Fréttablaðið - 22.12.2009, Blaðsíða 32

32 22. desember 2009 ÞRIÐJUDAGUR
UMRÆÐAN
Örn Sigurðsson skrifar um
Vatnsmýrarflugvöll
Í tilefni af atlögu Birnu Lárus-dóttur bæjarfulltrúa á Ísafirði
að heiðri okkar talsmanna Sam-
taka um betri byggð í Morgun-
blaðsgrein 4. desember telur
undirritaður óhjákvæmilegt að
árétta eftirfarandi:
Frá fyrsta degi borgaralegs flugs í Vatnsmýri 6.
júlí 1946 hefur flugstarfsemi þar í síauknum mæli
hamlað þróun íslensku höfuðborgarinnar og borgar-
samfélagsins og skaðað hagsmuni Íslendinga
meira en orð fá lýst. Þennan dag fyrir 63 árum tók
samgönguráðherra við rekstri herflugvallarins í
Vatnsmýri af breska hernámsliðinu, í andstöðu við
bæjarstjórn og íbúa Reykjavíkur, stóran hluta þing-
heims og gegn helstu hagsmunum Reykvíkinga og
landsmanna allra eins og síðar kom í ljós.
Samgönguráðherra náði yfirráðum yfir 300ha
kjörlendi Reykvíkinga í og við Vatnsmýri, sem
þeir fengu 1. janúar 1932 til stækkunar miðbæjar-
ins, yfirráðum yfir 3.000ha lofthelgi vestan Ell-
iðaáa og valdi á skipulagi og þróun byggðar og
borgarsamfélags. Gamli miðbærinn lenti þá inni á
áhættu- og mengunarsvæði vallarins, undir skerð-
ingarfleti aðalflugbrautarinnar og hefur honum
því hrakað jafnt og þétt frá þeim tíma.
Stjórnlaus útþensla byggðar hefur helst átt sér
stað í nýjum byggðakjörnum, sem spruttu upp
í kjölfar þess að Reykjavík var svipt yfirráðum
yfir kjörlendi sínu og þar með möguleikanum á
frumkvæði og forystu um eðlilega borgarþróun.
Ný íbúa- og miðborgarbyggð fékk ekki að þróast í
eðlilegum borgartengslum og í beinu framhaldi af
gömlu byggðinni heldur dreifðist hún á nokkrum
áratugum með ógnarhraða yfir gríðarlegt land-
flæmi.
Þessi nýja svefnbæjabyggð bar keim af þorpum
og bæjum víða um land og greiddi því mjög fyrir
fólksflutningum af landsbyggðinni. Þannig stuðl-
aði Vatnsmýrarvöllurinn ekki aðeins að splundrun
byggðar og samfélags á höfuðborgarsvæðinu held-
ur einnig að veikingu margra dreifðra byggða,
þar sem íbúafjöldi er nú fyrir neðan mörk sjálf-
bærni.
Árið 2009 þekur 205.000 íbúa byggð á höfuð-
borgarsvæðinu meira en 13 þúsund hektara lands
eða talsvert meira en t.d. París (2,2 millj. íb. á 8
þús. ha.) og San Francisco (800 þús. íb. á 8 þús.
ha.). Frá stríðslokum hefur þéttleiki byggðar
hrapað úr 170 í 14 íbúa á hektara. Grunnur nær-
þjónustu og almannasamgangna brast fyrir löngu
og vítahringur einkabílsins varð þess í stað alls-
ráðandi.
Umferðarmannvirki og bílastæði þekja nú um
helming byggðs land á höfuðborgarsvæðinu. Árið
2008 ráku borgarbúar um 700 einkabíla á hverja
1.000 íbúa. Árlegur akstur kostaði meira en 200
milljarða króna og árleg tímasóun borgarbúa í
óþarfan akstur miðað við evrópskar borgir með
450 bíla á 1.000 íbúa nam um 30.000 mannárum
og kostaði samfélagið 75 milljarða kr.
