Vikan - 07.02.1963, Blaðsíða 33

Borðstofuhúsgögn frá Híbýlaprýði
ic Ferköntuð, kringlótt, sporöskjulöguð borð.
ic Borðstofustólar 5 gerðir.
ir Borðstofuskápar 5 gerðir.
ÚRVALIÐ ER HJÁ OKKUR.
HÍBÝLAPRÝÐI - HALLARMÚLA
Sími 3 8177.
FROSTAVETUR
Fraxuhald af bls. 13.
Mig dauðlangaði til þess að gefa
dauSann og djöfulinn i Cesar og
Cicero og alla þessa rómversku
fóstursyni vargynjunnar meS hý
enuhausinn. Hvað gat tunga þeirra
og minningar um rán og manndráp
og hrunið heimsveldi létt undir
með bœndunum, sem þarna neyttu
allra krafta sinna, öðrum til bjarg-
ar? Áttu konur þeirra og börn ekki
annað betra skilið en að sinna
gegningum, bera vatn í bæ og fjós,
meðan þeir voru að heiman? Var
mér ekki nær aS aðstoða þau,
sækja nokkra mjölhnefa í kaup-
staðinn og deila kjörum með fólk-
inu, heldur en hima inni og hnusa
að bókum?
Slíkar hugsanir ásóttu mig og
töfðu lesturinn. En félagi minn
minnti mig á stúdentsprófið. Það
vofði yfir höfði mér, líkt og róm-
verskt sverð.
III.
í hart nær þrjá mánuði kom varla
sú nótt, að ekki væru fjórir, fimm
nælurgestir í Fagraskógi, stund-
um fleiri. Þeir komu bæði að ut-
an og innan, en þó fleiri á leið fra
Akureyri til heimila sinna. Sumir
fengu ökumann í kaupstaðinn, scm
hafði til þess hest og sleða að aka
matvöru þeirra áleiðis, og oft kom-
ust þeir alla leið út i Svarfaðardal,
en stundum ekki lengra en á hlað-
ið i Fagraskógi. Þá var sleðafærið
þrotið. Þá var varningurinn allur
borinn inn i Norðurhús, allstóra
stofu í norðurhluta framliússins, og
geymdur þar.
Venjulega var dagur að kvöldi,
þegar ækið kom i hlað, svo að ekki
varð lengra lialdið, enda enginn
hvattur til farar. Allir vissu, að
næturgisting var þeim velkomin.
Vosklæði voru dregin af gestum
og þídd og þurrkuð við eldavél-
ina, kaffi og matur á borið á borð,
kvölds og morgna, og öllum búin
næturhvíla, eftir beztu getu. Oft-
ast sváfu tveir karlar í sama rúmi
og var það altítt til sveita í þá daga.
Vel gátu vinnustúlkurnar hvílt i
næstu rekkju, og kom ekki að' sök.
Að morgni hófst næsti áfangi.
Væri ekki akfæri, tók liver sina
byrði á bakið. Það sem eftir var
varningsins, sóttu þeir seinna og
vissu vel geymt. Sumir virtust blátt
áfrarn vera búnir ofurmannlegum
þrótti, svo þungar byrgðar lögðu
þeir á herðar sér, og áttu þó marg-
ir langt heim. En það var livorki
ætlun þeirra að kilcna á leiðinni
né koma tómlientir til heimila
sinna.
Eitt sinn kom ég að þeim, er
þeir voru að búast til ferðar
frammi i Norðurhúsi. Hvað ætlar
þú að leggja mikið á þig, spurði
einhver gráhærðan öldung utan úr
Ólafsfirði.
Eitt pund á árið, var svarið.
.Bóndi þessi var áttræður. En úr
hlaði lagði hann léttstígur með
áttatíu pund á bakinu. Þessa byrði
bar liann í ófærð út Árskógs-
strönd, út í Svarfaðadal, upp
Böggvisstaðadal, yfir Reykjaheiði
— og heim. Geri aðrir betur!
