Vikan - 10.12.1959, Side 39

um andmælin. Hann vissi að vopn þau er Úlfar
og fylgifiskar hans beittu, voru tvíeggjuð og því
auðvelt að leggja þeim til vegendanna sjálfra,
en hann hafði ætíð virt sjálfan sig meira en svo,
að hann hefði nokkru sinni tamið sér slíkan vopna-
burð.
Frú Áslaug gekk vasklega fram í því að bera
gestunum veitingar, og gaf sér því lítinn tíma til
að fylgjast með samraaðunum við borðið, þar sem
maður hennar og Úlfar sátu, og þaðan af síður
lagði hún nokkuð til mála. Hún gerði engan
mun gesta sinna og var jafn kurteis og alúðleg
í viðmóti við þá, sem harðast gengu fram í að-
förinni að manni hennar. En þeim, sem gleggstir
voru og gáfu henni nánastar gætur duldist þó ekki
að henni var ekki eins létt um bros og endranær.
Þeir, sem heyrt höfðu orðróminn um hana og
Úlfar Bergsson hugsuðu margt, jafnvel þeim, sem
mátu mannkosti Páls duldist ekki hvílíkur regin-
munur var á ytra útliti þessara tveggja manna.
Úlfar var áreiðanlega einn þeirra manna, sem
konur unna heitt og gleyma seint, og ef hér
var um forna ást að ræða var ekki ólíklegt að
loga tæki á ný í gömlum glæðum.
V.
1 þann mund, sem kirkjufólkið bjóst til heim-
ferðar kom maður að sækja prestinn til að skíra
veikt ungbarn. Prestsfrúin var umkringd gestum,
sem voru að kveðja hana og þakka fyrir góðgerð-
irnar og vissi því ekki fyrri til en maður hennar
stóð ferðbúinn á hlaðinu.
„Hvert eru að fara Páll?!“ kallaði hún upp
yfir sig.
„Fram að Syðstabæ að skíra litla barnið þar,
það er svo mikið veikt, að því er vart hugað
líf.“
Áslaug gekk til manns síns og gætti að þvl,
hvort hann væri vel búinn til ferðarinnar. Hún
var alúðleg og nákvæm að vanda en fámælt.
Þegar hann reið úr hlaði gekk hún á leið með
honum.
„Þú verður ekki lengi að heiman, Páll?“ Það
var áhyggjufullur spurnartónn 1 röddinni.
„Neei,“ svaraði hann dræmt.
Þetta stuttaralega svar kom illa við hana og
þaggaði niður það, sem hún hafði ætlað að fara
að segja. Ekki bætti það úr skák, að hann kvaddi
hana, áður en hún sýndi nokkur mót þess að
snúa heim.
„Vertu nú sæl, Áslaug mín.“
„Vertu sæll, Páll, gangi þér vel.“
Það snart hann undarlega og sárt eins og fyrir-
boði illra örlaga, að hún hafði nefnt hann skírn-
arnafninu en ekki vin, eins og vandi hennar var.
Honum hafði alltaf fundizt að í þetta ávarpsorð
leggði hún allt sitt fegursta, traust sitt og ást.
Hann horfði á eftir henni, þar sem hún gekk
heim fasttroðna brautina, sem lá eins og sund
milli djúpra fanna. Engin kona þar um slóðir var
glæsilegri að vallarsýn og tignarlegri á göngu
og í öllum hreyfingum en Áslaug, og nú fannst
síra Páli, sem þessi glæsibragur, er ávallt hafði
glatt hann áður væri nú sem hrópandi ásökun
gegn honum.
Ég hefði átt að sjá það fyrr, hugsaði hann
helsærður í hjarta, að slikur gimsteinn, sem hún
er of dýrmætur fyrir mig. Ég er enginn maður
til að gera þessa konu hamingjusama, og get ekki
einu sinni barizt fyrir þvi að halda hug hennar
hjá mér, því að svo aumur er ég, að þegar allt
er í veði, sem lífshamingja min byggist á, fer
ég í felur eins og dauðsært dýr, hræddur við að
höfða til meðaumkvunar hennar og legg í lófa
honum tækifærið til að hverfa hug hennar til
sín. Ég hefði átt að taka manninn með mér í
þessa ferð, eða koma honum í burtu af heimil-
inu á einhvern annan hátt áður en ég færi. En
svona er ég, úrræðalaust lyddumenni, sem Áslaug
hlýtur að fyrirlíta, ef hún þá ekki aumkar mig
of mikið til þess.
