Vikan - 23.10.1958, Qupperneq 30

„Reyna frekar til við giftar konur..“
Spjallað við reykvískan embættismann nm orsakir
hjónaskilnaða
VIKAN hefir komið að máli við
opinberan embættismann f Reykja-
vík sem fæst við skilnaðarmál og
fengið hjá honum ýmsar upplýs-
ingar um þau mál. Við spurðum hann
hverjar væru helztu orsakir þess að
hjón skildu.
• Til þess eru margar ástæður,
svaraði embættismaðurinn, sem feng-
ist hefur við þessi mál um áratuga
skeið. Ein af aðalorsökum hjóna-
skilnaða má nefna dfengisnautn. Á-
hrif hennar á heimilislifið hafa valdið
því að hjónabönd hafa leystst upp.
Þó ber þess að gæta að áfengisnautn-
in getur fullt eins verið afleiðing eins
og orsök, þ. e. a. s. annar aðili leitar
sér fróunar í drykkjuskap í misheppn-
uðu hjónabandi. En það er mjög á-
berandi hvað áfengisnautn kemur við
sögu x mörgum skilnaðarmálum
• Þá mætti nefna aldarandann.
Hann hefir alltaf sitt að segja. Það
ei mjög ríkt í ungu fólki nú á dögum
og gefast upp við örðugleikana í
stað þess að sigrast á þeim. Áður
fyrr taldi fólk það siðferðilega skyldu
sina að sigrast á örðugleikunum.
Unga fólkið vill ekkert leggja á sig
til að bjarga hjónabandi sem komið
er í strand, það hugsar fremur um
að bjarga sjálfu sér.
Þó er til fólk sem sýnir undravert
þrek og lagni í þessum efnum.
• Sambúð ógiftra hefir líka sitt
að segja til þess að rýra virðingu
fólks fyrir hjónabandinu.
e Algeng orsök að hjónaskilnaði
er fyrirbrigði það er sálfræðingar
nefna infantilisma og heitir einfald-
lega barnaskapur á íslenzku. Þess eru
mýmörg dæmi að fólki fari ekki
fram andlega, þótt það sé fullfrískt
líkamlega, hraust og heilbrigt og full-
burða að kröftum og vöxtum. Þetta
fólk er langt frá því að vera fávitar,
það hefir bara hreint og beint hætt
að þroskast. Þáð má líkja því við
óþæga krakka. Það hefur enga
ábyrgðartilfinningu og vill fara sinu
fram án tillits til annarra. Því er
svipað farið og konunni í Atómstöð-
inni sem fleygði sér á gólfið og barði
niður hælunum og öskraði: „Eg skal
til Ameríku."
• Alloft hefur það einnig komið
fram að vanrœkt trúarlíf á sinn þátt
í skilnaði hjóna. Ef maður og kona
biðja hvort fyrir öðru, leggja þau
um leið rækt við gagnkvæma ást-
artilfinningu. En á þessu vill oft
verða misbrestur og leiðir til þess
að hjónin fjarlægist hvort annað.
o Þá eru margir sem halda að
ástin sé eitthvað alfullkomið sem
verður til á einu augnabliki og breyt-
ist ekki þaðan í frá. En það þarf
að leggja rækt við ástina ekki síður
en akra og tún. Margir sem ganga
með grasið í skónum á eftir kær-
ustunni sinni og uppfylla hverja ósk
hennar snúa við blaðinu eftir að þau
eru gift og gera þá kröfur án þess
að láta neitt á móti Þeir telja öllu
óhætt úr því hjónavigslan hafi farið
fram, þeir séu búnir að innbyrða
fenginn og þurfi ekki framar um
hann að hugsa.
• Oft má bjarga hjónabandi sé
leitað hjálpar nógu fljótt. Það er með
missætti hjóna eins og krabbamein,
það má lækna það ef leitað er hjálp-
ar nógu fljótt. En á því vill oft verða
misbrestur. Góðviljaður kunningi
hjónanna, lögfræðingur eða prestur,
gæti unnið þarfaverk sé leitað til
þeirra áður en allt er komið í hund
og kött.
e Það er tíð skilnaðarorsök að
fólk hefur gift sig of ungt, ekki verið
búið að rasa út, þegar það giftir sig.
Ungt fólk giftir sig oft í fyrstu ástar-
vímunni sem á það svífur, í þeirra
augum er lífið allt einn rósadans,
uppþvottur, fjárhagsörðugleikar og
náin kynning kemur ekki fyrr en
eftir á. Og oft finnst þessu fólki
það hafi glatað beztu árum ævi sinn-
ar, vill endurheimta æskuna þegar
það er um seinan. Og þá fer allt í
bál og brand.
• Hinsvegar er það mín reynsla
að hér á landi sé það mjög fátið
skilnaðarorsök að fólk sé fákunnandi
um kynferðismál þegar það giftir sig.