Nokkru seinna kom hann og sótti
afganginn.
En það voru fleirþ sem unnu
álika afrek. Ekki efa ég, að íslenzk-
ir bændur gætu enn þá sýnt við-
líka þrek, ef í hart færi, en þó
munu bættar samgöngur og ný-
tízku farartæki sízt auka fornau
þrótt. En við skulum vona, að
mannkostir og menning fari vax-
andi, þó að íslenzk æska sé ekki
undir það búin að vaða klofsnjó
sömu vegalengd og gamli Ólafsfirð-
ingurinn með átta fjórðunga á baki.
ÍV.
íslenzkir bændur hafa löngum
verið heimakærir og vanir vosbúð
og hörku engu siður en sjómenn.
Oft stunduðu þeir í senn landbún-
að og sjómennsku, og bjuggu þó
margir við þröngan kost. Átök við
særok og liríðar hertu skap þeirra
og vöðva, en hjartalag þeirra hélzl
óbreytt — það var helgað konu og
hörnum. Fyrir þau var barizt. I
návist þeirra var hvíldar og sælu
að vænta. Hvergi annars staðar.
Við leggjum af stað með birtu,
heyri ég næturgestina segja, er lok-
ið var snæðingi í miðbaðstofunni.
Enginn skildi þetta betur en fað-
ir minn. Oft sá ég hann koma inn
í bæjardyrnar, fannbarinn og klak-
aðan. Væri hann í kaupstaðaferð,
hikaði hann ekki við að halda
heimleiðis einn sins liðs, þó að
brostin væri á stórhríð.
Sama gerði Stefán bróðir minn,
nokkrum árum siðar.
Eitt sinn sem oftar fór hann fót-
gangandi til Akureyrar. Erindi lians
i þetta sinn var að sækja læknis-
lyf lianda einu barna sinna. Fór
hann að kvöldi, og var ætlunin að
lcoma heim timanlega daginn eftir.
En þá var komin iðulaus stórhrið.
Svo stóð á, að margir sveitunga hans
voru i kaupstað.og urðu þeir ásátt-
ir um að leggja af stað heimleiðis,
þrátt fyrir ófærð og aftaka veður.
Allan daginn fóV Stefán fremstur
og tróð slóð þreyttum félögum.
En svo fóru leikar, að einn og einn
heltist úr lestinni og leitaði sér
skjóls i bæ við veginn. Loks var
Stefán orðinn einn eftir. En heim
kom liann um kvöldið. Næsta dag
var ófærðin meiri, en liríðin væg-
ari.
Klukkan eitt þann dag þurfti
Stefán að flytja inál fyrir rétti á
Akureyri — og það gerði hann.
Slíkt er fágætur þróttur, sem ungu
fólki er hollt að minnast. Skóla-
gengið fólk má ekki verða pappírs-
búkar.
Þegar háværðin úr miðbaðstof-
unni barst inn i Suðurhúsið, varð
lítið úr lestri. Mér nægði ekki að
heyra óminn af samtali og frásögn-
um gestanna gegn um þilið, spratt
upp úr sæti minu, lét skræðurnar
eiga sig, valt mér framfyrir og
tyllti mér á brikina hjá einhverj-
um bændanna, sem allir voru mér
ástúðlegir, eins og ættu þeir í mér
hvcrt bein. Þarna svalg ég af
vörum þeirra islenzka tungu í
allri sinni dýrð. Hvorki voru það
úrsvöl orð né frostreykur, ekki
kveinstafir né bituryrði, heldur
glitrandi perlur og gneistar log-
andi. Það var eins og frostið og
hriðarnar liefðu rnýkt i þeim skap-
ið og röddina, hreimur orðanna
minnti fremur á vorblæ en vetrar-
storma. Sjaldan eða aldrei fannst
VIKAN 6. tbl. — gg