Það marraði í snjónum undir fótum hestsins,
en annars var allt hljótt, í skammdegismyrkrinu
sá lítt til kennileita, en prestur hafði troðna slóð
og ratvísi hestsins við að styðjast, sjálfur var hann
ekki sérlega glöggur ferðamaður. Það var líka
eins og meðfædd nærsýni hans hefði alla tíð dregið
úr sjálfstrausti hans á þessu sviði; sjálfstraust
hans hafði nú reyndar aldrei verið ýkja mikið,
en þó varla nokkurn tíma minna en það var nú.
„Áslaug mín, Áslaug á Hrauni," sagði hann
hálfhátt, en orðin létu í eyrum hans eins og
neyðaróp. Við þessa konu, heimili sitt og sókn
hafði hann bundið sínar fegurstu framtíðarvon-
ir. Allar sínar framtíðarvonir fannst honum, þeg-
ar hann hugsaði nánar út í það. Aldrei fyrr hafði
hann dregið í efa að þessar vonir mundu rætast.
Já, honum var farið að finnast að þær hefðu
ræzt. Nú var allt viðhorf hans til lífsins breytt,
sá ótti, sem koma Úlfars hafði vakið hafði ekki
verið ástæðulaus ótti manns, sem yfirþyrmist af
gamalli og rótgróinni minnimáttarkennd, heldur
hafði óskeikul innri vitund vísað honum þar á
rétta leið. Áslaug hafði unnað Úlfari, og ef til
vill lítil breyting á því orðið, þó að hún gengi
að eiga annan mann, enda gat verið að þar hefði
mestu um ráðið stórmennska og særður sjálfs-
metnaður, hún unni honum vafalaust enn og hafði
hvílt í faðmi hans kvöldinu áður, þegar hún vís-
aði honum til sængur, og ef til vill síðar. Hvernig
gat hann vitað um, hvað þeim haíði farið á
milli þá stund, sem hann sat eins og á glóðum
yfir ræðu, sem honum tókst þó aldrei að festa
hugann við. Hvað vissi hann. — Þegar hann kom
úr kirkjunni eftir messugerðina og leitaði sér
afdreps í svefnherbergi sinu varð hann áheyrandi
að samtali tveggja kaupstaðarbúa, sem komu upp
á loftið og stöldruðu þar á skörinni. Þeir reyktu
vindla og ræddust við af lítt dulinni meinfýsi
og ekki sérlega lágværir:
„Það er ekkert vafamál að hún var trúlofuð
Úlfari áður en hann fór i siglinguna," sagði ann-
ar maðurinn, sá er þóttist málavöxtum kunnugri.
„Furðulegt, að ekkert skyldi verða úr þvi hjóna-
bandi, jafn bráðvel og þau sýnast eiga saman,
bæði svona glæsileg og greind."
„Það er nú svona, margur er kátur maðurinn
og meyja hneigð fyrir gaman. Úlfar hefur fram
að þessu ekki þótt neitt afbragð anarra manna,
þegar konur hafa átt hlut að máli. Hann hefur
lifað hátt og leikið sér dátt, maðurinn sá. Honum
hefur ugglaust þótt gott til fanga þar ytra og þá
lítt hirt um, hvort unnustunni, sem heima beið
líkaði betur eða verr.“
„O, hrappurinn! En fyrir það sama hefur hann
misst af konunni. Hún hefur verið of stórlát til
að þola, og gengið að eiga síra Pál, en það er
svo sem auðséð að Úlfar blóðsér eftir henni og
vill fá hana aftur fyrst hann gerir sér ferð hing-
að um hávetur til að finna hana.“
„Ugglaust sjá þau hvort eftir öðru, og sem
betur fer þarf ekki fljótfærnishjónaband að lengj-
ast í ævilangt eymdarstrik. Ég skil ekki í þvi að
mínum manni verði skotaskuld úr því að kippa
þessu í liðinn, hann sýnist vera maður fyrir því
sem meira er, hann Úlfar Bergsson."
— Þetta samtal hafði staðfest þann grun prests-
ins, að Áslaug hefði unnað Úlfari, og nú var
hann kominn til hennar, kominn til að tendra
ást hennar að nýju, ef hún hafði þá nokkurn-
tíma kulnað út. Hvað mundi slíkur maður, sem
Úlfar hirða um það, Þó að hann leggði alla lífs-
hamingju annars manns í rústir, ef hann sjálfur
fengi það, sem hann girntist.
Það var óbærileg tilhugsun að Áslaug skyldi
ekki hafa sagt honum, sagt manninum sinum,
allt eins og var um ástir þeirra Úlfars, óendan-
lega sárt, og þvínær óskiljanlegt, að hún skyldi
ekki hafa sýnt honum þá einlægni, og þá hefði
— Þú verður ekki lengi að heiman,
Páll? Það var áhyggjufullur spurningar-
tónn í röddinni.
— Neei, svaraði hann dræmt.

VIKAN
39