Vegna misvægis atkvæða í alþingiskosningum
fá borgarbúar stöðugt að kenna á misbeitingu hins
illa fengna valds samgönguráðherra yfir örlögum
borgarsamfélagsins.
Landsbyggðararmar landsmálaflokka á Alþingi
(fjórflokkurinn) hafa frá lýðveldisstofnun ráðið
lögum og lofum um stefnumótun í samgöngu-
málum og um ráðstöfun á framkvæmdafé
ríkisins. Samgönguráðherrar hafa alltaf komið úr
röðum landsbyggðarþingmanna.
Með misbeitingu atkvæðamisvægis gulltryggja
landsbyggðararmarnir að samgöngunefnd og fjár-
laganefnd Alþingis séu áratug eftir áratug nær
einvörðungu skipaðar úr þeirra eigin röðum. Á
vef Alþingis sést að á sl. 63 löggjafarþingum frá
1954 áttu höfuðborgarbúar (að meðtöldum Suð-
urnesjamönnum til 2003) 1,43 nefndarmenn að
meðal tali af 9 í samgöngunefnd Alþingis og 2,19
af 11 mönnum í fjárlaganefnd. Á yfirstandandi
þingi sitja 2 höfuðborgarbúar í fjárlaganefnd og
1 í samgöngunefnd. Það er rangt gefið. Stoðkerfi
lýðveldisins eru morkin.
Embætti samgönguráðherra, samgönguráðu-
neytið, Vegagerðin, Flugstoðir, Flugmálastjórn,
samgöngunefnd Alþingis og fjárlaganefnd, þetta
eru vopnin, sem landsbyggðararmar landsmála-
flokkanna beita af mikilli hörku, annars vegar
í algleymi sjálftökunnar í gerspilltu kjördæma-
potinu og hins vegar gegn brýnustu hagsmunum
borgarbúa, til að negla niður flugvöllinn í Vatns-
mýri, til að skera við nögl vegafé til höfuðborgar-
innar, nánast eins og til að refsa sameiginlegum
óvini.
Með sömu valdbeitingu leitast landsbyggðar-
armar landsmálaflokkanna við að móta stefnu
og ákvarðanir samflokksmanna í borgarstjórn
Reykjavíkur þegar hagsmunir landsbyggðar og
borgarsamfélags virðast skarast. Og þeir beita
sér sömuleiðis af alefli gegn ýmsum lýðræðis-
umbótum, svo sem fjölgun fulltrúa í sveitar-
stjórnum.
Á liðnum áratugum var hlutur höfuðborgar-
svæðisins af vegafé til nýframkvæmda um og
innan við 25% að meðaltali og fór lækkandi og
2009 er hann um 2,5% þó meira en 70% af árleg-
um tekjum vegasjóðs komi þaðan.
Í framhaldi af framansögðu er vert að vekja
athygli kjósenda á framkomnum tillögum um að:
A. Vegagerð ríkisins verði lögð niður en í staðinn
verði komið á fót vegasamlagi höfuðborgarsvæð-
isins annars vegar og hins vegar vegastofnun
landsbyggðarinnar á Akureyri;
B. Fram fari ítarleg stjórnsýsluúttekt á starfs-
háttum samgönguyfirvalda frá lokum seinna
stríðs.
Höfundur er arkitekt og situr í stjórn
Samtaka um betri byggð.
Ormagryfja lýðveldisins
UMRÆÐAN
Gunnsteinn Sigurðsson
skrifar um
fjárhagsáætlun
Kópavogsbæjar
Fjárhagsáætlun Kópa-vogsbæjar fyrir árið
2010 er ábyrg og raun-
hæf. Við hömlum auknum
kostnaði en stöndum áfram vörð
um grunnþjónustu og velferðar-
mál. Þetta hefur verið leiðarstefið
í undirbúningi fjárhagsáætlunar-
innar sem lögð var fram til fyrri
umræðu í bæjarstjórn á fimmtu-
daginn var. Samkvæmt henni
verður 25 milljóna króna rekstr-
arafgangur.
