Vikan - 03.01.1963, Blaðsíða 22

Dag nokkurn að áliðnu sumri 1932 var drepið rösklega á dyr hjá
þjóðminjaverði. Hár og virðulegur gekk hann til dyra. Fyrir framan
hann stóð vinur hans, gamall sveitaprestur og skólabróðir utan af
landi. Hann var ennþá haerri og fyrirferðarmeiri með silfurhvítt hár
í vöngum, svipmikill og fyrirmannlegur. Vinirnir féllust í faðma og
mynntust innilega.
Presturinn dró upp silfurtóbaksdósir, fagurlega skreyttar, bankaði
með hægri hendi nokkrum sinnum á lokið, opnaði þær og rétti þjóð-
minjaverði. Eftir að vinirnir höfðu snússað sig rækilega með viðeig-
andi snýtum, ómaði skrifstofan af glaðværum samræðum og hressi-
legum hlátri prestsins.
Er þeir höfðu langa stund rifjað upp fornar minningar, bauð þjóð-
minjavörður prestinum að skoða safnið. Hann vísaði honum leiðina
og skildi hann þar einan eftir.
Langur tími leið, unz presturinn birtist aftur í dyrum skrifstofunnar j
og hélt þá á snjáðu og upplituðu Maríulíkneski, á að gizka meters háu.
Ég fæ ekki betur séð, sagði hann, en að þetta líkneski sé nákvæm-
lega eins og það, sem er í kirkjunni heima. Gaman þætti mér að vita,
úr hvaða kirkju það er, og frá hvaða tíma.
Þjóðminjaverði varð ekki greitt um svar. Hann hafði aldrei veitt
þessu óásjálega líkneski neina eftirtekt eða kannað sögu þess. Vinirnir
rannsökuðu nú skjöl þau, sem til voru og kom þá í ljós, að líkneskið
var úr Vogakirkju.
Þjóðminjavörður vildi nú leiða talið að öðrum efnum, en prestur-
inn sat þögull og starði á likneskið. Allt í einu tók hann að banka á '
fótstall þess. Einkennilegt, sagði hann hugsi. Fótstallurinn er holur,
alveg eins og á líkneskinu heima.
Vinirnir snéru nú líkneskinu við, og sást þá örla fyrir samskeytum
á botni fótstallsins. Á skammri stund gat presturinn opnað fótstall-
inn og kom þá í ljós samanvafinn bókfellsstrangi.
Með æfðum og nærfærnum höndum losaði þjóðminjavörður strang-
ann og breiddi úr blöðunum á borðið. Þau voru þéttskrifuð með fag-
urri og læsilegri rithendi. Vinirnir settust við borðið og þjóðminja-
vörður las.
★ ★
Heilaga guðsmóðir. Meðtak þú játningu mína og varðveit sálu mína
til eilífs lífs!
f bamsvitund minni eru bernskuárin sem ljúfur draumur. Ég var
einbimi og eftirlæti og stolt foreldra minna. Ljúft þótti mér að sitja
við hné móður minnar og hlýða á sögur og ljóð, sem hún miðlaði mér
af nægtabrunni vizku sinnar.
Sólarljóð kunni hún öll og mælti jafnan fyrir munni sér er hún
signdi sig til svefns: ,,Drottinn minn gefi dauðum ró, en hinum iíkn,
sem lifa“. Ljóð þessi veittist mér létt að nema.
Ég var snemma bráðger, hár vexti, Ijós yfirlitum og íturvaxinn. En
það, sem mér var einkum gefið umfram aðra menn var há og björt
söngrödd. Á lög var ég svo næmur, að ég kunni samstundis.
Allt frá bernsku hafði Þorleifur í Garði verið leikbróðir minn og
vinur. Við deildum ieikföngum hvor með öðrum og byggðum okkar
draumaborgir, þótt ólíkar væru. Þegar barnshugur minn sveif út um
víða heima, hirðskáld, hirðsöngvari, prestur og biskup, takmarkað-
ist hugarheimur hans ávallt við skip og víkinga. Lestur og skrift vildi
hann ekki nema. Til allra íþrótta vorum við jafnjr að leik. Hann var
lægri vexti, en ákaflega gildur og kraftalegur. í öllum leikjum var
hann drengur góður og vék aldrei frá settum reglum.
Mætti hann ódrengskap og undirferli, var hann harðhentur og mis-
kunnarlaus. Hver, sem brást trúnaði vina sinna gat aðeins goldið það
með dauða sínum. Enginn af leikbræðrum mínum var mér jafn kær,
sem Þorleifur.
Strax er ég hafði aldur til, ákváðu foreldrar mínar að setja mig
til náms. Undirstöðuatriði nam ég hjá prestinum, sem þá var háaldraður.
Að hausti hélt ég svo í fylgd annarra skólasveina til Skálholtsstaðar.
Biskup tók mér vinsamlega. Eftir að hafa kannað nám mitt fór hann
um það lofsamlegum orðum og spurði síðan hvort ég kynni nokkuð
22 VIKAN