Veðrið - 01.04.1972, Blaðsíða 22

JÓNAS JAKOBSSON:
Lofthiti yfir Reykjanesskaga
Hitaritin, sem hér birtast, ertt frá haustinu 1971 og vetrinum á eftir, en liann
hefur fengið þau eftirmæli, að hann væri hinn bezti, sem lengi hefur komið.
Haustið var þó kalt. Októbermánuður var milli einni og hálfri annarri gráðu
kaldari en í meðallagi miðað við áratuginn 1954—’63. Fyrstu dagana var vindátt
breytileg, svo að loft barst ekki langt að, en hinn 3. flæddi hingað norður hlýtt
hafloft alllangt sunnan af hafinu. Kemur það greinilega fram á hitaritun
um. Lægðin, sem þessum hlýindum olli, fór norður með Vestfjörðum og dró
síðar að kalt loft vestan af Grænlandshafi. Næsta lægð, sem kom suðvestan að,
lenti fyrir sunnan land. Hún dýpkaði l'yrir austan landið og veitti suður ylir
það heimskautalofti frá Norðaustur-Grænlandi. Með því kom mesta kuldakast
mánaðarins. Um allt land frysti, og fyrir norðan setti niður talsverða fönn, þó
að vetur væri ekki kominn samkvæmt almanakinu. Um miðjan mánuðinn var
komin sunnan átt á ný og hlýrra veður í bili, en hinn 17. til 19. kont aftur hcldur
svöl norðlæg átt. Og þó að vindur snerist í austrið um hríð og mildaði hinn 20.,
var ennþá frekar kalt til 24. Þá, í byrjun vetrar, kont góður hlýindakafli í þrjá
daga með lofti langt sunnan af lrafi. En síðustu daga mánaðarins var útsynning-
ur og svalara í veðri.
Nóvember var nærri tveint stigum kaldari í neðstu tveim kílómetrum en að
meðaltali. Fyrstu vikuna gengu þrjár lægðir austur um nálægt landinu og fóru
svo hratt, að þær drógu ekki að loft frá fjarlægum slóðum og urðu því ekki
valdar að verulegum hitasveiflum. Sú síðasta dýpkaði þó talsvert austur af land-
inu og olli tveggja daga frostakafla. Hlý suðvestlæg átt fylgdi næst. Mcð henni
bárust kraftmiklar lægðir hratt austur um landið og komu með kalt loft í kjöl-
farið. 1 þriðju vikunni stóð vindur af norðri frá isbreiðunni austan við Norður-
Grænland. Þetta varð mesti kuldakafli vetrarins, þó að frostið í 1500 metra hæð
yrði ekki nema rúm 20 stig. Með fjórðu vikunni gekk vindur í suðvestrið og
hlýnaði, en síðustu fjóra daga mánaðarins voru lægðir austur og suðaustur af
landinu, svo að svalir vindar af norðri og norðaustri voru ríkjandi.
I desember var meðalhitinn við jörð nálægt Irostmarki, en það er rúmlega
hállu stigi undir meðaltali desember á árunum 1954—’63. Hins vegar var hitinn
í 500 og upp í 2000 metra hæð rétL við meðallag. Tíðarfarið í desember var mjög
óstillt fram yfir liátíðar. Mikið liáþrýstisvæði var löngum yfir Suðvestur-Evrópu
og hafinu þar vestur undan. Af þeini sökum lireyfðust lægðir ýrnist austur eða
norðaustur um Atlantshafið norðanvert hver á eftir annarri. Eins og sést á hita-
ritunum ollu þær tíðum hitabreytingum, en þær staðnæmdust aldrei lengi í nám-
unda við landið, svo að hitasveiflurnar urðu ekki stórar. Eftir jólin færðist há-
þrýstisvæðið norður á bóginn og settist að yfir Norðurlöndum. Hér á landi
22 --- VEÐRIÐ