Þrátt fyrir erfitt árferði er
reiknað með að bæjarsjóður verði
rekinn réttu megin við núllið.
Áætlunin er afrakstur náins
þverpólitísks samstarfs í bæjar-
stjórn auk víðtæks samráðs innan
bæjarkerfisins. Í stað þess að
beita niðurskurðarhnífi harka-
lega á stærstu útgjaldaliðina í
rekstri bæjarfélagsins var farið
í saumana á allri starfseminni til
að finna leiðir til hagræðingar svo
að það kæmi sem minnst niður á
þjónustunni við bæjarbúa. Margt
smátt gerir eitt stórt eins og þar
stendur.
Áætlunin gerir raunar ráð fyrir
auknum framlögum til fræðslu-
sviðs og félagsþjónustu með hlið-
sjón af ástandi þjóðmála. Engu að
síður var gerð jafnrík krafa um
hagræðingu á þeim sviðum og
öðrum til að fjármagnið nýtist sem
best bæjarbúum í hag.
Ekki verður komist hjá gjald-
skrárbreytingum en þeim verður
stillt í hóf og þær verða innan
marka almennra verðlagshækk-
ana. Í sumum tilvikum breytist
afgreiðslutími stofnana.
Við beitum auknu aðhaldi og
þar af leiðandi verður sveigjan-
leiki, sem menn nutu í góðærinu,
að sjálfsögðu minni, en þrátt fyrir
það höldum við áfram að bjóða
góða þjónustu. Viðleitnin er ávallt
sú að draga ekki saman nema þar
sem nákvæm athugun bendir til að
það komi síst að sök.
Framkvæmdum verður haldið
í lágmarki en þó þannig að öllu
nauðsynlegu viðhaldi verður
sinnt. Lokið verður við
Hörðuvallaskóla á vor-
mánuðum og í Boðaþingi
verður lokið við 44 hjúkr-
unarrými í samvinnu við
ríkið. Hrafnista mun reka
þau og þar verður einnig
félagsmiðstöð fyrir eldri
borgara.
Kópavogur hefur vaxið
ört og mikið á undanförn-
um árum og þeirra fjár-
festinga nýtur nokkuð fram í tím-
ann. Bæjarfélagið var að ýmsu
leyti vel búið undir áföllin í efna-
hagshruninu. Það sýndi sig ef til
vill best í því hvað okkur tókst vel
upp með þriggja milljarða króna
skuldabréfaútboð til tíu ára nú í
haust. Með því endurskipulögðum
við efnahagsreikninginn og breytt-
um skammtímalánum í langtíma-
lán. Það er borið traust til Kópa-
vogsbæjar.
Heildartekjur Kópavogsbæjar
árið 2010 eru áætlaðar rúmir 18
milljarðar króna. Þar af er áætlað
að skatttekjur nemi rúmum 13
milljörðum króna. Um 60% af
skatttekjum fara til reksturs á
fræðslusviði, rúm 8% í félagsþjón-
ustu og rúm 10% til æskulýðs- og
íþróttamála. Þótt reiknað sé með
að atvinnuleysi í bænum aukist
verða útsvarstekjur að öllum lík-
indum svipaðar milli ára vegna
fjölgunar íbúa og samningsbund-
inna launahækkana.
Ég er sérstaklega ánægður með
þá miklu eindrægni og samhug
þvert á flokka og þvert á hin mis-
munandi svið sem ríkti við gerð
fjárhagsáætlunarinnar. Bestur
árangur næst þegar allir ná að
stilla saman strengi sína, enda til-
gangurinn einn og hinn sami, að
tryggja velferð bæjarbúa. Hvort
tveggja er í anda jólanna. Á jólum
leggjum við niður deilur og lifum
í sátt og samlyndi við allt og alla.
