Vikan - 08.10.1959, Page 14

Jæja, ég er orðinn hundraðkalli fátaekari. En
fyrir hundraðkallinn þann fékk ég líka hátt upp
í þó nokkuð, — lánakort, sem gerir mér fært
að skreppa til Afríku á villidýraveiðar, — Las
Vegas, ef mig skyldi langa til að freista gæf-
unnar í spilavítunum, — eða til Havaií, ef það
dytti i mig að hafa gaman af að fá mér snúning
með húla-húla-meyjunum.
Fyrir. aðeins einn hundraðkall. Aðrar greiðslur
þarf ég ekki að inna af hendi, — ekki í bráðina.
Vitanlega verð ég krafinn um meiri peninga
seinna, — ekki þó fyrr en í mánaðarlokin. Síðan
liða aðrir þrir mánuðir, áður en ég þarf að inna
frekari greiðslu af hendi.
Þið trúið mér kannski ekki? Jæja, ég lái ykkur
það ekki, en engu að síður er þetta dagsatt.
Bandaríkjamenn, sem alltaf vilja standa öðrum
jafnfætis — og þó helzt feti framar, hafa nefni-
lega fundið upp nýja aðferð til að auðvelda mönn-
um að lifa á slætti. — Þeir hafa tekið upp lána-
kortakerfið.
1 rauninni er ekkert þvi til fyrirstöðu, að hver,
sem er, fái slíkt lánakort, á meðan vinnuveitandi
hans er fáanlegur til að staðfesta, að viðkomandi
sé heiðarlegur náungi, eða þeir í bankanum til
að lýsa yfir því, að hann sói ekki peningum um
skör fram.
Um leið og maður fær lánakortið i hendur, sem
venjulega verður nokkrum dögum eftir, að maður
sækir um það, er maður orðinn einn í hinum
sívaxandi hópi Bandarikjamanna, sem ber ekki
skotsilfur á sér frekar en stórstúkumaður tappa-
togara.
Peningar, nei, maður hefur ekki miklar á-
hyggjur af þeim, þegar maður ber lánakortið
á sér. Maður dregur það bara upp úr vasanum,
og það er ekki ein sog það gildi eingöngu i
Bandaríkjunum, heldur og I flestum löndum
heims. Þeir hlutir fyrlrfinnast yfirleitt ekki í
heiminum, sem sá fær ekki „fyrir peninginn",
er ber slíkt kort upp á vasann.
Hvernig er það með drykkjupeningana?
Þótt þú hafir ekki grænan túskilding í vas-
anum, geturðu labbað þig inn í næsta simaklefa
og sagt simastúlkunni númerið á lánakorti þinu,
og um leið biður þú hana að gefa þér samband
við fyrirtæki, sem leigir út bíla.
Þegar það samband er fengið, þarftu ekki ann-
ars við en impra á því við afgreiðslumanninn, að
þú sért með lánakort upp á vasann, og hann send-
ir þér óðara glæsibíl af nýjustu gerð með þraut-
þjálfuðum bílstjóra, sem ekur þér út á flugvöll-
inn. Þar geturðu svo fengið farmiða, hvert í ver-
öld sem þú vilt, ef Þú dregur upp lánakortið.
Þegar kemur á áfangastað, bíður þín þar bíll,
sem þú ekur í til dýrasta og frægasta gistihúss
þar í grennd, þar sem þér er fengin til umráða
fínasta íbúð gistihússins, og þú getur hagnýtt þér
allt það, sem sá staður hefur að bjóða, öldungis
eins og þér bezt líkar, og það eins í matsalnum
og við barinn. Og drykkjupeningarnir? Jú, þú
skrifar bara „ + 15%“, þegar þú staðfestir reikn-
inginn. Það lætur yfirþjónninn duga, enda eru
öll líkindi til, að hann beri sjálfur á sér lána-
kort.
