Veðrið - 01.04.1972, Blaðsíða 12

mælingar væri að ræða. Verður liér á eftir bent á þau atriði, sent sérstaklega
geta vaklið ónákvæmni, þar sem það á við. Jafnframt því, að hvatt skal til
aukinna mæiinga, bæði á sólgeislun og uppgufun, sem leiða myndu til bættra
niðurstaðna, er sú von látin í ljós, að þessir útreikningar geti komið þeim að
nokkru gagni, sem hérlendis vinna að rannsóknum tengdum ræktun, orkubú-
skajr og vatnsbúskap.
Sólgeislun.
í Reykjavík hafa frá 1. júlí 1957 verið gerðar sólgeislunarmælingar, auk al-
mennra veðurathugana og mælinga á fjölda sólskinsstunda, sem fyrir voru. Á
grundvelli niðurstaðna fyrstu ?>y2 árs mælinganna voru reiknaðar fylgnilíkingar
milli relatívrar sólgeislunar, G/G0 (G: sólgeislun; G0: sólgeislun við heiðskíran
himin) annars vegar og nokkurra veðurþátta hins vegar (sjá ritgerðina, „Global
radiation, and its relation to some meteorological elements", Meteorologiske Ann-
aler, Osló, 1966). Kom í ljós, að rnest er fylgni G/G„ við relatívan fjölda sólskins-
stunda S/S0 (S: fjöldi sólskinsstunda, S(): fjöldi sólskinsstunda við lieiðskíran him-
in) og meðalskýjahulu, Nd (í áttunduhlutum himinhvolfsins) kl. 08, 14 og 20
ÍMT. Mánuðina marz — október er fylgni milli G/G0 og S/S0 á bilinu r = 0.906
til r = 0.963, sem er mjög gott, og milli G/G0 og Nd, r = — 0.773 til r = — 0.904.
Sem kunnugt er væri r = 1.0 í fyrra tilvikinu, en r = — 1.0 í þvi síðara, ef um
fullkomið samhengi væri að ræða. Vetrarmánuðina var fylgni minni. Þess skal
getið, að gildi fyrir G0 og S0 eru fengin nteð því að athuga sérstaklega mælingar á
heiðríkum dögum. Gildi Gu í öðrum landshlutum má síðan ákvarða reikningslega.
Sem dæmi um form fylgnilíkinganna fara hér á eftir líkingar fyrir júlí-mánuð.
(G/G„ og S/S0 í %):
G/G(l = 0.7418 - S/S0 + 31.64
G/G„ = - 11.155-Nd + 122.49
Prófun allra líkinga á gögnum alls tímabilsins fram til 1967 gaf mjög góða
raun. Reyndist munur á reiknuðum og mældum gildum geislunar innan við 4%,
þegar S/S0 var notað við útreikningana, og mjög svijraður, þótt Nd væri notað.
Líkingar á ofangreindu formi fyrir hvern mánuð ársins voru notaðar til að reikna
út áætluð meðalgildi sólgeislunar áratuginn 1958—1967 fyrir 5 veðurstöðvar,
sem hafa mælingar á fjölda sólskinsstunda og um 30 stiiðvar, sem áætla skýjahulu
kl. 08, 14 og 20 IMT. Eins og áður sagði getur ýmislegt haft áhrif á nákvæmni út-
reikninganna, og er rétt að geta nokkurra atriða í því sambandi:
Líkingarnar sjálfar eru byggðar á mælingum í Reykjavík, og gefa því að lík-
indum beztu niðurstöður á svæðum, þar sem veðurfar er svipað. Má t. d. geta
sér til, að þær eigi betur við á Suður- og Vesturlandi en á Norður- og Austur-
landi.
Reikna má með, að geislunargildi á þeim 5 stöðvum, sem hafa sólskinsmæla
séu áreiðanlegri en gildi byggð á skýjaathugunum. Skýjahuluathuganir byggjast
12
VEÐRIÐ