Þegar á bjátar höfum við borið
gæfu til að standa saman og hjálp-
ast að.
Í þeirri von að okkur auðnist
að vinna okkur út úr sérhverjum
vanda í anda þeirra hugsjóna sem
jólahaldið minnir okkur á, árna ég
Kópavogsbúum og landsmönnum
öllum allra heilla, gleðilegra jóla
og farsæls nýs árs.
Höfundur er bæjarstjóri í
Kópavogi.
Raunsæi og ábyrgð
GUNNSTEINN
SIGURÐSSONÖRN SIGURÐSSON
UMRÆÐAN
Þorvaldur Lúðvík
Sigurjónsson svarar
Margeiri Péturssyni
Í bréfi til Fréttablaðs-ins frá Margeir i
Péturssyni, stofnanda MP
Banka, koma fram dylgj-
ur er varða Saga Capital
Fjárfestingarbanka. Mál-
flutningurinn í okkar garð byggir
á misskilningi og gætir þar bein-
línis rangfærslna og skal hér tekið
á því:
1. Fáheyrðar bókhaldsbrellur
Saga Capital gerir ársreikning
sinn skv. alþjóðlegum reiknings-
skilastöðlum (IFRS). Fjármála-
stofnunum ber að fylgja lögum
og reglum er varða reikningsskil
og það hefur Saga Capital ávallt
gert. Það sem er í greininni kall-
að fáheyrðar bókhaldsbrellur er
uppgjör sem fylgir í einu og öllu
núgildandi lögum og reglum um
reikningsskil, enda var Saga Capi-
tal ekki heimilt að gera upp reikn-
inga sína á annan hátt.
2. Kennitöluskipti
Saga Capital hefur haft sömu
kennitölu frá stofnun. Yfirstand-
andi endurskipulagning, sem gerð
er í nánu samstarfi við stjórnvöld,
breytir engu þar um.
3. Enron-líkingar
Líkingin við Enron er grafalvarleg
og einkar ómakleg. Ólíkt mörgum
öðrum bankastofnunum landsins
er Saga Capital ekki til rannsóknar
hjá neinum yfirvöldum og
hefur ávallt lagt mikið upp
úr gegnsæi og lögmæti í
allri starfsemi sinni.
Því skal hér haldið
vendilega til haga að Saga
Capital hefur hvorki hlot-
ið styrki né mun króna
falla á skattgreiðendur
vegna bankans. Þá skal
það enn fremur áréttað að
ríkissjóður mun ekki bera
skaða af vandamálaláni
sínu er hann erfði frá Seðlabanka
Íslands, það lán verður greitt að
fullu til baka.
Mér þykir miður að þurfa að
svara fyrir rakalausar ávirðingar
í garð þess fyrirtækis er ég starfa
fyrir, en sé manni stillt upp við
vegg með þeim hætti sem þarna
var gert, þá er það mín skylda að
koma því rétta á framfæri.
Að lokum vil ég óska Margeiri
Péturssyni og starfsfólki hans
gleðilegra jóla og velfarnaðar í
starfi og leik á ári komanda.
Höfundur er forstjóri Saga
Capital Fjárfestingarbanka hf.
Margeiri svarað
ÞORVALDUR
LÚÐVÍK
SIGURJÓNSSON
Líkingin við Enron er graf-
alvarleg og einkar ómakleg.
Ólíkt mörgum öðrum banka-
stofnunum landsins er Saga
Capital ekki til rannsóknar hjá
neinum yfirvöldum og hefur
ávallt lagt mikið upp úr gegn-
sæi og lögmæti í allri starfsemi
sinni.
Þessi nýja svefnbæjabyggð bar keim af þorp-
um og bæjum víða um land og greiddi því
mjög fyrir fólksflutningum af landsbyggðinni.
Gönguskór á jólatilboði
HOLTAGÖRÐUM GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND SÍMI 545 1500