"Ekki skalt þú þó halda, að það sé einungis við
slíkar óvenjulegar aðstæður, sem gott er að grípa
til lánakortsins. Þú skreppur i bílnum þínum með
fjölskylduna eitthvað upp i sveit. Skyldi svo fara,
að þig þryti benzín á leiðinni, þarftu ekki annars
mörgu hlutir eru skráöir á lista, sem lánakorta-
klúbbarnir senda félögum sínum mánaðarlega:
Ösvikin, itölsk kaffisuðuvél; skákmenn af sér-
lega vandaðri gerð, sem hver sá maður, er áhuga
hefur á tafli, verður bókstaflega að eiga; matar-
karfa, svo fagurlega gerð, að maður getur ekki
fengið það af sér að nota hana; frystur veizlumat-
ur, innflutt ilmvötn, — þau beztu í heimi, Havana-
vindlar og vindlingar, boðsendir hvert sem er,
vandaðir sjálfblekungar og blýantar, samstæðir —
til þess að undirrita með reikninginn, aðgöngu-
miðar i kvikmyndahús, bílferðir, skrifstofuaðstoð,
símskeyti, ritvélar, hárburstar, lifandi humar,
skyrtur og bindi, megrunaráhöld, blóm, konfekt,
töskur, rafmagnsrakvélar og svo framvegis.
Hið eina, sem þú þarft fyrir því að hafa að
eignast slíka hluti, er að hringja eða skreppa í
einhverja af þeim ótalmörgu verzlunum, sem
tengdar eru þessi kerfi, og segja sem svo: „Gerið
svo vel að láta mig hafa þetta eða þetta . . .“
En glatið ekki kortunum.
„Hádegisverðarklúbburinn“ er fjölmennastur
allra lánakortaklúbba i Bandaríkjunum eins og
við en nema staðar hjá næstu benzínstöð og veifa
lánakortinu; þá er benzíngeymirinn óðar fylltur,
án þess að þú þurfir að leita að eyri í vösum þínum.
Og hugsaðu þér svo alla þá hluti, sem þú getur
fengið út á lánakortið, án þess að þú þurfir að
hafa nokkrar áhyggjur af jafnhversdagslegri og
leiðinlegri staðreynd sem peningum. Allir þeir
stendur, og teljast félagar hans um 800,000. Árs-
gjaldið er fimm dollarar. Þau gistihús, matsölu-
hús og verzlunarfyrirtæki, sem samninga hafa við
klúbbinn, greiða í sjóði hans 7% af andvirði þess,
sem félagar hans kaupa hjá þeim. 1 fyrra nam
tekjuafgangur klúbbsins fjörutíu milljónum króna.
Þó er spurning, hvort hin mikla ferðafélagasam-
Afskiptasemi borgar sig ekki.
MENN EIGA EKKI alltaf að vera að skipta
sér af þvi, sem þeim kemur ekkert við. — Eg
þekki mann, sem fór að bera mjólkurbrúsa i
vondu veðri í fyrra fyrir konu, sem hann
þekkti ekki neitt, og nú er hann giftur dóttur
hennar og er að basla i húsbyggingu.
Og það er sko alveg ábyggilegt, að það lenda
fleiri menn i vandræðum útaf þvi að vera að
skipta sér af þvi, sem þeim kemur ekki við,
en útaf nokkru öðru, og menn ættu einmitt að
passa sig á þvi að vera ekki að neinu svoleiðis.
Eg þori að hengja mig uppá, að það kjálka-
brotna og handleggsbrotna og kviðslitna og
hálsbrotna og geggjast fleiri menn á ári .af þvi
að vera að skipta sér af þvi, sem þeim kemur
ekki við, helduren þeir, sem lenda í bilslysum.
Með eða móti Ásbirni.
EG ÞÉKÍíí'MANN, sem lenti í Steininum i
KaupmaniíaJi@f.b i sumar og í stórsekt, afþvi
hann vildi ekki segjast vera á móti Ásbirni
Ólafssyni, og hann þekkir ekki einusinni Ás-
björn Ólafsson og hefði vel getað sagzt vera á
móti honum þessvegna og sloppið við öll vand-
ræði ... En hann er bara ekki svoleiðis mað-
ur, að hann segist vera á móti mðnnum, sem
hann þekkir ekki neitt og kemur ekkert við, og
þessvegna ienair hann ailtal í vanuræöum.
Hann íór onað Nýhöín atí skemmta sér með
Holiendingi, sem hann kynntist í Ungarsk
Vinhus. Þetta var oni tundurduflasvæöi, og
þegar þeir komu inn úr dyronum á sjoppunni,
heyrði iiann, að það var Islendingur að tala
viö stúiku vtð dyrnar, og liann heiisaöi ekki
einusinni Islendingum, afþvi það borgar sig
venjulega ekki að heilsa lsiendingum í Kaup-
mannanófn, nema maður eigi þvi meiri pen-
inga tiiað splæsa.