Erlendis er fáfræði um kynferðis-
mál ein tíðasta orsök hjónaskilnað-
ar, en hér á landi er því ekki til
dreifa. Eg held að of mikið sé gert
úr því að unglingar fái ekki nægilega
fræðslu um þau efni. A. m. k. hefur
það orðið mjög fáum hjónum að fóta-
kefli.
• Samkvæmislífið á sinn þátt í
því að los hefur komizt á mörg
hjónabönd. Þar er ríkjandi blygð-
unarlaust kæruleysi gagnvart giftu
fólki. Það þykir jafnvel meira púður
í því að fá gifta konu til við sig, þyk-
ir mörgum karlmönnum. Þá geta þeir
haft sina hentisemi svo lengi sem'
þeim sýnist en hlaupist síðan á burt
þegar i óefni er komið. Og þeir eru
lausir við alla ábyrgð þó þeir hafi
raunverulega kveikt í húsinu.
® Loks mætti nefna sem skilnaðar-
orsök ófrelsi hjóna. Of mikil afskipti
tengdafólks og foreldra hafa oft leitt
til þess að spilla og eitra andrúms-
loftið I svo rikum mæli að hjónin
hafi að endingu ekki séð sér annan
kost vænni en skilja.
• Snögg umskipti í efnahagslifi
hjóna verða stundum til þess að hjón
skilja að skiptum. Setjum svo að eig-
inmaðurinn verði gjaldþrota, missi
móðinn, verði samviskulaus í fjár-
málum og leggi loks heimilið í rúst.
Og hitt kemur eins oft fyrir að loks
komist á hjónaband ef eiginmaður-
inn verður snögglega rikur.
-jjj- Islenzk skilnaðarlöggjöf er að
sumu leyti óheppileg og auðveldar
hjónaskilnað um of. Mér finnst ætti
að breyta henni þannig að það tæki
meiri tíma að skilja, eins og er þykir
mér það alltof fljótlegt. Það tekur
jafnvel minni tíma á Islandi að fá
sé nýja konu en kaupa nýjan bíl.
Það er oft lítið sem tefur fyrir. Fólk
mundi kannski hugsa sig um ef það
fengi nægan tima.
„Vikan“ hefur átt tal við ungan mai
eftir þriggja ára hjónaband. Við reyndu
aðarins, ef það mætti verða tll að varj
Viðtölin fóru fram sitt í hvoni lagi og
Það kom í ljós, sem okkur grunaði:
hljóða og sín á hvorn veg. Og nú gets
HÚN
segir:
FYRSTU kynni okkar hjónanna
voru á dansleik. Við vorum
bæði nokkuð undir áhrifum á-
fengis og höfum ef til vill ekki
hagað okkur alveg sem skyldi.
Hvað um það trúlofuðumst við
skömmu síðar en giftum okkur
ekki fyrr en löngu seinna.
Varla væri hægt að segja, að við
höfum gifzt af ást, fremur væri
hægt að tala um þörf, svo að ég
segi alveg eins og held að það
hafi verið. Þó þótti okkur auð-
vitað mjög vænt hvort um annað.
Leigðum við íbúð hjá fdreldrum
eiginmanns míns og fyrstu mán-
uðina lifðum við i einni sæluvimu
og áttum ekki við að etja neina
ei’fiðleika. Eiginmaður minn hafði
fast starf sem sérmenntaður skrif-
stofumaður og allgóð laun.
Sný ég mér þá beint að því að
ræða um orsakir skilnaðar okkar,
sem varð eftir því sem næst þrjú
ár frá því við höfðum fyrst
kynnst:
Annað árið, sem við vorum gift,
kynntist eiginmaður minn starfs-
bróður sínum og kom sá oft heim
með honum. Líkaði mér lengi vel
prýðilega við þennan kunningja
hans, virtist hann vera hið mesta
prúðmenni og í alla staði æskileg-
ui' félagi manns míns. Þó kom
þar, að eiginmaður minn var
sjaldnar heima á kvöldin og vissi
ég hann þá oft í félagsskap áður-
nefnds kunningja. Ekki hafði ég
neitt út á þetta að setja, sagði
aldrei orð um það við mann minn,
þótt mér auðvitað mislíkaði,
hversu sjaldan hann var heima
„Hún var svo ung og ör og væn c
á kvöldin. Það var ekki fyrr
en hann tók að koma kennd-
ur heim, að mér þótti mál til kom-
ið að spyrja hann hvað til stæði.
Gaf hann lítið út á það, en lét hið
bezta af félögum sinum. Kom það
fyrir æ ofan í æ að hann dró
heldur vafasama náunga heim
með sér og sátu þeir oft lengi að
sumbli. Ýmsir kunningjar manns
míns tóku nú að heimsækja okk-
ur og völdu til þess óhentugustu
tíma sólarhringsins, þegar venju-
legar eiginkonur vilja helzt hafa
svefnfrið. Ég hafði gengizt undir
uppskurð, sem gerði mér kleift
að eignast börn og fyrsta barnið
var nú fætt. Maður minn hafði
skipt um starf, hann hafði víst
satt að segja ekki líkað meira en
svo vel í fyrri staðnum og vinnu-
30
VIKAN