sýkn saka. En Viktoria,
sem um eitt skeið hafði átt þá báða,
Beecher og Tilton, að elskhugum var
sett í steininn.
Þegai' hún loks slapp úr fangels-
inu voru horfurnar allt annað en
glæstar. Vinir hennar sneru i hana
baki, þar á meðal Vanderbilt. Heilsu
hennar hrakaði og sögurnar um hana
gengu fjöllunum hærra. Hún hélt
fyrirlestra um frjálsar ástir og sýndi
þær i framkvæmd. Hún var að því
komin að tapa öllum sínum fjármun-
um. Hún var ekki nema 34 ára að
aldri en virtist þegar orðin fánýtt
rekald.
Samkvæmt siðalögmálimi dkáld-
sagna og kvikmynda hefðu öll sund
átt að lokast henni. En því fór þó
fjarri. Henni tókst að hafa milljón
dali út úr erfingjum Vanderbilts og
sigldi yfir Atlantshafið til að sigra
Bretaveldi. Og ekki varð henni skota-
skuld úr því.
Nýjasta númerið i Ameríku er
auðkýfingur oinn, grannvaxinn og
hávaxinn, hvíthærður og þokkafullur
með afbrigðum.
Hann ræktar verðlaunabola, yrkir
ljóð, les heimspeki, stjórnar heljar-
miklu iðnfyrirtæki sem hefur stöðvar
um víða veröld allt frá heimskauts-
baug að miðjarðarlínu. Og nú berst
hann fyrir því að Rússar og Banda-
ríkjamenn haldi með sér sáttafund.
Cyruus Eaton, sonur smákaup-
manns í Novia Scotia, hóf feril sinn
sem sendisveinn hjá Rockefeller I.
Hann hefur sífellt verið að starfi, allt
frá því fyrsti bíllinn rann af stað til
þess er spútnikarnir hófu för sína um
geiminn.
Þó hann sé kapitalisti er verka-
lýðsleiðtoginn ameríski, John Lewis,
Martins-banki í Lundúnum virtist
heilbrigð og velstöndug stofnun. Og
sú var einnig raunin á. John Bid-
dulph Martin var einn aðalhluthafi
í þessu fjölskyldufyrirtæki, 36 ára
gamall og glæsilegur að vallarsýn.
Hann féll fyrir Viktoriu á auga-
bragði.
En fjölskylda hans var ekki eins
hrifin af kon'unni og var ekki lengi
að grafast fyrir um fortíð hennar.
John var hótað eignamissi ef hann
kvæntist henni.
Það tók Viktoriu sex ár að sanna
fjölskyldunni ágæti sitt, og vinna bug
á mótmælum hennar. En það tókst
henni að lokum og hún flutti í glæsi-
legt íbúðarhús hans i East End sem
lögleg eiginkona þegar hún var orð-
in 45 ára að aldri.
Þó var örðugleikum hennar engan
veginn lokið og oft var hún hætt
komin, þótt henni tækist að bjarga
sér með klókindum og refskap. Hún
höfðaði mál gegn British Museum
fyrir að geyma mannorðsskemmandi
skjöl um sig í skápum safnsins.
Hjónaband hennar reyndist sérlega
gifturíkt. Þegar Martin andaðist ár-
ið 1897 syrgði Viktoria hann í raun
og sannleika en náði sér þó brátt er
hún erfði eftir hann 800,000 dali og
óðalsetur. Síðan dró hún sig í hlé
og lifði kyrrlátu lífi til 90 ára ald-
urs. Hún dó árið 1927.
Systir hennar Tennessee var jafn-
an vön að fylgja fordæmi systur
sinnar og fylgdi henni einnig til
Bretlands, krækti sér þar í kaup-
mann sem metinn var á tvær milljón-
ir dala, giftist honum og var honum
trú til dauðadags.
einn nánasti vinur hans. Og Bertrand
Russel er einnig vinur hans.
Hann vinnur 14 klukkustundir .:
dag. Hefur aldrei tekið svcfiitcTJu.
Aldrei tekiö meðul í 30 ár. Drekkur
ekkert nema heitt vatn. Ræðir um
gríska heimspeki eins og fræðimaður.
Og segir Rússum gjarnan frá því að
hinn raunverulegi auður hans sén
13 barnabörn sem hann á.
Eaton er eini auðkýfingurinn í
Bandaríkjunum sem tapaði öllum
eignum sínum í kreppunni 1930 en
rétti sig við.
Eitt sinn var hann kúreki. Og um
skeið var hann leiltprédikari á veg-
um baptista. En Rockefeller fékk
hann' ofan af prestskapnum, sagði
Framh. á bls. 14
og spámaðurinn Demosþenos
Auðkýfingur miðlar málum
VIKAN
11