Svo drukku þeir þarna noltkur glös og voru
farnir að kippa, þegar aiitieinu kemur til
jieirra stór og boxaralegur Dani og segir við
kunningja minn, að hann sé íslendingur og
hvort hann þekki Ólafsson. Kunningi minn,
sem aldrei hefur vit á að þegja um það, sem
ekkert kemur málinu við, sagðist vera stoltur
af Friðriki Ólafssyni.
Þá voru komnir þrír boxaralegir Baunar við
hliðina á þeim fyrsta, og hann sagðist ekki
eiga við neinn djöfuls Friðrik, heldur Ásbjörn
Ólafsson. Og ef hann stæði með Ásbirni Ólafs-
syni, þá yröi hann barinn i plokkfisk og hon-
um kastað út, svo hann ætti sannarlega von á
trakteringum, ef liann stæði með Ólafsson.
Og áðuren sá boxaralegi var búinn að segja
þetta likt því ailt, var Hollendingurinn hlaup-
inn út og tæmdi eklci einusinni úr glasinu sinu
áður, og kunningi minn sá i hendi sér, að hann
yrð sko i mestu vandræðum með að standa
með Ólafsson svona aleinn á móti fjórum box-
urum, ef i það færi, þvi þeir voru greinilega
mjög sárir útí Ólafsson og gætu látið hann
kenna heilmikið á þvi, ef í það færi.
Svo kunningi minn tók það ráð að klappa
á öxlina á boxaranum og segjast þurfa að liugsa
sig um það dálitla stund, hvort hann stæði
ineð Ólafsson. Ó0 Daninn sagði ókei, — hann
hefði fimm minutur til að liugsa sig um.
En nú var kunningi minn orðinn reiður,
einsog allir verða, sem ekki hafa vit á að skipta
sér ekki af því, sem þeim kemur ekkert við,
og hann hugsaði sem svo, að ef hann fengi,
þó ekki væri nema einn með sér, skyldi hann
svo sannarlega ekki láta sig tilað vera á móti
neinum andskotans Ólafsson. Svo kallaði hann
frani í salinn og spurði, hvort þar væri nokkur
íslendingur.
Og þá sá hann, að íslendingurinn frammi
við dyr stóð á fætur. En liann ýtti bara stúlk-
unni á undan sér útum dyrnar og fór. — Og
þá var kunningi minn náttúrlega i holunni,
fyrst íslendingurinn vildi ekki blanda sér i
þetta, og prófaði að kaila, hvort þar væru
nokkrir Norðinenn. Og það svöruðu þrír Norð-
inenn og sögðu honum að lialda kjafti. — Þá
prófaði hann Finna. Og það stóðu þrír upp.
Og iiann sagðist eiga peninga fyrir brenni-
víni og vera íslendingur, og ef liann segðist
ekki vera á móti Ólafsson, ]iá ætluðu boxar-
arnir þarna að lemja sig i klessu og kasta sér
út, — og hvort þeir gætu hugsað sér að standa
með Ólafsson.
Finnarnir sögðust einmitt alla sina ævi hafa
verið mjög hrifnir af Ólafsson. Og þegar slags-
málin voru búin, þá var allt brotið og bramlað
í sjoppunni. Og svo fóru þeir i aðrar sjoppur
á tundurduflasvæðinu og börðu marga menn,
sem ekki vildu segja, að þeir stæðu með Ólafs-
son. Og kunningi minn var dæmdur í fimm
þúsund danskra króna sekt fyrir djammið,
og fyrirtækið varð að leysa iiann út.
Og það er sko alveg áreiðanlegt, að það er
meirasegja ennþá hættulegra úti að vera að
skipta sér af því, sem mönnum kemur ekki við,
og þykjast standa með fólki, sem menn þekkja
ekki neitt, ef menn vilja ekki lenda i vandræð-
um.
Að hafa vit á framtalinu.
MÉR FINNST, að fólk ætti ekki alltaf að
vera að pípa um, að það hafi ofmikið í skatt.
Eg þekki mann, sem hefur fimm sinnum meiri
laun heldur en ég og á nýjan amerískan bíl og
einbýlishús, og liann er alltaf með gap um,
að hann hafi ofmikið í skatt, og samt hefur
hann minni skatt en ég, sem vinn hjá honum
og hef fimm sinnum minni laun.
Og það er svo alveg áreiðanlegt, að ef menn
fá mikið í skatt, þá er það þeim sjálfum að
kenna, og þeir, sem hafa vit á þvi að ganga
I