Vikan - 02.10.1958, Síða 6

Þegar hún birtist
undan svörtu éli...

Hér sést T F RÁN á sveimi yfir útlendum landhelgisbr jót. I>egar gerðar
eru mœlingar á skipum, er oft flogið mjög lágt yfir þau. Ennfremur til
að taka myndir og eins til þess að sjá nafn og númer skipanna. Síðan
þarf oft að sveima yfir skipunum klukkustundum saman þar til varðskip
kemur á vettvang. Þó kemur oft fyrir, að togaraskipstjórarnir sigla tíl
hafnar, eftir skipun fiugvélarinnar.
Flestar myndirnar hefur Þröstur Sigtryggsson, skipstjóri, tekið.
Islenzkir og útlendir sjómenn, sem
veiða hér við land, einkum þeir, sem
fiska nærri ströndinni, eru hættir að
reka upp stór augu, þegar vængmik-
ill flugbátur rennur skyndilega með
ærnum drunum yfir skipið, svo
nærri, að maður býzt ósjálfrátt við,
ao hann rekist á möstrin. Ef sam-
vizkan hjá skipstjóranum hefur ver-
ið góð, þá fjarlægist vélin á auga-
biagði og hverfur svo innan skamms.
Já svona hefur það gengið til und-
anfarin ár og það munu fáir, sem á
togurum hafa starfað, sem ekki hafa
séð þennan fallega flugbát TF-RÁN
eign Islenzku landhelgisgæzlunnar,
oftar en einu sinni. Þetta er skemmti-
leg tilbreyting í góðu og fögru veðri
fyrir sjómennina, en þegar flugvélin
íslendingar eru brautryðjendur í landhelgisgæzlu
úr lofti — margar þjóðir hafa beðið um leið-
beiningar og ráð.
birtist í náttmyrkrinu, fyrirvaralaust,
eða undan svörtu éli, þá stendur
ekki öllum á sama.
Það eru ekki nema um það bil
fjögur ár síðan Landhelgisgæzlan
hóf reglubundið gæzluflug og jafn-
langt síðan hún eignaðist vélina. Þó
»r hugmyndin eflaust miklu eldri:
sennilega jafngömul fluginu. Veiði-
þjófar léku listir sínar við öll tæki-
færi á fyrstu dögum flugsins, þess-
vegna urðu farþegaflugmenn ekki ó-
sjaldan varir við togara „uppí kál-
görðum," eins og sagt er.
íslenzk hugmynd.
íslendingar eru fljótir að tileinka
sér tækni, a. m. k. stundum. Fram-
sýnir náungar flytja hitt og þetta
inn frá útlandinu. Já, flestöll tækni
berst hingað til lands, austan, eða
vestan um haf. Til eru þó undan-
tekningar, og ein þeirra er flug-
gæzlan.
Hvað er maðurinn að fara, kunna
nú ýmsir að spyrja? Einsog það sé
íslenzk ,,hugmynd“ að horfa á skip
úr flugvélum, eða fara í eftirlitsferð-
ir í þeim. Nei, síður en svo, en land-
helgisgæzla úr flugvél, á sama hátt
og hún er framkvæmd hér á landi er
alíslenzk hugmynd. Islendingar munu
nefnilega vera eina þjóðin, sem ger-
ir út flugvél eingöngu til þess að
verja fiskimið sín , og til þess að
koma lögum yfir landhelgisbrjóta.
Þess má einnig geta, svona til gam-
ans, að margar þjóðir hafa skrifað
hingað og spurzt fyrir um fluggæzlu-
una íslenzku í þvi skyni, að fá leið-
beiningar og ráð.
Mælingar.
Til þess að gera landhelgisgæzlu úr
flugvél samkeppnisfæra við sams-
konar 'gæzlustörf varðsltipanna,
þurfti að finna aðferð til þess að
staðsetja lögbrjótana með nægjan-
^fónas Qucf m u nclsso n
<SíynmaSur, Iýs<r starfsaifercíum
jCandhelgisgœslunar
PÉTUR SIGURÐSSON, forstjóri
Uandhelgisgæzlunnar, á manna mest-
an þátt í því að skipuleggja gæzlu
úr lofti.
legri nákvæmni. Varðskipin geta
stöðvað vélarnar og látið reka í ró-
legheitum, meðan gerðar eru ná-
kvæmar hornamælingar, eða aðrar
staðarákvarðanir. Flugvélin æðir
aftur á móti áfram með 185 km
hraða á klukkustund. Hvernig í ó-
sköpúnum átti að fara að þvi að
staðsetja skip með nægilegri ná-
kvæmni, þannig að unnt væri að
koma lögum yfir þá, sem aðeins
fará pínulítið innfyrir landhelgislín-
una. Með því að þreifa sig áfram og
gera ótal tilraunir og æfingar, hefur
tekizt að staðhæfa aðferðir sem gera
þetta mögulegt. Það kom einnig í
ljós, að unnt er, þrátt fyrir hinn
mikla hraða að gera viðunandi mæl-
ingar með þeim aðferðum, sem not-
aðar eru á varðskipunum. Þessu til
sönnunar má nefna sem dæmi:
Myndin í miðju: GARÐAR JÓNSSON loftskeytamaður sést hér vera í óða önn að „pikka“ á morse-lykilinn. Hann hefur verið loftskeytamaður á flug-
bátnum frá byrjun. Hann hefur ærinn starfa, því mjög margbrotið radio-kerfi, krefst mikils viðhalds og mikillar vinnu. — Myndin til hægri: VH)
RADARINN. Radartækið er ómissandi fyrir flugvélar í landhelgisgæzlu. Bæði er það öruggt og hentugt tæki til þess að gera staðarákvarðanir á
skipum i landhelgi, og eins gerir það flugbátnum mögulegt að vera á ferðinni í verstu veðrum, þoku, hríðarveðri og náttmyrkri. Það væri stórum
minna gagn að fluginu, ef togaraskipstjórarnir gætu verið „öruggir" um sig fyrir flugvélinni nema í sólskini og björtu veðri.
VIKAN
ÁSGEIR ÞORLEIFSSON flugmaður er hér að
skjóta stöðvunarskoti að togara. Þetta skot, er
alsallaust, því flugbáturinn er óvopnaður.
■ ;-’****$
~ , m
K . >*